Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Thương mại quốc tế – Đề 14

Mô hình Heckscher-Ohlin giải thích thương mại quốc tế dựa trên sự khác biệt về nguồn lực sản xuất tương đối giữa các quốc gia. Các quốc gia có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất mà họ có tương đối dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng yếu tố sản xuất khan hiếm.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá đồng tiền do hiệu ứng giá cả (giá nhập khẩu tăng nhanh hơn so với giá trị xuất khẩu tăng) trước khi cải thiện trong dài hạn khi khối lượng xuất khẩu tăng lên và nhập khẩu giảm xuống (hiệu ứng khối lượng).

Thuế chống bán phá giá được áp dụng để chống lại hành vi bán phá giá, bảo vệ các ngành sản xuất trong nước khỏi thiệt hại do cạnh tranh không công bằng từ hàng hóa nhập khẩu bán với giá phá giá.

MNCs đóng vai trò trung tâm trong toàn cầu hóa thương mại. Họ thúc đẩy thương mại thông qua đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu, và thương mại nội bộ công ty, góp phần vào sự phụ thuộc lẫn nhau và lan tỏa công nghệ, kỹ năng.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là giá mà một đồng tiền có thể được trao đổi với một đồng tiền khác trên thị trường ngoại hối. Nó đơn giản là tỷ lệ chuyển đổi giữa hai đơn vị tiền tệ, không điều chỉnh theo sức mua hay lạm phát.

Lý thuyết vòng đời sản phẩm cho rằng lợi thế so sánh và mô hình thương mại của một sản phẩm thay đổi theo các giai đoạn trong vòng đời của nó (giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành, suy thoái). Ban đầu, sản phẩm có thể được xuất khẩu từ nước phát minh, sau đó chuyển sang các nước phát triển khác và cuối cùng là các nước đang phát triển khi sản xuất chuẩn hóa và chi phí trở thành yếu tố quan trọng.

Cả FTA và liên minh thuế quan đều loại bỏ thuế quan và hạn ngạch nội khối. Điểm khác biệt chính là liên minh thuế quan thiết lập một hàng rào thuế quan chung đối với các nước không phải thành viên, trong khi FTA các nước thành viên vẫn giữ chính sách thương mại riêng với bên ngoài.

Lợi thế tuyệt đối đơn giản là khả năng sản xuất một hàng hóa hoặc dịch vụ hiệu quả hơn so với các quốc gia khác, thường đo lường bằng chi phí sản xuất thấp hơn hoặc năng suất lao động cao hơn.

Mục tiêu chính của FTA là giảm hoặc loại bỏ các rào cản thương mại, đặc biệt là thuế quan, giữa các quốc gia tham gia, nhằm thúc đẩy thương mại tự do.

Cán cân thanh toán quốc tế ghi lại tất cả giao dịch kinh tế giữa một quốc gia và phần còn lại của thế giới. Nó bao gồm Cán cân vãng lai, Cán cân vốn và tài chính, và Sai số thống kê. 'Cán cân thương mại nội địa' không phải là một bộ phận của BOP, BOP tập trung vào giao dịch quốc tế.

Theo phân loại của WTO về thương mại dịch vụ (GATS), 'Hiện diện thương mại' (Commercial Presence) là một trong bốn phương thức cung cấp dịch vụ quốc tế, đề cập đến việc nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài thiết lập sự hiện diện thương mại tại nước sở tại, ví dụ như thông qua chi nhánh, công ty con.

Thương mại quốc tế tạo ra sự dịch chuyển cơ cấu trong thị trường lao động. Một số ngành xuất khẩu có thể tăng trưởng và tạo thêm việc làm, trong khi các ngành cạnh tranh với nhập khẩu có thể thu hẹp lại, dẫn đến thay đổi việc làm và mức lương. Ổn định tuyệt đối là không thực tế trong bối cảnh thương mại quốc tế.

Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, là một hàng rào thuế quan. Các lựa chọn còn lại (hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, rào cản hành chính) đều là các hình thức của hàng rào phi thuế quan.

WTO tập trung vào quy tắc thương mại, giải quyết tranh chấp, và tự do hóa thương mại. Viện trợ tài chính cho các nước đang phát triển thường thuộc chức năng của các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Chính sách tỷ giá hối đoái cố định là hệ thống mà trong đó ngân hàng trung ương cam kết duy trì tỷ giá hối đoái của đồng tiền quốc gia ở một mức cố định so với một đồng tiền khác hoặc một rổ tiền tệ, thường thông qua can thiệp thị trường ngoại hối (mua bán ngoại tệ).

Cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO hoạt động dựa trên hệ thống tham vấn giữa các bên tranh chấp. Nếu tham vấn không thành công, các ban hội thẩm độc lập sẽ được thành lập để xem xét vụ việc và đưa ra phán quyết. Các phán quyết này có tính ràng buộc.

Quy tắc xuất xứ xác định quốc gia xuất xứ của hàng hóa. Điều này quan trọng để áp dụng đúng thuế quan, các biện pháp thương mại khác, và các ưu đãi thương mại (ví dụ trong các FTA) dựa trên nguồn gốc hàng hóa.

Thặng dư thương mại xảy ra khi một quốc gia xuất khẩu nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn nhập khẩu, tức là giá trị xuất khẩu vượt quá giá trị nhập khẩu.

TBT là các quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật mà các quốc gia áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu, bao gồm tiêu chuẩn chất lượng, an toàn, ghi nhãn mác, v.v. Thuế nhập khẩu là một hàng rào thuế quan, không phải TBT.

Hạn ngạch nhập khẩu là một giới hạn về số lượng hoặc giá trị hàng hóa cụ thể được phép nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là một loại hàng rào phi thuế quan, vì nó hạn chế số lượng, không phải đánh thuế trực tiếp như thuế quan.

Tỷ giá hối đoái bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố kinh tế vĩ mô như lãi suất, cán cân thanh toán, lạm phát, và kỳ vọng thị trường. Mức độ ô nhiễm môi trường ít có tác động trực tiếp đến tỷ giá hối đoái so với các yếu tố kinh tế.

Lợi thế so sánh dựa trên chi phí cơ hội, tức là quốc gia nào từ bỏ ít giá trị nhất khi sản xuất một hàng hóa so với hàng hóa khác. Không phải là sản xuất nhiều nhất, chi phí tuyệt đối thấp nhất, hay tài nguyên phong phú.

Lý thuyết thương mại mới, khác với các lý thuyết truyền thống dựa trên sự khác biệt về yếu tố sản xuất, nhấn mạnh vai trò của tính kinh tế theo quy mô (economies of scale), mạng lưới ngoại ứng (network externalities), và cạnh tranh không hoàn hảo (imperfect competition) trong việc giải thích thương mại quốc tế, đặc biệt trong các ngành công nghiệp chế tạo và dịch vụ.

Nguyên tắc MFN là một trụ cột của WTO, yêu cầu các quốc gia thành viên phải đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào dành cho một quốc gia thành viên cũng phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác (với một số ngoại lệ).

Nguyên tắc đãi ngộ quốc gia của WTO yêu cầu các quốc gia phải đối xử với hàng hóa, dịch vụ và quyền sở hữu trí tuệ của nước ngoài không kém ưu đãi hơn so với hàng hóa, dịch vụ và quyền sở hữu trí tuệ của nước mình, sau khi hàng hóa nước ngoài đã nhập khẩu và vào thị trường nội địa.

Chính sách thương mại hướng nội, hay còn gọi là công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI), tập trung vào việc phát triển kinh tế trong nước bằng cách bảo hộ các ngành công nghiệp non trẻ khỏi cạnh tranh nước ngoài thông qua các biện pháp hạn chế nhập khẩu.

Các biện pháp bảo hộ thương mại thường được biện minh bằng các lý do như bảo vệ các ngành công nghiệp mới hình thành, bảo vệ việc làm trong nước, hoặc đảm bảo an ninh quốc gia. Tuy nhiên, bảo hộ thương mại thường làm giảm cạnh tranh, tăng giá cả và có thể gây hại cho người tiêu dùng về lâu dài.

Điều khoản thương mại (terms of trade) là tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu so với chỉ số giá nhập khẩu. Nó phản ánh sức mua xuất khẩu của một quốc gia, tức là một đơn vị hàng xuất khẩu có thể đổi được bao nhiêu đơn vị hàng nhập khẩu.

Bán phá giá là hành vi bán hàng hóa ở thị trường xuất khẩu với giá thấp bất thường, thường thấp hơn giá bán trong nước hoặc thậm chí thấp hơn chi phí sản xuất, nhằm chiếm thị phần hoặc loại bỏ đối thủ cạnh tranh.

FTA là hình thức liên kết kinh tế cơ bản nhất, trong đó các nước thành viên loại bỏ các rào cản thương mại (chủ yếu là thuế quan và hạn ngạch) đối với hàng hóa và dịch vụ giao dịch giữa họ, nhưng mỗi nước vẫn giữ chính sách thương mại độc lập với bên ngoài khu vực.