Đề 15 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nguyên lý kế toán

Nguyên tắc hoạt động liên tục (Going Concern) giả định doanh nghiệp sẽ tiếp tục hoạt động đủ lâu để thực hiện các mục tiêu và cam kết của mình.

Theo nguyên tắc dồn tích, doanh thu được ghi nhận khi phát sinh, tức là khi hàng hóa hoặc dịch vụ đã được cung cấp, không phụ thuộc vào thời điểm thu tiền.

Nguyên tắc giá gốc (Historical Cost) yêu cầu tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc ban đầu khi mua, không điều chỉnh theo giá thị trường sau này.

Nguyên tắc phù hợp (Matching Principle) yêu cầu chi phí phải được ghi nhận trong cùng kỳ kế toán với doanh thu mà chi phí đó giúp tạo ra, để phản ánh chính xác lợi nhuận trong kỳ.

Nguyên tắc nhất quán (Consistency Principle) đảm bảo rằng doanh nghiệp sử dụng các phương pháp kế toán nhất quán qua các kỳ, giúp cho báo cáo tài chính có thể so sánh được và đánh giá xu hướng hoạt động.

Nguyên tắc thận trọng (Conservatism Principle) hướng dẫn kế toán viên nên thận trọng trong việc ghi nhận doanh thu và tài sản, và ghi nhận chi phí và nợ phải trả khi có khả năng xảy ra, đặc biệt khi có sự không chắc chắn.

Kế toán dồn tích (Accrual Basis) ghi nhận doanh thu và chi phí khi chúng phát sinh, không phụ thuộc vào thời điểm dòng tiền. Kế toán tiền mặt (Cash Basis) chỉ ghi nhận khi có dòng tiền vào hoặc ra.

Giả định đơn vị tiền tệ (Monetary Unit Assumption) quy định rằng kế toán chỉ ghi nhận các giao dịch và sự kiện có thể đo lường được bằng tiền tệ, và bỏ qua các yếu tố phi tiền tệ.

Nguyên tắc trọng yếu (Materiality Principle) cho phép bỏ qua các thông tin không quan trọng hoặc không có ảnh hưởng đáng kể đến quyết định của người sử dụng báo cáo tài chính. Thông tin trọng yếu cần được trình bày rõ ràng và đầy đủ.

Giả định thực thể kinh doanh độc lập (Economic Entity Assumption) xác định rằng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải được tách biệt và báo cáo riêng biệt với hoạt động cá nhân của chủ sở hữu hoặc các doanh nghiệp khác.

Vi phạm nguyên tắc nhất quán (Consistency Principle) sẽ làm giảm khả năng so sánh của báo cáo tài chính giữa các kỳ, gây khó khăn cho việc phân tích xu hướng và đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Cả phương pháp FIFO (First-In, First-Out) và phương pháp bình quân gia quyền đều dựa trên nguyên tắc giá gốc (Historical Cost) khi xác định giá trị hàng tồn kho. Doanh nghiệp cần nhất quán sử dụng một phương pháp để đảm bảo tính so sánh (nguyên tắc nhất quán).

Khấu hao tài sản cố định là việc phân bổ giá trị tài sản trong suốt thời gian sử dụng, nhằm phù hợp chi phí sử dụng tài sản (khấu hao) với doanh thu mà tài sản đó tạo ra trong các kỳ khác nhau (nguyên tắc phù hợp).

Giả định 'hoạt động liên tục' (Going Concern) liên quan đến thời gian hoạt động của doanh nghiệp (tiếp tục vô thời hạn), trong khi giả định 'thực thể kinh doanh độc lập' (Economic Entity) liên quan đến phạm vi báo cáo tài chính (tách biệt doanh nghiệp và chủ sở hữu).

Doanh thu chưa thực hiện là khoản tiền nhận trước cho hàng hóa hoặc dịch vụ chưa cung cấp. Theo nguyên tắc dồn tích, doanh thu chỉ được ghi nhận khi hàng hóa hoặc dịch vụ đã được cung cấp, tức là khi doanh nghiệp đã thực sự kiếm được doanh thu.

Nguyên tắc hoạt động liên tục (Going Concern Principle) giả định doanh nghiệp sẽ hoạt động đủ lâu để thực hiện các mục tiêu và cam kết của mình, không có ý định hoặc nhu cầu phải thanh lý hoặc ngừng hoạt động trong tương lai gần.

Nguyên tắc cơ sở dồn tích (Accrual Basis Accounting) yêu cầu doanh thu được ghi nhận khi chúng được thực hiện và chi phí được ghi nhận khi chúng phát sinh, bất kể thời điểm dòng tiền vào hoặc ra.

Nguyên tắc phù hợp (Matching Principle) yêu cầu chi phí phải được ghi nhận trong cùng kỳ với doanh thu mà chúng giúp tạo ra. Mục đích là để báo cáo một cách chính xác lợi nhuận ròng trong một kỳ kế toán cụ thể.

Nguyên tắc thận trọng (Conservatism Principle) hướng dẫn doanh nghiệp nên thận trọng trong việc ước tính và báo cáo tài chính. Khi có sự không chắc chắn, nên chọn phương án ít lạc quan nhất, nghĩa là ghi nhận lỗ có thể xảy ra và trì hoãn ghi nhận lãi cho đến khi chắc chắn.

Nguyên tắc nhất quán (Consistency Principle) yêu cầu doanh nghiệp áp dụng các phương pháp kế toán giống nhau qua các kỳ kế toán khác nhau. Điều này giúp đảm bảo tính so sánh của báo cáo tài chính theo thời gian, cho phép người sử dụng báo cáo tài chính đánh giá xu hướng và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Nguyên tắc trọng yếu (Materiality Principle) quy định rằng thông tin được coi là trọng yếu nếu việc bỏ sót hoặc trình bày sai thông tin đó có thể ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Tính trọng yếu phụ thuộc vào bản chất và quy mô của khoản mục trong bối cảnh cụ thể.

Nguyên tắc giá gốc (Historical Cost Principle) quy định rằng tài sản nên được ghi nhận ban đầu theo giá gốc, tức là chi phí thực tế đã bỏ ra để mua hoặc tạo ra tài sản đó. Giá gốc được coi là khách quan và dễ xác minh.

Nguyên tắc thực thể kinh doanh (Economic Entity Principle) quy định rằng hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp phải được tách biệt và phân biệt rõ ràng với hoạt động kinh doanh của chủ sở hữu và các doanh nghiệp khác. Điều này giúp đảm bảo báo cáo tài chính chỉ phản ánh tình hình tài chính và kết quả hoạt động của riêng doanh nghiệp đó.

Nguyên tắc đơn vị tiền tệ (Monetary Unit Principle) quy định rằng kế toán chỉ ghi nhận các giao dịch và sự kiện có thể đo lường được bằng tiền tệ. Tại Việt Nam, đơn vị tiền tệ chính thức được sử dụng trong kế toán là Việt Nam Đồng (VND).

Nguyên tắc công khai (Full Disclosure Principle) yêu cầu báo cáo tài chính phải cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết để người sử dụng có thể hiểu rõ tình hình tài chính và kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Thông tin này bao gồm cả thông tin định lượng và định tính, và có thể được trình bày trong báo cáo tài chính chính hoặc thuyết minh báo cáo tài chính.

Theo nguyên tắc giá gốc, tài sản được ghi nhận ban đầu theo chi phí thực tế phát sinh để có được tài sản đó. Trong trường hợp này, chi phí thực tế là 20 triệu đồng, do đó giá trị ghi sổ ban đầu của máy tính là 20 triệu đồng.

Theo nguyên tắc cơ sở dồn tích, doanh thu được ghi nhận khi hàng hóa hoặc dịch vụ được cung cấp hoặc chuyển giao, không phụ thuộc vào thời điểm nhận tiền. Do đó, doanh thu từ việc bán hàng hóa vào tháng 12 năm 2023 nên được ghi nhận vào năm 2023.

Nguyên tắc giá gốc giúp đảm bảo tính khách quan vì dựa trên chi phí thực tế, dễ kiểm chứng. Nguyên tắc khách quan (Objectivity Principle) yêu cầu thông tin kế toán phải dựa trên bằng chứng có thể kiểm chứng được và không bị ảnh hưởng bởi ý kiến chủ quan. Cả hai nguyên tắc này cùng nhau góp phần đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh trung thực và khách quan.

Điểm khác biệt chính giữa nguyên tắc giá gốc và nguyên tắc giá trị hợp lý nằm ở cơ sở định giá tài sản. Nguyên tắc giá gốc sử dụng chi phí ban đầu, là giá trị lịch sử, trong khi nguyên tắc giá trị hợp lý sử dụng giá trị thị trường hiện tại, phản ánh giá trị kinh tế hiện tại của tài sản.

Trong môi trường lạm phát cao, giá trị tiền tệ giảm sút, giá gốc của tài sản ghi nhận từ các kỳ trước trở nên thấp hơn nhiều so với giá trị thị trường hiện tại. Điều này có thể làm cho báo cáo tài chính không phản ánh đúng giá trị thực tế của tài sản và lợi nhuận, dẫn đến việc đánh giá sai lệch về tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Nguyên tắc cơ sở dồn tích (Accrual basis) quy định doanh thu và chi phí được ghi nhận khi chúng phát sinh, không phải khi tiền mặt được nhận hoặc chi trả.

Nguyên tắc hoạt động liên tục (Going concern) giả định doanh nghiệp sẽ tiếp tục hoạt động trong tương lai gần. Nếu có dấu hiệu ngược lại, cần xem xét lại việc áp dụng nguyên tắc này.

Nguyên tắc giá gốc (Historical cost) yêu cầu tài sản phải được ghi nhận theo giá mua ban đầu tại thời điểm giao dịch.

Nguyên tắc thận trọng (Prudence/Conservatism) hướng dẫn kế toán viên nên thận trọng trong việc ước tính và ghi nhận, ưu tiên ghi nhận chi phí và lỗ tiềm tàng sớm hơn, và doanh thu và lãi tiềm tàng muộn hơn.

Nguyên tắc nhất quán (Consistency) yêu cầu doanh nghiệp áp dụng nhất quán các phương pháp kế toán qua các kỳ kế toán để đảm bảo tính so sánh được của thông tin tài chính.

Nguyên tắc trọng yếu (Materiality) cho phép bỏ qua các thông tin không quan trọng, không ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng thông tin tài chính. Khoản chi phí nhỏ so với quy mô doanh nghiệp có thể được coi là không trọng yếu.

Nguyên tắc phù hợp (Matching principle) yêu cầu chi phí liên quan trực tiếp đến việc tạo ra doanh thu phải được ghi nhận trong cùng kỳ kế toán với doanh thu đó.

Nguyên tắc ghi nhận doanh thu (Revenue Recognition) thường ghi nhận doanh thu khi hàng hóa hoặc dịch vụ đã được cung cấp và quyền kiểm soát đã chuyển giao cho khách hàng.

Nguyên tắc đầy đủ (Full Disclosure) yêu cầu báo cáo tài chính phải cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết, bao gồm cả các thuyết minh, để người sử dụng có thể hiểu rõ tình hình tài chính và đưa ra quyết định đúng đắn.

Nguyên tắc khách quan (Objectivity) đòi hỏi thông tin kế toán phải dựa trên các bằng chứng khách quan, có thể kiểm chứng được, thường là các chứng từ gốc hợp lệ.

Nguyên tắc đơn vị tiền tệ (Monetary Unit) yêu cầu tất cả các giao dịch kinh tế phải được đo lường và báo cáo bằng một đơn vị tiền tệ thống nhất để đảm bảo tính so sánh và tổng hợp.

Nguyên tắc kỳ kế toán (Accounting Period) chia hoạt động của doanh nghiệp thành các kỳ kế toán xác định, thường là năm tài chính, và kỳ kế toán năm thường kết thúc vào ngày 31 tháng 12.

Mục tiêu chính của nguyên tắc kế toán là đảm bảo thông tin tài chính trung thực, hợp lý, so sánh được và cung cấp cơ sở cho việc lập báo cáo tài chính, chứ không phải tối đa hóa lợi nhuận.

Nguyên tắc bản chất hơn hình thức (Substance over form) nhấn mạnh rằng kế toán cần tập trung vào bản chất kinh tế của giao dịch, ngay cả khi hình thức pháp lý có thể khác.

Nguyên tắc thận trọng đặc biệt quan trọng khi có nhiều yếu tố không chắc chắn và rủi ro, giúp doanh nghiệp chuẩn bị cho các tình huống xấu có thể xảy ra và tránh đánh giá quá cao tình hình tài chính.

Nguyên tắc phù hợp (Matching) yêu cầu doanh thu và chi phí liên quan phải được ghi nhận đồng thời trong cùng một kỳ kế toán để phản ánh đúng hiệu quả kinh doanh.

Nguyên tắc giá gốc quy định tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc tại thời điểm mua, tức là chi phí thực tế đã bỏ ra để có được tài sản đó.

Nguyên tắc thận trọng yêu cầu kế toán viên phải cẩn trọng, không lạc quan quá mức, ghi nhận chi phí và nợ phải trả khi có khả năng xảy ra và ghi nhận doanh thu và tài sản khi chắc chắn thu được/sở hữu.

Cơ sở tiền mặt tập trung vào dòng tiền, trong khi cơ sở dồn tích tập trung vào thời điểm giao dịch kinh tế phát sinh, phản ánh bức tranh tài chính chính xác hơn.

Theo nguyên tắc dồn tích, doanh thu chỉ được ghi nhận khi dịch vụ đã được cung cấp. Khoản tiền nhận trước là doanh thu chưa thực hiện, một khoản nợ phải trả cho đến khi nghĩa vụ cung cấp dịch vụ hoàn thành.