Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Các cuộc phát kiến địa lý – Đề 8

Vasco da Gama đã tìm ra tuyến đường biển đến Ấn Độ bằng cách đi vòng quanh châu Phi, qua mũi Hảo Vọng, mở ra con đường thương mại trực tiếp giữa châu Âu và châu Á bằng đường biển.

Mặc dù ô nhiễm môi trường là một vấn đề toàn cầu hiện nay, sự gia tăng ô nhiễm môi trường do giao thông đường biển không phải là tác động *trực tiếp* và chính yếu của các cuộc phát kiến địa lý trong giai đoạn lịch sử đó. Các tác động khác (suy giảm dân số bản địa, thuộc địa, xung đột) là những hậu quả trực tiếp và rõ ràng hơn.

Mặc dù có những xung đột tôn giáo trong thời kỳ này, sự gia tăng xung đột tôn giáo ở châu Âu không phải là hệ quả *trực tiếp* của các cuộc phát kiến địa lý. Các lựa chọn khác (lan truyền bệnh tật, thay đổi lối sống, giai cấp tư sản) là những hệ quả xã hội trực tiếp và quan trọng.

Các cuộc phát kiến địa lý có cả tác động tích cực (mở rộng giao lưu văn hóa, kinh tế, khoa học) và tiêu cực (thuộc địa hóa, nô lệ, xung đột). Tuy nhiên, chúng không thể phủ nhận là một bước ngoặt quan trọng, định hình lại thế giới và mở ra kỷ nguyên toàn cầu hóa.

Sự suy yếu của đế chế La Mã diễn ra từ rất lâu trước thời kỳ các cuộc phát kiến địa lý (thế kỷ XV-XVI). Đế chế La Mã sụp đổ vào thế kỷ V. Các yếu tố còn lại (phát triển kỹ thuật hàng hải, nhu cầu kinh tế, động cơ tôn giáo) đều là những động lực trực tiếp và quan trọng thúc đẩy các cuộc phát kiến địa lý.

Mặc dù các yếu tố khác cũng có sự khác biệt, điểm khác biệt CHÍNH là quy mô và phạm vi của các cuộc phát kiến địa lý thế kỷ XV-XVI lớn hơn rất nhiều, dẫn đến những thay đổi mang tính toàn cầu về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, vượt xa các cuộc thám hiểm trước đó.

Mặc dù các yếu tố khác cũng quan trọng, sự trỗi dậy của chủ nghĩa tư bản ở châu Âu, với động lực lợi nhuận, tích lũy tư bản, và mở rộng thị trường, là nguyên nhân sâu xa, mang tính nền tảng nhất thúc đẩy các cuộc phát kiến địa lý. Nó tạo ra nhu cầu kinh tế mạnh mẽ và động lực cho các cuộc thám hiểm.

Mặc dù các cuộc phát kiến địa lý góp phần vào sự phát triển kinh tế và thương mại, sự ra đời của hệ thống ngân hàng hiện đại là một quá trình phức tạp hơn, có nguồn gốc sâu xa hơn và không chỉ là kết quả *trực tiếp* của các cuộc phát kiến địa lý. Các lựa chọn khác đều là những hệ quả kinh tế trực tiếp và quan trọng.

Sau khi Cristoforo Colombo đến châu Mỹ, châu lục này được người châu Âu gọi là 'Tân Thế giới' để phân biệt với 'Cựu Thế giới' (châu Âu, châu Á, châu Phi) đã được biết đến từ trước.

Mặc dù các yếu tố khác cũng đóng vai trò, động lực thương mại, đặc biệt là mong muốn tiếp cận trực tiếp nguồn gia vị và hàng hóa châu Á (vốn bị kiểm soát bởi các trung gian thương mại Trung Đông và Ý), là động lực chính thúc đẩy các cuộc phát kiến địa lý.

Sự suy giảm dân số do dịch bệnh (như Cái Chết Đen) thực tế gây ra những khó khăn và gián đoạn, chứ không hỗ trợ các cuộc phát kiến địa lý. Các yếu tố còn lại (bảo trợ của nhà nước, phát triển kỹ thuật, tinh thần Phục Hưng) đều là những yếu tố tích cực, thúc đẩy và hỗ trợ các cuộc phát kiến địa lý.

La bàn là một công cụ thiết yếu cho hàng hải, đặc biệt quan trọng trong các cuộc phát kiến địa lý. Nó giúp các nhà thám hiểm duy trì hướng đi mong muốn, đặc biệt khi ra khơi xa và không có các điểm mốc trên đất liền.

Thời đại Khám phá, hay Thời đại Phát kiến Địa lý, thường được xác định là giai đoạn lịch sử từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVII, khi các quốc gia châu Âu thực hiện các cuộc thám hiểm lớn trên biển để khám phá các vùng đất mới và thiết lập các tuyến đường thương mại.

Các cuộc phát kiến địa lý mở rộng đáng kể thế giới quan của người châu Âu, mang lại kiến thức mới về các vùng đất, dân tộc, văn hóa khác nhau, từ đó thay đổi nhận thức về thế giới và vị trí của châu Âu trong đó. Các lựa chọn khác cũng có liên quan, nhưng 'sự mở rộng hiểu biết và thay đổi nhận thức' là ảnh hưởng bao trùm và sâu sắc nhất.

Mặc dù các yếu tố khác có sự khác biệt, điểm khác biệt quan trọng NHẤT là Colombo đã khám phá ra một châu lục mới (châu Mỹ) cho người châu Âu, trong khi Gama tìm ra tuyến đường biển đến một vùng đất đã biết (Ấn Độ) nhưng bằng một con đường mới. Cả hai đều quan trọng, nhưng 'khám phá châu lục mới' có tác động địa chính trị và văn hóa sâu rộng hơn.

Bồ Đào Nha là quốc gia đi đầu trong các cuộc thám hiểm hàng hải vào thế kỷ XV, khởi đầu với việc khám phá bờ biển châu Phi và tìm kiếm tuyến đường biển đến Ấn Độ.

Chính sách trọng thương, tập trung vào tích lũy của cải quốc gia thông qua thương mại và thuộc địa, được thúc đẩy mạnh mẽ bởi các cơ hội thương mại và tài nguyên mới mở ra từ các cuộc phát kiến địa lý. Các thuộc địa cung cấp nguyên liệu và thị trường, phù hợp với mục tiêu của chính sách trọng thương.

Mặc dù Con đường tơ lụa có những khó khăn nhất định, lý do chính khiến châu Âu tìm kiếm tuyến đường biển là do thương mại đường bộ qua Con đường tơ lụa bị kiểm soát bởi các thương nhân và đế chế trung gian (như Ottoman), đẩy giá hàng hóa lên cao. Tuyến đường biển trực tiếp sẽ giúp giảm chi phí và tăng lợi nhuận.

Thuyền caravel là một loại thuyền buồm được phát triển bởi người Bồ Đào Nha, nổi tiếng với tốc độ, khả năng đi ngược gió và khả năng đi biển xa, rất lý tưởng cho các cuộc thám hiểm đại dương.

Cristoforo Colombo, mặc dù tin rằng mình đã đến châu Á, đã đến được châu Mỹ (vùng Caribe) vào năm 1492, mở đầu cho quá trình khám phá và thuộc địa hóa châu lục này bởi người châu Âu.

Leif Ericson, một nhà thám hiểm Viking, được cho là đã đến Bắc Mỹ (Vinland) vào khoảng thế kỷ XI, trước Cristoforo Colombo gần 500 năm. Tuy nhiên, các chuyến đi của người Viking không dẫn đến sự thuộc địa hóa hay thay đổi lớn về địa lý chính trị như chuyến đi của Colombo.

Cristoforo Colombo tin rằng Trái Đất hình cầu và có thể đến châu Á (Ấn Độ và Trung Quốc) bằng cách đi về phía tây qua Đại Tây Dương. Mục đích ban đầu của ông không phải là tìm ra châu Mỹ mà là tìm một tuyến đường biển ngắn hơn và trực tiếp hơn đến châu Á.

Colombo không sai lầm khi tin rằng Trái Đất hình cầu (vào thời điểm đó, giới học giả đã chấp nhận điều này). Sai lầm lớn nhất của ông là đánh giá quá nhỏ kích thước của Trái Đất và khoảng cách từ châu Âu đến châu Á khi đi về phía tây. Ông tin rằng châu Á ở gần châu Âu hơn nhiều so với thực tế, dẫn đến việc ông nghĩ rằng mình đã đến châu Á khi thực tế đã đến châu Mỹ.

Mặc dù các cuộc phát kiến địa lý có thể có những ảnh hưởng gián tiếp đến nhiều khía cạnh văn hóa, xã hội, câu hỏi về 'ảnh hưởng đến thời trang châu Âu' là ít quan trọng và ít trực tiếp hơn so với các khía cạnh chính như động lực, thời gian, và tác động toàn cầu của các cuộc phát kiến địa lý.

Thương mại ba góc là một hệ thống thương mại phức tạp phát triển sau các cuộc phát kiến địa lý, chủ yếu liên quan đến việc trao đổi hàng hóa giữa châu Âu, châu Phi và châu Mỹ, bao gồm nô lệ, nguyên liệu thô và hàng hóa chế tạo.

Chuyến đi vòng quanh thế giới của đoàn thám hiểm Magellan đã cung cấp bằng chứng thực nghiệm mạnh mẽ nhất vào thời điểm đó về hình dạng hình cầu của Trái Đất, bằng cách chứng minh rằng có thể đi vòng quanh thế giới bằng đường biển.

Để có cái nhìn toàn diện về các cuộc phát kiến địa lý, chúng ta cần xem xét tất cả các khía cạnh: kinh tế (thương mại, của cải), chính trị (thuộc địa, quyền lực), quân sự (chiến tranh, xâm lược), tôn giáo (truyền giáo, xung đột tôn giáo), và văn hóa - xã hội (giao lưu, thay đổi lối sống, bệnh tật). Tất cả đều là những khía cạnh quan trọng và liên quan mật thiết.

Chuyến đi của Ferdinand Magellan bắt đầu vào năm 1519 và sau khi Magellan mất, Juan Sebastián Elcano đã hoàn thành chuyến đi vòng quanh thế giới vào năm 1522, trở thành chuyến đi đầu tiên chứng minh rằng Trái Đất hình cầu và có thể đi vòng quanh bằng đường biển.

Châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, đã có những tiến bộ lớn về kỹ thuật hàng hải (ví dụ như thuyền của Trịnh Hòa). Tuy nhiên, châu Âu, với sự phát triển của caravel, la bàn cải tiến, và bản đồ học, đã có những ưu thế về công nghệ và động lực phù hợp hơn cho việc thực hiện các cuộc thám hiểm đại dương quy mô lớn và kéo dài.

Mặc dù có những thay đổi tôn giáo trong giai đoạn này (như Cải cách Tin lành), sự suy yếu của Giáo hội Công giáo không phải là hệ quả *trực tiếp* và chính yếu của các cuộc phát kiến địa lý. Các lựa chọn khác (thuộc địa, cạnh tranh giữa các nước, thay đổi cán cân quyền lực) là những hệ quả chính trị trực tiếp và quan trọng.