Đề thi, bài tập trắc nghiệm online An sinh xã hội – Đề 14

Quyền an sinh xã hội được công nhận là một quyền con người cơ bản, được ghi nhận trong nhiều văn kiện quốc tế về quyền con người. Nó bao gồm quyền được bảo vệ khỏi các rủi ro và được tiếp cận các dịch vụ an sinh xã hội cần thiết.

Trợ giúp xã hội thường xuyên thường hướng đến các đối tượng yếu thế, có hoàn cảnh khó khăn kéo dài, không có khả năng tự đảm bảo cuộc sống, như người cao tuổi cô đơn, người khuyết tật nặng, trẻ em mồ côi, chứ không phải người lao động mất việc làm tạm thời hay sinh viên giỏi.

Dịch vụ xã hội là một cấu phần quan trọng của an sinh xã hội, tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ hỗ trợ chăm sóc, tư vấn, can thiệp xã hội cho các nhóm đối tượng đặc biệt như trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, người có vấn đề xã hội, nhằm giúp họ giải quyết khó khăn và hòa nhập cộng đồng.

Trợ cấp xã hội thường do nhà nước chi trả từ ngân sách, thể hiện vai trò bảo trợ của nhà nước đối với toàn dân, đặc biệt là những đối tượng yếu thế. Bảo hiểm xã hội dựa trên sự đóng góp của người tham gia và người sử dụng lao động.

Tỷ lệ tăng trưởng GDP là chỉ số kinh tế vĩ mô, phản ánh sự phát triển kinh tế chung, không trực tiếp đo lường hiệu quả của hệ thống an sinh xã hội. Các chỉ số còn lại (tỷ lệ nghèo, bất bình đẳng, mức độ hài lòng) đều liên quan trực tiếp đến mục tiêu và tác động của an sinh xã hội.

Bảo hiểm xã hội bắt buộc thể hiện nguyên tắc chia sẻ rủi ro rõ nhất, khi nhiều người cùng đóng góp để tạo quỹ chung, giúp đỡ những người gặp rủi ro (ốm đau, tai nạn, thất nghiệp...). Các hình thức khác có thể không mang tính chia sẻ rủi ro cộng đồng rộng rãi bằng.

Cách mạng công nghiệp 4.0 tạo ra nhiều hình thức lao động mới (lao động tự do, kinh tế nền tảng,...) đòi hỏi hệ thống an sinh xã hội phải thích ứng bằng cách mở rộng diện bao phủ, điều chỉnh chính sách để phù hợp với đặc điểm của thị trường lao động số và các hình thức việc làm linh hoạt.

Giảm mức hưởng các chế độ an sinh xã hội có thể gây ra phản ứng tiêu cực từ xã hội và đi ngược lại mục tiêu bảo vệ an sinh cho người dân. Các giải pháp còn lại (mở rộng diện bao phủ, tăng tuổi nghỉ hưu, đa dạng nguồn thu) đều hướng tới tăng cường tính bền vững tài chính cho hệ thống.

Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thường do người sử dụng lao động đóng góp phần lớn hoặc toàn bộ, thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp đối với sức khỏe và an toàn của người lao động trong quá trình làm việc.

Trợ cấp thất nghiệp được thiết kế để hỗ trợ người lao động mất việc làm trong một khoảng thời gian nhất định, giúp họ duy trì thu nhập và tìm kiếm việc làm mới, góp phần ổn định kinh tế và xã hội.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện được thiết kế để mở rộng diện bao phủ an sinh xã hội cho những đối tượng không thuộc diện bảo hiểm bắt buộc, chủ yếu là người lao động trong khu vực phi chính thức, lao động tự do, nông dân, những người có thu nhập không ổn định.

Xu hướng cá nhân hóa trách nhiệm an sinh xã hội (ví dụ: khuyến khích bảo hiểm tự nguyện, giảm vai trò nhà nước) có thể làm gia tăng bất bình đẳng, vì những người có thu nhập thấp và dễ bị tổn thương sẽ khó có khả năng tự đảm bảo an sinh, trong khi các nhóm khá giả có thể hưởng lợi nhiều hơn.

An sinh xã hội là một mạng lưới bảo vệ rộng lớn, bao gồm nhiều biện pháp khác nhau để giúp các thành viên xã hội đối phó với các rủi ro và bất trắc, không chỉ giới hạn ở thu nhập ổn định hay từ thiện.

Bảo hiểm y tế toàn dân tập trung vào mục tiêu an sinh xã hội trong lĩnh vực y tế, giúp giảm gánh nặng chi phí y tế và đảm bảo người dân được tiếp cận dịch vụ y tế khi cần thiết.

Trợ cấp trẻ em đi học thường là trợ cấp có điều kiện, tức là việc nhận trợ cấp gắn với việc thực hiện một số điều kiện nhất định, ví dụ như đảm bảo trẻ em đi học đều đặn, nhằm khuyến khích hành vi có lợi cho xã hội và phát triển nguồn nhân lực.

An sinh xã hội, đặc biệt là các chính sách về y tế, giáo dục, đào tạo nghề, giúp nâng cao sức khỏe, trình độ và kỹ năng của người lao động, từ đó tăng năng suất lao động và chất lượng vốn nhân lực, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Trong mô hình nhà nước phúc lợi, an sinh xã hội đóng vai trò trung tâm, là nền tảng quan trọng của chính sách xã hội. Nhà nước phúc lợi nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong việc đảm bảo phúc lợi và an sinh cho người dân, coi đó là trách nhiệm chính.

Tổ chức công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc đại diện cho người lao động, thương lượng với người sử dụng lao động và chính phủ để đảm bảo và cải thiện các chế độ an sinh xã hội, bảo vệ quyền lợi của người lao động.

Tăng cường kiểm soát chi tiêu công là biện pháp quản lý tài chính hiệu quả, nhưng không trực tiếp hướng tới sự công bằng hơn trong phân phối lợi ích an sinh xã hội. Các biện pháp còn lại (mở rộng diện bao phủ, tăng tính lũy tiến, giảm trợ cấp cho người thu nhập cao) đều góp phần giảm bất bình đẳng và tăng tính công bằng.

Sàn an sinh xã hội là khái niệm quốc tế, đề cập đến một tập hợp các biện pháp an sinh xã hội cơ bản, thiết yếu mà mọi người dân cần được tiếp cận để đảm bảo mức sống tối thiểu và bảo vệ khỏi những rủi ro cơ bản.

Nguyên tắc tương hỗ (hay đoàn kết) trong bảo hiểm xã hội thể hiện ở việc những người có khả năng đóng góp (ví dụ người khỏe mạnh, người có việc làm) cùng nhau tạo quỹ chung để hỗ trợ những người gặp rủi ro (ví dụ người ốm đau, người thất nghiệp), thể hiện sự chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng.

Đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông là chính sách phát triển kinh tế - xã hội nói chung, không trực tiếp thuộc chính sách an sinh xã hội trong lĩnh vực giáo dục. Các lựa chọn còn lại đều là các biện pháp hỗ trợ giáo dục cho các đối tượng khác nhau.

Mục tiêu chính của an sinh xã hội tập trung vào khía cạnh xã hội như giảm nghèo, bất bình đẳng, đảm bảo dịch vụ cơ bản và ổn định xã hội. Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế là mục tiêu của chính sách kinh tế vĩ mô, không phải mục tiêu trực tiếp của an sinh xã hội.

Hệ thống an sinh xã hội ở các nước đang phát triển thường có diện bao phủ hẹp hơn, chủ yếu tập trung vào khu vực chính thức và các nhóm dân cư dễ bị tổn thương, mức hưởng cũng thường thấp hơn do nguồn lực tài chính hạn chế và nhiều thách thức khác.

Toàn cầu hóa làm gia tăng di chuyển lao động quốc tế, tạo ra thách thức trong việc đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội cho người lao động di cư, cũng như phối hợp hệ thống an sinh xã hội giữa các quốc gia.

Tính minh bạch, công khai và trách nhiệm giải trình là yếu tố then chốt để đảm bảo quản lý quỹ an sinh xã hội hiệu quả, tránh thất thoát, tham nhũng và tăng cường lòng tin của người dân vào hệ thống. Các giải pháp khác có thể cần thiết nhưng không quan trọng bằng tính minh bạch và trách nhiệm.

Sự khác biệt chính giữa bảo hiểm xã hội và trợ cấp xã hội nằm ở nguồn tài chính. Bảo hiểm xã hội được hình thành từ quỹ đóng góp, còn trợ cấp xã hội chủ yếu từ ngân sách nhà nước.

Bảo hiểm hưu trí là chế độ quan trọng nhất trong an sinh xã hội dành cho người cao tuổi, nhằm đảm bảo nguồn thu nhập ổn định sau khi họ hết tuổi lao động, giúp duy trì cuộc sống và giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Già hóa dân số và giảm tỷ lệ sinh tạo áp lực lớn lên hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt là các quỹ hưu trí và bảo hiểm y tế, do số lượng người đóng góp giảm trong khi số người hưởng trợ cấp tăng lên.

Chính sách an sinh xã hội đa tầng nhằm xây dựng một hệ thống linh hoạt, bền vững hơn bằng cách kết hợp nhiều trụ cột khác nhau (ví dụ: bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm tự nguyện, trợ cấp xã hội), giảm sự phụ thuộc vào một nguồn duy nhất và đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân.