Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Tiền tệ ngân hàng – Đề 15

Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng phổ biến nhất, tập trung vào các hoạt động huy động tiền gửi từ công chúng và cho vay đối với doanh nghiệp và cá nhân, cung cấp các dịch vụ tài chính hàng ngày.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một thước đo quan trọng về lạm phát. Nó đo lường sự thay đổi theo thời gian của mức giá trung bình của một rổ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng điển hình mà các hộ gia đình mua.

Mục tiêu ổn định giá cả không có nghĩa là giữ cho giá cả cố định mà là duy trì tỷ lệ lạm phát ở mức thấp, ổn định và có thể dự đoán được. Điều này giúp tạo môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững.

Lạm phát do cầu kéo xảy ra khi tổng cầu trong nền kinh tế tăng lên quá nhanh, vượt quá khả năng cung ứng hàng hóa và dịch vụ của nền kinh tế, dẫn đến giá cả chung tăng lên.

Sự khác biệt chính giữa chính sách tài khóa và tiền tệ nằm ở cơ quan thực hiện. Chính sách tài khóa do chính phủ thực hiện (thông qua chi tiêu và thuế), còn chính sách tiền tệ do ngân hàng trung ương thực hiện (thông qua các công cụ tiền tệ như lãi suất, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở).

Lạm phát chi phí đẩy xuất phát từ việc tăng chi phí sản xuất (ví dụ: giá nguyên liệu tăng). Chính sách tiền tệ thắt chặt (tăng lãi suất) có thể làm giảm tổng cầu và kiểm soát lạm phát, nhưng đồng thời cũng có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế và gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái kinh tế, đặc biệt khi nguyên nhân lạm phát không phải do cầu.

Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay. Khi lãi suất chiết khấu tăng, chi phí vay vốn của các ngân hàng thương mại tăng lên, dẫn đến lãi suất cho vay trên thị trường tăng, làm giảm tăng trưởng tín dụng và góp phần kiểm soát lạm phát.

Trong hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi hoàn toàn, tỷ giá hối đoái được xác định bởi lực lượng cung và cầu ngoại tệ trên thị trường ngoại hối. Khi cầu ngoại tệ tăng hoặc cung ngoại tệ giảm, tỷ giá hối đoái (giá trị đồng nội tệ so với ngoại tệ) có xu hướng tăng lên và ngược lại.

Điểm khác biệt cơ bản nhất giữa ngân hàng số và ngân hàng truyền thống là ngân hàng số hoạt động hoàn toàn trên nền tảng trực tuyến, không có chi nhánh vật lý. Điều này giúp giảm chi phí hoạt động và cung cấp dịch vụ tiện lợi hơn cho khách hàng thông qua các kênh kỹ thuật số.

Rủi ro tín dụng (credit risk) hay còn gọi là rủi ro vỡ nợ, phát sinh khi một bên tham gia giao dịch tài chính (ví dụ: người vay) không có khả năng hoặc không muốn thực hiện đúng các nghĩa vụ đã cam kết (ví dụ: trả nợ gốc và lãi).

Chức năng 'người cho vay cuối cùng' là một vai trò quan trọng của ngân hàng trung ương. Khi các ngân hàng thương mại gặp khó khăn về thanh khoản và không thể vay từ các nguồn khác, ngân hàng trung ương sẽ cung cấp vốn vay khẩn cấp để duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính và ngăn ngừa khủng hoảng lan rộng.

Chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm kích thích kinh tế. Giảm lãi suất tái chiết khấu (lãi suất cho vay của ngân hàng trung ương cho ngân hàng thương mại) làm giảm chi phí vốn của ngân hàng, khuyến khích họ cho vay nhiều hơn, tăng cung tiền, và kích thích kinh tế.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc quy định tỷ lệ tiền gửi mà các ngân hàng thương mại phải giữ lại tại ngân hàng trung ương. Thay đổi tỷ lệ này trực tiếp tác động đến lượng tiền mà các ngân hàng có thể cho vay, do đó ảnh hưởng đến khối lượng tiền cung ứng trong nền kinh tế.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa đơn giản là tỷ lệ trao đổi giữa hai đồng tiền. Ví dụ, tỷ giá USD/VND cho biết cần bao nhiêu đồng Việt Nam để đổi lấy một đô la Mỹ trên thị trường ngoại hối.

Lãi suất thực phản ánh lợi tức thực tế mà người gửi tiền hoặc người cho vay nhận được sau khi đã trừ đi tác động của lạm phát. Nó được tính bằng cách lấy lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.

Chính sách 'hạ cánh mềm' là mục tiêu của ngân hàng trung ương khi thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt để kiểm soát lạm phát. Mục tiêu là làm chậm lại tốc độ tăng trưởng kinh tế và giảm lạm phát về mức mục tiêu mà không gây ra suy thoái kinh tế (tức là 'hạ cánh' kinh tế một cách 'mềm mại' thay vì 'cứng rắn' dẫn đến suy thoái).

Tiền tệ có chức năng là phương tiện trao đổi, đơn vị đo lường giá trị, và phương tiện cất trữ giá trị. Tuy nhiên, tiền tệ KHÔNG phải là công cụ tích lũy của cải vô hạn vì giá trị của tiền có thể bị ảnh hưởng bởi lạm phát và các yếu tố kinh tế khác.

Ngân hàng đầu tư tập trung vào các hoạt động liên quan đến thị trường vốn, bao gồm bảo lãnh phát hành chứng khoán (IPO, phát hành trái phiếu), tư vấn sáp nhập và mua lại doanh nghiệp (M&A), và các dịch vụ tài chính doanh nghiệp khác. Họ không chủ yếu tập trung vào các hoạt động ngân hàng bán lẻ như nhận tiền gửi tiết kiệm hay cho vay tiêu dùng.

Bảo hiểm tiền gửi, giám sát ngân hàng, và tỷ lệ dự trữ bắt buộc đều là các biện pháp nhằm bảo vệ người gửi tiền và hệ thống ngân hàng. Chính sách lãi suất âm (lãi suất danh nghĩa âm) là một công cụ chính sách tiền tệ, không trực tiếp liên quan đến bảo vệ người gửi tiền và thậm chí có thể gây tranh cãi về tác động đến người gửi tiền.

Nghiệp vụ thị trường mở (mua bán trái phiếu chính phủ) là công cụ chính sách tiền tệ gián tiếp, tác động đến lãi suất và lượng tiền cung ứng thông qua thị trường. Tái cấp vốn, tỷ lệ dự trữ bắt buộc và ấn định lãi suất là các công cụ trực tiếp can thiệp vào hoạt động của ngân hàng và thị trường tiền tệ.

Hệ thống Basel III dựa trên ba trụ cột chính: (1) Yêu cầu vốn tối thiểu (Minimum capital requirements), (2) Đánh giá giám sát (Supervisory review), và (3) Kỷ luật thị trường (Market discipline). Quản lý thanh khoản là một phần quan trọng của Basel III nhưng không phải là một trong ba trụ cột chính.

Mặc dù tiền điện tử có nhiều ưu điểm, nhưng một trong những rủi ro lớn nhất là sự biến động giá trị rất lớn và khó lường. Điều này gây khó khăn cho việc sử dụng nó như một phương tiện thanh toán ổn định và cất trữ giá trị lâu dài.

Hiện tượng 'chạy khỏi ngân hàng' xảy ra khi người gửi tiền mất niềm tin vào khả năng thanh toán của ngân hàng và đồng loạt rút tiền gửi của mình. Điều này có thể dẫn đến tình trạng ngân hàng mất thanh khoản và thậm chí sụp đổ, gây ra khủng hoảng tài chính.

Đường IS (Investment - Saving) trong mô hình IS-LM biểu diễn sự cân bằng trên thị trường hàng hóa. Chi tiêu công là một thành phần của tổng cầu. Khi chính phủ tăng chi tiêu công, tổng cầu tăng lên, dẫn đến đường IS dịch chuyển sang phải, thể hiện rằng ở mỗi mức lãi suất, sản lượng cân bằng sẽ cao hơn.

Số nhân tiền tệ thể hiện khả năng tạo tiền của hệ thống ngân hàng dựa trên cơ chế dự trữ bắt buộc một phần. Nó cho biết khi ngân hàng trung ương bơm thêm một lượng dự trữ cơ sở vào hệ thống, tổng cung tiền có thể tăng lên tối đa bao nhiêu lần.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (ví dụ: tăng lãi suất) được ngân hàng trung ương sử dụng chủ yếu để kiểm soát và giảm lạm phát bằng cách giảm tổng cầu trong nền kinh tế.

Thị trường tiền tệ là thị trường tài chính chuyên giao dịch các công cụ nợ ngắn hạn (thường có kỳ hạn dưới 1 năm) và có tính thanh khoản cao, ví dụ như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn, thương phiếu. Thị trường vốn giao dịch các công cụ dài hạn hơn như cổ phiếu và trái phiếu dài hạn.

Đường кривой Phillips ngắn hạn thể hiện mối quan hệ đánh đổi giữa lạm phát và thất nghiệp. Khi kỳ vọng lạm phát tăng, người lao động và doanh nghiệp sẽ đòi hỏi mức lương và giá cả cao hơn, làm cho đường кривой Phillips dịch chuyển lên trên hoặc sang phải, nghĩa là với cùng một mức thất nghiệp, lạm phát sẽ cao hơn.

Nới lỏng định lượng (QE) là một công cụ chính sách tiền tệ phi truyền thống. Nó thường được sử dụng khi lãi suất chính sách đã giảm xuống gần mức 0% và các biện pháp kích thích kinh tế thông thường không còn hiệu quả. Trong QE, ngân hàng trung ương mua vào tài sản (ví dụ: trái phiếu chính phủ) để bơm thêm tiền vào nền kinh tế và giảm lãi suất dài hạn.

Mô hình IS-LM là một mô hình kinh tế vĩ mô ngắn hạn. Đường LM (Liquidity preference - Money supply) biểu diễn các kết hợp giữa lãi suất và sản lượng mà tại đó thị trường tiền tệ cân bằng. Nó thể hiện rằng khi thu nhập (sản lượng) tăng, nhu cầu tiền tệ tăng, dẫn đến lãi suất cân bằng tăng.