Đề thi, bài tập trắc nghiệm online An sinh xã hội – Đề 9

Khu vực kinh tế phi chính thức thường có điều kiện làm việc bấp bênh, thu nhập thấp và thiếu sự bảo vệ của pháp luật. Mở rộng an sinh xã hội đến khu vực này giúp đảm bảo công bằng, bảo vệ quyền lợi của người lao động yếu thế, giảm bất bình đẳng và tăng cường đoàn kết xã hội.

Các nước đang phát triển thường đối mặt với nguồn lực tài chính hạn chế, quy mô kinh tế phi chính thức lớn (khó thu thuế và đóng góp), cơ sở hạ tầng yếu kém và năng lực quản lý còn hạn chế. Đây là những thách thức đặc biệt trong việc xây dựng và mở rộng hệ thống an sinh xã hội.

Già hóa dân số tạo áp lực lên hệ thống lương hưu và y tế. Tăng tuổi nghỉ hưu và khuyến khích người lao động làm việc lâu hơn là một biện pháp cải cách phổ biến để tăng nguồn thu cho quỹ lương hưu và giảm gánh nặng chi trả, đồng thời tận dụng lực lượng lao động lớn tuổi hơn.

Nguồn lực tài chính bền vững là một thách thức lớn, không phải là điểm mạnh. Già hóa dân số, thất nghiệp do công nghệ và các bệnh dịch đều tạo áp lực lớn lên hệ thống an sinh xã hội, đòi hỏi nguồn lực lớn hơn trong khi nguồn thu có thể bị hạn chế.

An sinh chủ động không chỉ đơn thuần là cung cấp trợ giúp khi rủi ro xảy ra mà còn tập trung vào việc phòng ngừa rủi ro, trang bị kiến thức và kỹ năng cho người dân để họ chủ động đối phó với khó khăn, giảm sự phụ thuộc vào trợ cấp và tăng cường khả năng tự lực.

Tham nhũng và lãng phí nguồn lực làm giảm nguồn lực thực tế dành cho an sinh xã hội, làm sai lệch mục tiêu chính sách, giảm niềm tin của người dân và làm suy yếu hiệu quả của toàn bộ hệ thống. Các yếu tố khác (tham gia, quản lý tốt, phối hợp) đều góp phần tăng cường hiệu quả.

Dịch vụ an sinh xã hội phi tiền mặt là các dịch vụ được cung cấp trực tiếp, không phải là tiền mặt. Cung cấp dịch vụ y tế miễn phí là một ví dụ điển hình, người dân được tiếp cận dịch vụ y tế mà không cần thanh toán trực tiếp tại thời điểm sử dụng. Các lựa chọn khác đều là các hình thức trợ cấp tiền mặt hoặc hỗ trợ tài chính.

Chương trình an sinh xã hội có điều kiện là chương trình mà việc hưởng trợ cấp gắn với việc đáp ứng một số điều kiện nhất định. Trợ cấp tiền mặt cho hộ nghèo với điều kiện con em đi học đầy đủ là một ví dụ điển hình, nó vừa giúp giảm nghèo vừa khuyến khích giáo dục cho trẻ em.

Tỷ lệ nghèo đói và cận nghèo là một chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ bao phủ và hiệu quả của an sinh xã hội. Nếu hệ thống an sinh xã hội hoạt động tốt, nó sẽ góp phần giảm tỷ lệ nghèo đói và bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất trong xã hội. HDI cũng liên quan nhưng tỷ lệ nghèo đói trực tiếp hơn.

Rủi ro đạo đức trong bảo hiểm y tế xảy ra khi người được bảo hiểm có xu hướng sử dụng dịch vụ y tế quá mức vì chi phí đã được bảo hiểm chi trả. Cơ chế đồng chi trả (người bệnh tự chi trả một phần chi phí) hoặc giới hạn quyền lợi (ví dụ, giới hạn số lần khám chữa bệnh) có thể giúp giảm thiểu rủi ro này bằng cách tạo ra một phần trách nhiệm tài chính cho người sử dụng dịch vụ.

An sinh xã hội, đặc biệt là y tế và giáo dục, đầu tư vào vốn con người, tạo ra lực lượng lao động khỏe mạnh, có trình độ, năng suất cao và ổn định, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Nó cũng góp phần ổn định xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư và phát triển.

Nguyên tắc cộng đồng (hay đoàn kết xã hội) là cốt lõi của an sinh xã hội. Nó dựa trên ý tưởng rằng các thành viên trong xã hội cùng nhau chia sẻ rủi ro và hỗ trợ những người gặp khó khăn, không chỉ dựa trên đóng góp cá nhân mà còn trên tinh thần tương trợ.

An sinh xã hội là hệ thống do nhà nước thiết lập để bảo vệ người dân khỏi các rủi ro và đảm bảo các nhu cầu cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, việc làm và thu nhập, đặc biệt cho những người yếu thế.

Toàn cầu hóa có thể dẫn đến thay đổi cơ cấu kinh tế và mất việc làm ở một số ngành. An sinh xã hội, đặc biệt là bảo hiểm thất nghiệp và các chương trình đào tạo lại, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp mạng lưới an toàn, giúp người lao động thích ứng và chuyển đổi sang các ngành nghề mới, giảm thiểu bất ổn xã hội.

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều thiên tai và thảm họa, ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của người dân. An sinh xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp hỗ trợ khẩn cấp (cứu trợ, lương thực, chỗ ở) và dài hạn (tái thiết, phục hồi sinh kế, di dời) để giúp cộng đồng ứng phó và phục hồi sau các sự kiện này.

Tổ chức công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc đại diện cho người lao động, tham gia vào quá trình xây dựng và giám sát thực hiện các chính sách an sinh xã hội, đảm bảo quyền lợi của người lao động được bảo vệ và hệ thống an sinh xã hội đáp ứng nhu cầu của họ.

Trợ cấp thất nghiệp được thiết kế để cung cấp một khoản thu nhập tạm thời cho người lao động khi họ mất việc, giúp họ duy trì cuộc sống trong thời gian tìm kiếm việc làm mới, giảm thiểu tác động tiêu cực của thất nghiệp đến kinh tế và xã hội.

Hệ thống an sinh xã hội đa tầng thường có tầng 'cơ bản' (hay tầng thứ nhất) là các chương trình trợ giúp xã hội, đảm bảo mức sống tối thiểu và các nhu cầu cơ bản cho tất cả công dân, đặc biệt là những người nghèo và yếu thế nhất. Các tầng khác có thể bao gồm bảo hiểm xã hội đóng góp và các chương trình tự nguyện.

Để đảm bảo tính bền vững và công bằng trong tương lai, hệ thống an sinh xã hội cần đa dạng hóa nguồn tài chính (không chỉ dựa vào ngân sách nhà nước), tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân (ví dụ, bảo hiểm xã hội tự nguyện, quỹ hưu trí bổ sung) và áp dụng các giải pháp công nghệ để nâng cao hiệu quả và khả năng tiếp cận.

Nam và nữ có thể có những nhu cầu và trải nghiệm khác nhau trong cuộc sống, liên quan đến sức khỏe, việc làm, chăm sóc gia đình... Lồng ghép giới trong chính sách an sinh xã hội đảm bảo chính sách được thiết kế và thực hiện một cách công bằng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của cả nam và nữ, giảm bất bình đẳng giới.

Bảo hiểm y tế là một trụ cột quan trọng của an sinh xã hội, đảm bảo người dân được tiếp cận dịch vụ y tế khi cần thiết, giảm gánh nặng tài chính khi ốm đau. Các loại bảo hiểm khác thường mang tính chất thương mại hoặc trách nhiệm pháp lý.

Chính sách an sinh xã hội phổ quát là chính sách áp dụng cho tất cả mọi người trong một phạm vi nhất định, không phân biệt điều kiện hay đóng góp. Cung cấp giáo dục tiểu học miễn phí cho tất cả trẻ em là một ví dụ điển hình, nó mang lại lợi ích cho toàn bộ trẻ em trong độ tuổi quy định.

Giảm tỷ lệ người tham gia bảo hiểm xã hội sẽ làm suy yếu hệ thống tài chính lương hưu, không phải tăng cường. Các giải pháp bền vững thường tập trung vào việc tăng nguồn thu (tăng đóng góp, kéo dài tuổi lao động) hoặc giảm chi (giảm mức hưởng, điều chỉnh công thức tính lương hưu).

Trợ giúp xã hội (hay phúc lợi xã hội) là một trụ cột của an sinh xã hội, tập trung đặc biệt vào việc cung cấp hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, người khuyết tật, trẻ em mồ côi và các nhóm yếu thế khác, đảm bảo mức sống tối thiểu và cơ hội hòa nhập xã hội.

Bảo hiểm xã hội hoạt động dựa trên nguyên tắc đóng góp của người tham gia và người sử dụng lao động, quyền lợi được hưởng phụ thuộc vào quá trình đóng góp. Trợ giúp xã hội là các chương trình hỗ trợ tài chính hoặc dịch vụ cho những người có nhu cầu, thường không yêu cầu đóng góp trước đó, dựa trên đánh giá về điều kiện kinh tế và xã hội.

Sàn an sinh xã hội (social protection floor) là một khái niệm quốc tế, nhấn mạnh việc xây dựng một mức sàn tối thiểu về bảo trợ xã hội cho tất cả mọi người, bao gồm tiếp cận y tế, an ninh thu nhập cơ bản cho trẻ em, người già và người thất nghiệp. Mục tiêu là đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau và mọi người đều có một mức sống tối thiểu.

Quyền được tự do kinh doanh là một quyền kinh tế, không trực tiếp liên quan đến các quyền an sinh xã hội. Các quyền còn lại (bảo trợ xã hội, chăm sóc sức khỏe, giáo dục) đều là các quyền an sinh xã hội cơ bản, được ghi nhận trong nhiều văn kiện quốc tế và hiến pháp quốc gia.

Công nghệ thông tin và chuyển đổi số có thể giúp hệ thống an sinh xã hội hoạt động hiệu quả hơn thông qua số hóa quy trình, quản lý dữ liệu tốt hơn, giảm thiểu gian lận, đơn giản hóa thủ tục và cung cấp dịch vụ trực tuyến, tăng khả năng tiếp cận cho người dân, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa.

Mục tiêu chính của an sinh xã hội tập trung vào các khía cạnh xã hội như giảm bất bình đẳng, bảo vệ rủi ro và nâng cao chất lượng sống. Tăng trưởng kinh tế là mục tiêu của chính sách kinh tế vĩ mô, mặc dù an sinh xã hội có thể hỗ trợ tăng trưởng bền vững.

Mô hình Nhà nước phúc lợi (Welfare State) là mô hình mà nhà nước đóng vai trò trung tâm trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho người dân thông qua hệ thống các chính sách và chương trình phúc lợi xã hội rộng khắp, can thiệp sâu vào kinh tế và xã hội để giảm bất bình đẳng và bảo vệ người dân khỏi rủi ro.