Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Chứng khoán và thị trường chứng khoán – Đề 14

Giao dịch T+3 (T plus 3) là quy định về thời gian thanh toán bù trừ trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Nó có nghĩa là tiền và cổ phiếu sẽ được ghi nhận chính thức vào tài khoản của nhà đầu tư sau 3 ngày làm việc kể từ ngày thực hiện giao dịch (T là ngày giao dịch).

VN-Index là chỉ số chứng khoán đại diện cho toàn bộ thị trường chứng khoán Việt Nam (HOSE). Nó phản ánh xu hướng biến động giá cổ phiếu của các công ty niêm yết trên sàn HOSE, được tính toán dựa trên giá trị vốn hóa thị trường của các cổ phiếu này.

Lãi suất phi rủi ro (risk-free rate) là mức lợi suất lý thuyết của một khoản đầu tư không có rủi ro vỡ nợ. Trong thực tế, trái phiếu chính phủ (đặc biệt là trái phiếu chính phủ của các quốc gia phát triển) thường được coi là tài sản gần như phi rủi ro và được sử dụng làm tham chiếu cho lãi suất phi rủi ro.

Lệnh MP (market order) ưu tiên tốc độ khớp lệnh, được thực hiện ngay lập tức theo giá thị trường tốt nhất hiện có, nhưng nhà đầu tư chấp nhận rủi ro về giá (có thể không như kỳ vọng). Lệnh LO (limit order) cho phép nhà đầu tư kiểm soát giá mua/bán (đặt giá giới hạn), nhưng không đảm bảo khớp lệnh nếu giá thị trường không đạt đến mức giá giới hạn đó.

Chỉ số P/E (Price-to-Earnings ratio) là một chỉ số định giá cổ phiếu quan trọng, được tính bằng cách lấy giá cổ phiếu hiện tại chia cho lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS - Earnings Per Share) của công ty. P/E cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả giá bao nhiêu cho mỗi đồng lợi nhuận của công ty.

Cổ phiếu là chứng khoán vốn, đại diện cho quyền sở hữu một phần vốn của công ty cổ phần. Người sở hữu cổ phiếu trở thành cổ đông và có quyền tham gia vào việc quản lý công ty, cũng như hưởng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của công ty (cổ tức).

Rủi ro hệ thống (systematic risk), còn gọi là rủi ro thị trường, là loại rủi ro không thể loại bỏ bằng đa dạng hóa danh mục đầu tư. Nó xuất phát từ các yếu tố vĩ mô như lạm phát, lãi suất, suy thoái kinh tế, chính sách của chính phủ..., và ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường chứng khoán.

Thị trường con gấu (bear market) là thuật ngữ chỉ giai đoạn thị trường chứng khoán suy giảm kéo dài, thường được định nghĩa khi chỉ số thị trường giảm từ 20% trở lên so với đỉnh gần nhất. Đặc điểm chính là giá cổ phiếu giảm mạnh và tâm lý bi quan bao trùm.

Rủi ro lạm phát là rủi ro giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng lên theo thời gian, làm giảm sức mua của tiền tệ. Trong đầu tư chứng khoán, lạm phát có thể làm giảm giá trị thực của lợi nhuận đầu tư, vì lợi nhuận danh nghĩa có thể không đủ bù đắp cho sự gia tăng của giá cả.

Lệnh thị trường (market order) là lệnh mua hoặc bán cổ phiếu với yêu cầu được thực hiện ngay lập tức theo mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường vào thời điểm đặt lệnh. Ưu điểm là khớp lệnh nhanh chóng, nhưng nhà đầu tư không kiểm soát được giá thực hiện (có thể khác với giá kỳ vọng nếu thị trường biến động nhanh).

Lệnh ATO (At-The-Opening) là lệnh giao dịch tại mức giá mở cửa. Nó chỉ được nhập vào hệ thống và thực hiện trong phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa (phiên ATO) trên thị trường chứng khoán.

Tính thanh khoản (liquidity) của cổ phiếu thể hiện khả năng chuyển đổi cổ phiếu đó thành tiền mặt một cách nhanh chóng và dễ dàng trên thị trường mà không gây ra biến động giá đáng kể. Cổ phiếu có tính thanh khoản cao dễ mua bán, ngược lại cổ phiếu thanh khoản thấp khó mua bán hoặc có thể gây ra biến động giá lớn khi giao dịch.

IPO (Initial Public Offering) là phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Đây là quá trình một công ty tư nhân lần đầu tiên chào bán cổ phiếu của mình cho công chúng trên thị trường chứng khoán, chuyển đổi từ công ty tư nhân thành công ty đại chúng.

Trái phiếu chính phủ được phát hành bởi chính phủ, được coi là có độ an toàn cao nhất (rủi ro vỡ nợ thấp nhất) do khả năng thu thuế của chính phủ. Trái phiếu doanh nghiệp do doanh nghiệp phát hành, có rủi ro vỡ nợ cao hơn do phụ thuộc vào tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

'Room ngoại' hay tỷ lệ sở hữu nước ngoài (Foreign Ownership Limit - FOL) là quy định giới hạn tỷ lệ cổ phần tối đa mà nhà đầu tư nước ngoài được phép nắm giữ tại một công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Thị trường chứng khoán sơ cấp (primary market) là nơi các công ty, tổ chức phát hành lần đầu chứng khoán (như cổ phiếu, trái phiếu) ra công chúng để huy động vốn. IPO (Initial Public Offering) là một ví dụ điển hình của hoạt động trên thị trường sơ cấp.

Beta là thước đo rủi ro hệ thống của một cổ phiếu, thể hiện mức độ biến động giá của cổ phiếu đó so với biến động của thị trường chung (thường được đại diện bởi một chỉ số thị trường như VN-Index). Beta > 1 cho thấy cổ phiếu biến động mạnh hơn thị trường, Beta < 1 biến động yếu hơn.

Cổ tức bằng tiền mặt là hình thức chi trả cổ tức phổ biến nhất, trong đó công ty chia sẻ một phần lợi nhuận sau thuế cho các cổ đông hiện hữu dưới dạng tiền mặt, theo tỷ lệ sở hữu cổ phần của họ.

Trong dài hạn, đầu tư chứng khoán (đặc biệt là cổ phiếu) có tiềm năng sinh lời cao hơn so với gửi tiết kiệm ngân hàng, do cổ phiếu mang lại cơ hội tăng trưởng vốn và cổ tức. Tuy nhiên, đầu tư chứng khoán cũng đi kèm với rủi ro cao hơn và biến động giá lớn hơn so với gửi tiết kiệm.

Khi công ty công bố chia cổ tức bằng tiền mặt, giá cổ phiếu thường sẽ được điều chỉnh giảm tương ứng với giá trị cổ tức vào ngày giao dịch không hưởng quyền. Điều này là do giá trị của công ty giảm đi một lượng tiền mặt tương ứng với cổ tức đã chia, và giá cổ phiếu phản ánh giá trị vốn chủ sở hữu của công ty.

Giao dịch nội gián (insider trading) là hành vi bất hợp pháp, trong đó các cá nhân có thông tin nội bộ (thông tin chưa được công bố rộng rãi, có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu) sử dụng thông tin đó để mua bán chứng khoán nhằm thu lợi bất chính hoặc tránh thua lỗ. Hành vi này vi phạm tính công bằng và minh bạch của thị trường.

Giá cổ phiếu trên thị trường chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, bao gồm tình hình kinh doanh của công ty (lợi nhuận, tăng trưởng...), tâm lý nhà đầu tư (lạc quan, bi quan...), chính sách kinh tế vĩ mô (lãi suất, lạm phát...), và tình hình ngành. Màu sắc logo của công ty là yếu tố không liên quan và không ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư (diversification) là chiến lược phân bổ vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau (cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản...) hoặc nhiều cổ phiếu thuộc các ngành khác nhau. Mục đích chính là giảm thiểu rủi ro phi hệ thống (rủi ro đặc thù của từng công ty hoặc ngành), không thể loại bỏ rủi ro hệ thống.

Đòn bẩy tài chính (ví dụ: margin trading) cho phép nhà đầu tư sử dụng vốn vay để đầu tư, khuếch đại lợi nhuận khi thị trường tăng giá. Tuy nhiên, nó cũng khuếch đại rủi ro thua lỗ nếu thị trường đi ngược lại kỳ vọng, do đó làm tăng cả tiềm năng sinh lời và rủi ro thua lỗ.

Phân tích kỹ thuật (technical analysis) là phương pháp dự đoán xu hướng giá cổ phiếu trong tương lai dựa trên việc nghiên cứu biểu đồ giá và khối lượng giao dịch trong quá khứ. Các nhà phân tích kỹ thuật sử dụng các mẫu hình giá, đường xu hướng, các chỉ báo kỹ thuật (MACD, RSI, Moving Averages...) để tìm kiếm tín hiệu mua bán.

Quỹ ETF (Exchange-Traded Fund) là một loại quỹ đầu tư thụ động, được niêm yết và giao dịch như cổ phiếu trên sàn chứng khoán. ETF mô phỏng theo biến động của một chỉ số chứng khoán (ví dụ VN30-ETF, SPDR Gold Trust) hoặc một nhóm tài sản (ví dụ ETF ngành ngân hàng, ETF trái phiếu). ETF giúp nhà đầu tư dễ dàng đa dạng hóa danh mục với chi phí thấp.

Nguyên tắc 'lãi suất kép' (compound interest) là một yếu tố quan trọng trong đầu tư dài hạn. Nó có nghĩa là lợi nhuận sinh ra từ vốn đầu tư ban đầu không chỉ được hưởng lãi suất, mà lợi nhuận đó khi được tái đầu tư cũng sẽ tiếp tục sinh lời, tạo ra hiệu ứng 'lãi mẹ đẻ lãi con', giúp gia tăng tài sản theo cấp số nhân trong dài hạn.

Chỉ số Dow Jones Industrial Average (DJIA) là một trong những chỉ số chứng khoán lâu đời và nổi tiếng nhất trên thế giới, đại diện cho thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. Nó theo dõi biến động giá cổ phiếu của 30 công ty đại chúng lớn nhất và có uy tín nhất niêm yết trên sàn chứng khoán New York (NYSE) và NASDAQ.

Margin call là thông báo từ công ty chứng khoán yêu cầu nhà đầu tư nộp thêm tiền hoặc chứng khoán vào tài khoản margin khi giá trị tài sản đảm bảo giảm xuống dưới mức duy trì tối thiểu (mức cảnh báo). Mục đích là để đảm bảo khả năng thanh toán các khoản vay margin.

Phân tích cơ bản (fundamental analysis) là phương pháp đánh giá giá trị nội tại của cổ phiếu bằng cách phân tích các yếu tố kinh tế vĩ mô (GDP, lạm phát, lãi suất...), tình hình ngành, và đặc biệt là báo cáo tài chính của doanh nghiệp (doanh thu, lợi nhuận, tài sản, nợ...). Mục tiêu là tìm ra cổ phiếu bị định giá thấp so với giá trị thực.