Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Cận lâm sàng hệ tim mạch – Đề 10

ECG thường quy chỉ ghi điện tim trong thời gian ngắn, có thể bỏ sót các rối loạn nhịp tim xảy ra không thường xuyên. Holter ECG ghi liên tục trong thời gian dài, giúp phát hiện các rối loạn nhịp tim thoáng qua hoặc không thường xuyên, có giá trị chẩn đoán cao hơn trong trường hợp này.

Sóng P trên ECG biểu thị quá trình khử cực tâm nhĩ, tức là sự lan truyền xung điện làm co bóp tâm nhĩ. Các sóng khác trên ECG (QRS, T) biểu thị khử cực và tái cực tâm thất.

Các đạo trình chuyển đạo chi (limb leads) bao gồm đạo trình lưỡng cực (I, II, III) và đạo trình đơn cực tăng cường (aVR, aVL, aVF). Chúng ghi lại hoạt động điện tim từ các chi và tạo ra hình ảnh điện tim trên mặt phẳng trán. V1, V6, V4R là đạo trình trước tim (precordial leads), khảo sát mặt phẳng ngang.

Siêu âm tim sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh, không sử dụng bức xạ ion hóa. Chụp X-quang tim phổi, chụp mạch vành qua da (sử dụng X-quang để hướng dẫn), và chụp cắt lớp vi tính tim đều sử dụng bức xạ ion hóa.

Tỷ lệ E/A (E wave/A wave ratio) trong siêu âm tim Doppler van hai lá được sử dụng để đánh giá chức năng tâm trương thất trái. Sóng E biểu thị dòng máu đổ đầy thất trái sớm, sóng A biểu thị dòng máu đổ đầy thất trái muộn do nhĩ co bóp. Tỷ lệ E/A bất thường gợi ý rối loạn chức năng tâm trương.

Chụp mạch vành thường được thực hiện bằng cách đưa ống thông từ động mạch quay ở cổ tay hoặc động mạch đùi ở bẹn, sau đó luồn ống thông ngược dòng lên động mạch chủ và vào các động mạch vành. Động mạch cảnh và động mạch dưới đòn ít được sử dụng hơn do đường đi phức tạp và nguy cơ cao hơn.

Thông tim phải và thông tim trái là thủ thuật xâm lấn cho phép đưa ống thông vào các buồng tim và mạch máu lớn (như động mạch phổi, động mạch chủ) để đo trực tiếp áp lực, lấy mẫu máu, và thực hiện các can thiệp khác (như nong mạch, đặt stent). Các phương pháp khác đánh giá gián tiếp hoặc khảo sát hình thái, chức năng.

Khoảng PR trên ECG đại diện cho thời gian dẫn truyền xung động từ nhĩ xuống thất. Khoảng PR kéo dài (>0.20 giây) cho thấy sự chậm trễ dẫn truyền qua nút nhĩ thất, đặc trưng cho block nhĩ thất độ I.

Điện tâm đồ gắng sức đánh giá ý nghĩa chức năng của hẹp động mạch vành bằng cách theo dõi thay đổi ST-T trên ECG khi gắng sức. ST chênh xuống hoặc các thay đổi khác gợi ý thiếu máu cơ tim do hẹp động mạch vành gây ra khi nhu cầu oxy tăng lên. Nó không đánh giá trực tiếp vị trí, mức độ hẹp hay cấu trúc mảng xơ vữa.

Siêu âm tim gắng sức được sử dụng chủ yếu để phát hiện thiếu máu cơ tim cục bộ do bệnh động mạch vành. Khi gắng sức, nhu cầu oxy của cơ tim tăng lên. Nếu có hẹp động mạch vành, lưu lượng máu không đủ cung cấp, gây ra rối loạn vận động vùng trên siêu âm tim, gợi ý thiếu máu cơ tim.

Công thức tính huyết áp trung bình (MAP) phổ biến nhất là MAP = (Huyết áp tâm thu + 2 * Huyết áp tâm trương) / 3. Công thức này tính đến việc thời gian tâm trương dài hơn tâm thu trong chu kỳ tim, do đó huyết áp tâm trương có trọng số lớn hơn trong việc xác định áp lực trung bình trong động mạch.

Nghiệm pháp bàn nghiêng được sử dụng để chẩn đoán ngất do thần kinh phế vị (vasovagal syncope) hoặc ngất do hạ huyết áp tư thế. Việc nghiêng bệnh nhân lên giúp mô phỏng tình trạng đứng, gây ra phản xạ thần kinh phế vị quá mức ở người nhạy cảm, dẫn đến hạ huyết áp và nhịp tim chậm, gây ngất.

Siêu âm tim Doppler màu dựa trên hiệu ứng Doppler để đánh giá vận tốc và hướng dòng máu. Do đó, nó trực tiếp dùng để khảo sát dòng máu qua van tim, phát hiện hở van, hẹp van, và các shunt tim (dòng máu bất thường giữa các buồng tim).

Cửa sổ dưới sườn trong siêu âm tim TTE cho phép tia siêu âm đi qua gan, tránh xương sườn và phổi, tạo điều kiện quan sát tốt vách liên nhĩ, tĩnh mạch chủ dưới, và đôi khi các cấu trúc khác như van ba lá và thất phải, đặc biệt ở bệnh nhân COPD hoặc có lồng ngực rộng.

Chỉ số ABI là tỷ lệ giữa huyết áp tâm thu ở cổ chân và huyết áp tâm thu ở cánh tay. ABI thấp (<0.9) gợi ý bệnh động mạch ngoại biên chi dưới, do hẹp tắc động mạch làm giảm áp lực máu đến chi dưới.

Troponin tim tăng cao khi có tổn thương tế bào cơ tim. Nhồi máu cơ tim, viêm cơ tim, và thuyên tắc phổi (gây căng giãn thất phải và tổn thương cơ tim) đều có thể làm tăng Troponin. Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý tự miễn, không trực tiếp gây tổn thương cơ tim và không làm tăng Troponin.

Chụp mạch vành qua da (coronary angiography) là 'tiêu chuẩn vàng' để chẩn đoán xác định bệnh động mạch vành. Phương pháp này cho phép quan sát trực tiếp lòng động mạch vành, xác định vị trí, mức độ hẹp tắc, và đánh giá mức độ nặng của bệnh. Các phương pháp khác có độ nhạy và độ đặc hiệu thấp hơn hoặc đánh giá gián tiếp.

Điện tâm đồ tiêu chuẩn 12 đạo trình chủ yếu khảo sát hoạt động điện tim trên mặt phẳng trán (qua các đạo trình chuyển đạo chi) và một phần mặt phẳng ngang (qua các đạo trình trước tim). Mặt phẳng dọc giữa không phải là trọng tâm chính của ECG tiêu chuẩn.

Phân tích khí máu động mạch đánh giá chức năng hô hấp và chuyển hóa, gián tiếp liên quan đến tim mạch. PaO2, PaCO2 và pH máu phản ánh khả năng trao đổi khí và cân bằng acid-base, có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh tim. Hemoglobin là protein vận chuyển oxy, chủ yếu liên quan đến chức năng máu và không trực tiếp phản ánh chức năng tim.

Rối loạn lipid máu, đặc biệt là tăng LDL-C (cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp), là yếu tố nguy cơ chính gây xơ vữa động mạch và bệnh động mạch vành. Xét nghiệm lipid máu giúp đánh giá nguy cơ tim mạch và theo dõi hiệu quả điều trị hạ lipid máu.

Phân suất tống máu thất trái (LVEF) bình thường ở người trưởng thành khỏe mạnh thường nằm trong khoảng 50-70%. LVEF < 40% thường được coi là suy tim giảm phân suất tống máu.

TEE đưa đầu dò siêu âm gần tim hơn, loại bỏ nhiễu từ thành ngực, xương sườn và phổi, cho hình ảnh rõ nét hơn, đặc biệt các cấu trúc ở phía sau tim như nhĩ trái, van hai lá, vách liên nhĩ, và động mạch chủ ngực. TTE ít xâm lấn hơn và chi phí thấp hơn, nhưng chất lượng hình ảnh có thể kém hơn trong một số trường hợp.

Chụp cắt lớp vi tính tim, đặc biệt là chụp CT mạch vành (CT angiography), có độ phân giải không gian cao, cho phép đánh giá chính xác hình thái và mức độ hẹp tắc của động mạch vành, phát hiện mảng xơ vữa, vôi hóa động mạch vành.

Đoạn ST chênh lên trên ECG là dấu hiệu đặc trưng của nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên (STEMI), phản ánh tình trạng tắc nghẽn hoàn toàn động mạch vành và tổn thương cơ tim xuyên thành. Các tình trạng khác có thể gây thay đổi ST-T nhưng không đặc hiệu như ST chênh lên trong STEMI.

Xét nghiệm công thức máu không trực tiếp chẩn đoán bệnh tim mạch, nhưng cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng chung của bệnh nhân. Thiếu máu có thể làm nặng thêm bệnh tim, nhiễm trùng có thể gây viêm cơ tim, và các bất thường khác có thể ảnh hưởng đến chức năng tim mạch. Nó không dùng để chẩn đoán van tim, xơ vữa, hay chức năng co bóp trực tiếp.

MRI tim có độ phân giải mô mềm rất cao, cho phép đánh giá chi tiết cấu trúc cơ tim, phát hiện sẹo cơ tim, viêm cơ tim, bệnh cơ tim phì đại, amyloidosis tim và các bệnh lý cơ tim khác. Siêu âm tim tốt trong đánh giá chức năng van tim, kích thước buồng tim và dòng máu, nhưng hạn chế hơn trong đánh giá chi tiết mô cơ tim.

Sóng T trên ECG biểu thị quá trình tái cực tâm thất, tức là sự phục hồi điện thế của tế bào cơ tim thất sau khi khử cực (sóng QRS). Thay đổi hình dạng sóng T có thể gợi ý nhiều bệnh lý tim mạch khác nhau.

Block nhĩ thất độ II Mobitz I không triệu chứng không phải là chỉ định dừng nghiệm pháp gắng sức tuyệt đối. Các lựa chọn khác (đau thắt ngực không ổn định, tăng huyết áp quá mức, ST chênh xuống đáng kể) đều là các tiêu chí dừng nghiệm pháp tuyệt đối do nguy cơ biến cố tim mạch nghiêm trọng.

BNP và NT-proBNP là các hormone được giải phóng từ tâm thất khi tim bị căng giãn. Nồng độ BNP/NT-proBNP tăng cao trong suy tim, phản ánh mức độ nặng của suy tim và được sử dụng để chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi điều trị suy tim.

Myoglobin là marker sinh hóa tăng sớm nhất sau nhồi máu cơ tim, thường tăng trong vòng 1-2 giờ sau khi tổn thương cơ tim xảy ra. Tuy nhiên, Myoglobin không đặc hiệu cho tim bằng Troponin và CK-MB. Troponin có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất, nhưng tăng muộn hơn Myoglobin.