Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Hóa đại cương – Đề 8

Phản ứng oxi hóa - khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố. Trong phản ứng (3), Mn trong KMnO₄ có số oxi hóa +7, giảm xuống +6 trong K₂MnO₄ và +4 trong MnO₂, Oxi trong KMnO₄ có số oxi hóa -2 tăng lên 0 trong O₂.

Cân bằng hóa học là trạng thái động, tại đó tốc độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch. Nồng độ các chất phản ứng và sản phẩm không nhất thiết phải bằng nhau ở trạng thái cân bằng, mà tỉ lệ nồng độ của chúng được xác định bởi hằng số cân bằng.

Ion H⁺ là ion hiđro, đặc trưng cho tính axit. H₂SO₄ (axit sunfuric) là một axit mạnh, khi tan trong nước sẽ phân li ra ion H⁺ và ion SO₄²⁻. NaOH (bazơ), KCl (muối trung tính), NH₃ (bazơ yếu).

Trong phản ứng đốt cháy, chất oxi hóa là chất nhận electron, làm tăng số oxi hóa của chất khác và bản thân bị khử (giảm số oxi hóa). O₂ (oxi) là chất oxi hóa trong phản ứng đốt cháy metan, số oxi hóa của Oxi giảm từ 0 xuống -2 trong H₂O và CO₂.

Nguyên tử Clo (Cl, Z=17) có cấu hình electron 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵. Ion Cl⁻ được hình thành khi nguyên tử Clo nhận thêm 1 electron để đạt cấu hình electron bền vững của khí hiếm Argon, cấu hình electron của Cl⁻ là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶.

Kim loại có tính chất hóa học đặc trưng là tính khử, tức là khả năng nhường electron để trở thành ion dương. Kim loại dễ bị oxi hóa bởi các chất oxi hóa mạnh hơn.

HCl là axit mạnh, NaOH là bazơ mạnh. Số mol HCl = 0.1M * 0.1L = 0.01 mol. Số mol NaOH = 0.1M * 0.1L = 0.01 mol. Số mol HCl và NaOH bằng nhau, phản ứng trung hòa hoàn toàn xảy ra, tạo thành dung dịch muối trung tính NaCl và H₂O. Do đó, pH của dung dịch thu được là 7 (trung tính).

Cấu hình electron lớp ngoài cùng ns²np³ cho biết X thuộc nhóm VA. Số lớp electron (n) xác định chu kì. Vì không có thông tin cụ thể về n, ta không thể xác định chính xác chu kì, nhưng các lựa chọn đều cho chu kì 3 hoặc 4. Tuy nhiên, nhóm xác định là VA.

Chất xúc tác làm tăng tốc độ phản ứng bằng cách giảm năng lượng hoạt hóa, và được tái tạo lại sau phản ứng nên không bị tiêu thụ. Tuy nhiên, chất xúc tác không làm thay đổi vị trí cân bằng hóa học, mà chỉ giúp phản ứng đạt trạng thái cân bằng nhanh hơn.

Kim loại kiềm thổ là các nguyên tố thuộc nhóm IIA (hoặc nhóm 2) trong bảng tuần hoàn. Ca (Canxi) là một kim loại kiềm thổ. Na (Natri) là kim loại kiềm (nhóm IA), Al (Nhôm) là kim loại nhóm IIIA, Fe (Sắt) là kim loại chuyển tiếp.

Tốc độ phản ứng hóa học phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nhiệt độ (tăng nhiệt độ, tốc độ tăng), nồng độ chất phản ứng (tăng nồng độ, tốc độ tăng), diện tích bề mặt tiếp xúc (đối với phản ứng có chất rắn, tăng diện tích, tốc độ tăng), và xúc tác. Thể tích bình phản ứng trực tiếp không ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng, mặc dù nó có thể ảnh hưởng đến nồng độ nếu lượng chất không đổi.

Oxit axit là oxit của phi kim hoặc oxit của kim loại có số oxi hóa cao, tác dụng với nước tạo thành axit hoặc tác dụng với bazơ tạo thành muối. CO₂, SO₂, P₂O₅ là oxit axit. Na₂O, CaO, BaO là oxit bazơ. CuO, FeO là oxit bazơ. Al₂O₃, Cr₂O₃, ZnO là oxit lưỡng tính (ZnO đôi khi được coi là oxit axit yếu).

Hợp chất ion được hình thành giữa kim loại và phi kim do liên kết ion. KCl (Kali clorua) là hợp chất ion được tạo thành từ kim loại Kali (K) và phi kim Clo (Cl). CO₂, H₂O, CH₄ là các hợp chất cộng hóa trị.

Nhiệt độ sôi phụ thuộc vào lực liên kết giữa các phân tử. CH₄ (liên kết Van der Waals yếu), NH₃ và H₂O (liên kết hiđro), HF (liên kết hiđro mạnh nhất do độ âm điện của F lớn nhất và kích thước nhỏ). HF có liên kết hiđro mạnh nhất nên có nhiệt độ sôi cao nhất trong các chất trên.

Trong một chu kì, bán kính nguyên tử có xu hướng giảm dần từ trái sang phải do điện tích hạt nhân tăng, lực hút giữa hạt nhân và electron mạnh hơn. Na, Mg, Al, Si thuộc chu kì 3, thứ tự từ trái sang phải là Na, Mg, Al, Si. Vậy bán kính giảm dần theo thứ tự Na > Mg > Al > Si, hay tăng dần là Si < Al < Mg < Na.

Quy tắc octet (bát tử) phát biểu rằng các nguyên tử (trừ một số trường hợp ngoại lệ như H, Li, Be, B) có xu hướng đạt được cấu hình electron bền vững với 8 electron ở lớp vỏ ngoài cùng giống như khí hiếm gần nhất.

Chất điện li mạnh là chất khi tan trong nước phân li hoàn toàn thành ion. NaCl (natri clorua) là muối tan, phân li hoàn toàn thành ion Na⁺ và Cl⁻ trong nước. CH₃COOH (axit axetic) là axit yếu, H₂O (nước) là chất điện li rất yếu, C₆H₁₂O₆ (glucozơ) là chất không điện li.

Liên kết hiđro là một loại tương tác lưỡng cực-lưỡng cực đặc biệt, xảy ra khi hiđro liên kết với các nguyên tố có độ âm điện lớn như O, N, F. Liên kết hiđro yếu hơn liên kết ion và liên kết cộng hóa trị, nhưng mạnh hơn nhiều so với tương tác Van der Waals thông thường.

Độ âm điện là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của một nguyên tử trong một liên kết hóa học. Nguyên tố có độ âm điện càng lớn thì khả năng hút electron càng mạnh.

Độ âm điện có xu hướng tăng lên trong một chu kì từ trái sang phải và giảm xuống trong một nhóm từ trên xuống dưới. F (Flo) nằm ở vị trí trên cùng và bên phải trong bảng tuần hoàn (trừ khí hiếm), do đó có độ âm điện lớn nhất.

Chất oxi hóa là chất nhận electron và bị khử (giảm số oxi hóa). Trong phản ứng Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu, ion Cu²⁺ trong CuSO₄ nhận electron để tạo thành Cu kim loại (số oxi hóa giảm từ +2 xuống 0). Fe kim loại nhường electron để tạo thành ion Fe²⁺ (số oxi hóa tăng từ 0 lên +2). Vậy ion Cu²⁺ là chất oxi hóa.

Trong ion MnO₄⁻, oxi có số oxi hóa -2. Tổng số oxi hóa của ion bằng điện tích của ion, là -1. Gọi số oxi hóa của Mn là x, ta có: x + 4*(-2) = -1 => x - 8 = -1 => x = +7. Vậy số oxi hóa của Mn là +7.

Mol và gam là đơn vị đo lượng chất (mol - đơn vị SI, gam - đơn vị khối lượng). amu (đơn vị khối lượng nguyên tử) cũng liên quan đến lượng chất ở cấp độ nguyên tử. Lít là đơn vị đo thể tích, không phải đơn vị đo lượng chất trực tiếp.

NaCl là hợp chất ion. Liên kết ion được hình thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu (Na⁺ và Cl⁻) sau khi Na nhường electron và Cl nhận electron.

Khuếch tán là quá trình tự trộn lẫn của các chất do chuyển động nhiệt hỗn loạn của các hạt (nguyên tử, phân tử, ion), dẫn đến sự phân bố đều các chất trong không gian.

pH là chỉ số đo độ axit hay bazơ của một dung dịch. pH thấp (<7) thể hiện tính axit, pH cao (>7) thể hiện tính bazơ, pH=7 là trung tính. pH liên quan đến nồng độ ion H⁺ (hay H₃O⁺) nhưng không trực tiếp đo nồng độ OH⁻, ion kim loại, hay tổng nồng độ ion.

Phản ứng thế là phản ứng giữa đơn chất và hợp chất, trong đó nguyên tử của đơn chất thay thế nguyên tử của một nguyên tố trong hợp chất. Phản ứng thế luôn có sự thay đổi số oxi hóa, do đó luôn là phản ứng oxi hóa - khử. Phản ứng trao đổi thường không phải oxi hóa - khử. Phản ứng hóa hợp và phân hủy có thể hoặc không phải là oxi hóa - khử, tùy thuộc vào chất phản ứng.

Phản ứng thuận nghịch là phản ứng hóa học có thể xảy ra theo cả hai chiều: chiều thuận (từ trái sang phải) và chiều nghịch (từ phải sang trái) trong cùng điều kiện.

Phân tử phân cực là phân tử có momen lưỡng cực khác không. H₂O có cấu trúc góc, momen lưỡng cực của các liên kết O-H không triệt tiêu nhau, dẫn đến phân tử H₂O phân cực. CO₂ (thẳng hàng, momen triệt tiêu), CCl₄ (tứ diện đều, momen triệt tiêu), CH₄ (tứ diện đều, momen triệt tiêu) là các phân tử không phân cực.

Tính khử là khả năng nhường electron, làm tăng số oxi hóa của chất khác và bản thân bị oxi hóa (tăng số oxi hóa). Trong phản ứng (3) SO₂ + O₂ → SO₃, số oxi hóa của S trong SO₂ là +4, tăng lên +6 trong SO₃. SO₂ đóng vai trò chất khử, nhường electron cho O₂.