Đề 24 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kinh tế vi mô

Độ co giãn của cầu theo giá đo lường sự thay đổi của lượng cầu khi giá thay đổi. Các yếu tố như thu nhập, hàng hóa thay thế và thời gian ảnh hưởng đến độ co giãn của cầu. Chi phí sản xuất ảnh hưởng đến cung, không phải cầu.

Khi cung tăng (dịch chuyển đường cung sang phải) và cầu không đổi, điểm cân bằng mới sẽ ở mức giá thấp hơn và lượng cao hơn.

Thặng dư tiêu dùng thể hiện lợi ích ròng mà người tiêu dùng nhận được, bằng giá trị họ nhận được (thể hiện qua giá sẵn sàng trả) trừ đi chi phí họ phải trả (giá thị trường).

Khi MC > AC, chi phí biên kéo chi phí trung bình lên. Do đó, AC đang tăng. Ngược lại, khi MC < AC, AC đang giảm; và khi MC = AC, AC đạt giá trị cực tiểu.

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, các doanh nghiệp là người chấp nhận giá (price taker) vì có rất nhiều doanh nghiệp nhỏ sản xuất sản phẩm đồng nhất. Họ không có khả năng định giá.

Quy tắc tối đa hóa lợi nhuận chung cho mọi doanh nghiệp, bao gồm cả độc quyền, là sản xuất ở mức sản lượng mà doanh thu biên bằng chi phí biên (MR = MC).

Ô nhiễm không khí là một chi phí xã hội mà nhà máy không phải trả trực tiếp, gây ra tác động tiêu cực đến bên thứ ba (người dân). Đây là định nghĩa của ngoại ứng tiêu cực.

Hàng hóa công cộng có hai đặc điểm chính: không có tính cạnh tranh (việc một người tiêu dùng không làm giảm lượng hàng hóa có sẵn cho người khác) và không loại trừ (không thể ngăn cản người khác tiêu dùng hàng hóa).

Giá trần là mức giá tối đa mà người bán được phép bán. Nếu giá trần thấp hơn giá cân bằng, nó sẽ tạo ra tình trạng thiếu hụt vì lượng cầu vượt quá lượng cung.

Giá sàn là mức giá tối thiểu mà người bán được phép bán. Nếu giá sàn cao hơn giá cân bằng, nó sẽ tạo ra tình trạng thặng dư vì lượng cung vượt quá lượng cầu.

Chi phí cơ hội bao gồm tất cả những gì bạn phải từ bỏ để có được một thứ gì đó. Trong trường hợp đi học đại học, chi phí cơ hội bao gồm không chỉ các chi phí trực tiếp (học phí, sách vở, sinh hoạt) mà còn cả thu nhập bạn có thể kiếm được nếu đi làm thay vì đi học.

Quy luật lợi ích biên giảm dần phát biểu rằng khi một người tiêu dùng càng tiêu dùng nhiều một hàng hóa, thì lợi ích tăng thêm (lợi ích biên) từ mỗi đơn vị hàng hóa bổ sung sẽ ngày càng giảm.

Đường bàng quan là tập hợp các kết hợp hàng hóa khác nhau mà người tiêu dùng cảm thấy bàng quan (mức độ thỏa mãn như nhau) khi tiêu dùng chúng.

Hàm sản xuất thể hiện mối quan hệ kỹ thuật giữa lượng yếu tố đầu vào (lao động, vốn, nguyên vật liệu...) mà doanh nghiệp sử dụng và lượng sản lượng đầu ra tối đa mà doanh nghiệp có thể tạo ra từ các yếu tố đầu vào đó.

Thất bại thị trường xảy ra khi thị trường tự do không thể phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả. Ô nhiễm môi trường là một ví dụ điển hình về ngoại ứng tiêu cực, dẫn đến thất bại thị trường vì thị trường không tính đến chi phí xã hội của ô nhiễm.

Giá của chính hàng hóa đó chỉ gây ra sự di chuyển dọc theo đường cầu, không làm dịch chuyển toàn bộ đường cầu. Các yếu tố khác như thu nhập, giá hàng hóa liên quan, kỳ vọng, thị hiếu,... mới làm dịch chuyển đường cầu.

Khi cả cung và cầu đều tăng, sản lượng cân bằng chắc chắn sẽ tăng. Tuy nhiên, tác động lên giá cả cân bằng là không xác định, phụ thuộc vào độ lớn tương đối của sự gia tăng cung và cầu. Nếu cầu tăng mạnh hơn cung, giá tăng; nếu cung tăng mạnh hơn cầu, giá giảm; nếu tăng bằng nhau, giá không đổi.

Độ co giãn của cầu theo giá (Price Elasticity of Demand - PED) đo lường phần trăm thay đổi trong lượng cầu khi giá của hàng hóa đó thay đổi một phần trăm.

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, mỗi doanh nghiệp là người chấp nhận giá. Họ có thể bán bất kỳ lượng hàng hóa nào ở mức giá thị trường hiện hành. Do đó, đường cầu mà họ đối mặt là hoàn toàn co giãn và nằm ngang.

Chi phí cận biên (MC) là chi phí phát sinh thêm khi sản xuất thêm một đơn vị sản phẩm. Nó được tính bằng sự thay đổi trong tổng chi phí chia cho sự thay đổi trong sản lượng (thường là 1 đơn vị).

Trong kinh tế học vi mô, giả định cơ bản là doanh nghiệp hoạt động với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận. Các mục tiêu khác có thể tồn tại nhưng lợi nhuận thường được coi là động lực chính.

Thặng dư tiêu dùng thể hiện lợi ích ròng mà người tiêu dùng nhận được từ việc mua hàng hóa hoặc dịch vụ. Nó là khoảng chênh lệch giữa số tiền tối đa mà người tiêu dùng sẵn sàng trả cho một hàng hóa và số tiền thực tế họ phải trả (giá thị trường).

Đường cung thị trường thể hiện tổng lượng cung của tất cả các doanh nghiệp tại mỗi mức giá. Do đó, nó được hình thành bằng cách cộng theo chiều ngang (tức là cộng lượng cung) của tất cả các đường cung cá nhân của các doanh nghiệp trên thị trường.

Hàng hóa có độ co giãn của cầu theo thu nhập dương là hàng hóa thông thường. Nếu độ co giãn này lớn hơn 1, đó là hàng hóa xa xỉ. Khi thu nhập tăng, nhu cầu về hàng hóa xa xỉ tăng với tỷ lệ lớn hơn tỷ lệ tăng của thu nhập.

Chi phí cố định trung bình (AFC) được tính bằng tổng chi phí cố định chia cho sản lượng. Vì chi phí cố định không đổi trong ngắn hạn, khi sản lượng tăng lên, mẫu số tăng, do đó AFC sẽ giảm xuống.

Độc quyền tự nhiên phát sinh khi một doanh nghiệp có thể cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ cho toàn bộ thị trường với chi phí trung bình thấp hơn so với việc có nhiều doanh nghiệp. Điều này thường xảy ra khi có chi phí cố định ban đầu rất lớn và chi phí cận biên thấp, dẫn đến chi phí trung bình giảm liên tục khi sản lượng tăng.

Thị trường độc quyền nhóm có một số ít doanh nghiệp lớn chi phối. Các doanh nghiệp này phụ thuộc lẫn nhau và hành động của một doanh nghiệp có thể ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp khác. Họ vừa cạnh tranh vừa có thể thông đồng (ngầm hoặc công khai) để tăng lợi nhuận.

Ngoại ứng tiêu cực xảy ra khi hoạt động kinh tế (sản xuất hoặc tiêu dùng) gây ra chi phí cho bên thứ ba không tham gia trực tiếp vào giao dịch đó. Ví dụ điển hình là ô nhiễm môi trường do sản xuất công nghiệp.

Hàng hóa công cộng có hai đặc điểm chính: tính không cạnh tranh (việc một người tiêu dùng hàng hóa không làm giảm lượng hàng hóa còn lại cho người khác) và tính không loại trừ (khó hoặc không thể ngăn chặn người khác tiêu dùng hàng hóa, ngay cả khi họ không trả tiền).

Trong 'Thế tiến thoái lưỡng nan của người tù', cân bằng Nash là khi cả hai người chơi đều chọn chiến lược 'phản bội' (không hợp tác), mặc dù kết quả này không phải là tối ưu Pareto (tốt hơn cho cả hai nếu họ hợp tác). Mỗi người chơi chọn phản bội vì đó là chiến lược tốt nhất cho họ bất kể người kia làm gì.

Hàng hóa thông thường là hàng hóa mà nhu cầu về nó tăng lên khi thu nhập của người tiêu dùng tăng lên. Do đó, khi thu nhập tăng, đường cầu dịch chuyển sang phải.

Giá trần chỉ có hiệu lực khi nó được đặt thấp hơn giá cân bằng. Khi đó, nó ngăn cản giá tăng lên mức cân bằng, gây ra tình trạng thiếu hụt hàng hóa.

Hệ số co giãn của cầu theo giá đo lường độ nhạy cảm của lượng cầu đối với sự thay đổi của giá cả. Nó cho biết phần trăm thay đổi trong lượng cầu khi giá thay đổi 1%.

Chi phí cố định là chi phí không thay đổi theo mức sản lượng sản xuất trong ngắn hạn, ví dụ như tiền thuê nhà xưởng, chi phí khấu hao máy móc.

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, doanh nghiệp là người chấp nhận giá, do đó họ có thể bán bất kỳ số lượng hàng hóa nào ở mức giá thị trường. Đường cầu mà doanh nghiệp đối diện là đường cầu hoàn toàn co giãn, tức là đường nằm ngang.

Quy luật lợi ích cận biên giảm dần nói rằng khi một người tiêu dùng càng tiêu thụ nhiều một hàng hóa, lợi ích tăng thêm (lợi ích cận biên) từ mỗi đơn vị hàng hóa bổ sung sẽ càng giảm.

Thặng dư sản xuất là phần chênh lệch giữa giá mà người bán thực tế nhận được cho hàng hóa và chi phí sản xuất ra hàng hóa đó. Nó thể hiện lợi ích ròng mà người sản xuất nhận được từ việc bán hàng hóa.

Ngoại ứng tiêu cực xảy ra khi hoạt động của một người gây ra chi phí cho người khác mà người đó không phải trả. Ô nhiễm không khí từ nhà máy là một ví dụ điển hình, gây ra chi phí về sức khỏe và môi trường cho cộng đồng xung quanh.

Hàng hóa công cộng có hai đặc điểm chính: tính không cạnh tranh (việc một người tiêu dùng không làm giảm khả năng tiêu dùng của người khác) và tính không loại trừ (khó hoặc không thể ngăn cản người khác tiêu dùng hàng hóa).

Quy luật năng suất cận biên giảm dần phát biểu rằng khi tăng dần một yếu tố đầu vào (ví dụ lao động) trong khi các yếu tố khác cố định (ví dụ vốn), năng suất cận biên của yếu tố đầu vào đó (sản lượng tăng thêm từ mỗi đơn vị lao động bổ sung) cuối cùng sẽ giảm.

Đường chi phí trung bình dài hạn (LRAC) thường có hình chữ U do các yếu tố kinh tế và phi kinh tế theo quy mô. Ban đầu, có thể có kinh tế theo quy mô (chi phí trung bình giảm khi quy mô tăng), sau đó đến giai đoạn không đổi và cuối cùng là phi kinh tế theo quy mô (chi phí trung bình tăng khi quy mô tăng).

Trong kinh tế vi mô, giả định mục tiêu chính của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận. Các mục tiêu khác như tối đa hóa doanh thu hoặc thị phần thường được coi là mục tiêu phụ hoặc phương tiện để đạt được mục tiêu lợi nhuận.

Thuế làm tăng chi phí cho người bán, làm dịch chuyển đường cung sang trái. Điều này dẫn đến giá cân bằng tăng và lượng cân bằng giảm trên thị trường.

Lợi nhuận kế toán chỉ tính đến chi phí hiện (chi phí thực tế bằng tiền), trong khi lợi nhuận kinh tế tính đến cả chi phí hiện và chi phí ẩn (chi phí cơ hội). Do đó, lợi nhuận kinh tế thường nhỏ hơn hoặc bằng lợi nhuận kế toán.

Thị trường độc quyền được đặc trưng bởi sự tồn tại của duy nhất một người bán (doanh nghiệp độc quyền) kiểm soát toàn bộ nguồn cung của một sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể, đối diện với nhiều người mua.

Công nghệ sản xuất ảnh hưởng đến cung, không phải cầu. Các yếu tố còn lại (thu nhập, giá hàng hóa, giá hàng hóa liên quan) đều ảnh hưởng đến cầu.

Độ co giãn của cầu theo giá (Price elasticity of demand) định nghĩa sự nhạy cảm của lượng cầu đối với sự thay đổi giá của chính hàng hóa đó.

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, có rất nhiều doanh nghiệp nhỏ, không doanh nghiệp nào có đủ sức mạnh để ảnh hưởng đến giá thị trường. Do đó, họ phải chấp nhận mức giá thị trường đã cho.

Chi phí cố định (Fixed cost) là chi phí không thay đổi theo sản lượng trong ngắn hạn. Chi phí thuê nhà xưởng là một ví dụ điển hình, dù sản xuất nhiều hay ít thì chi phí thuê vẫn không đổi trong ngắn hạn.

Quy luật lợi suất cận biên giảm dần (Law of diminishing marginal returns) nói rằng khi tăng thêm một yếu tố đầu vào (ví dụ: lao động) trong khi các yếu tố khác giữ nguyên, sản lượng cận biên (sản lượng tăng thêm từ việc tăng thêm một đơn vị yếu tố đầu vào) cuối cùng sẽ giảm.