Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế môi trường – Đề 10

GDP chỉ đo lường giá trị thị trường của hàng hóa và dịch vụ được sản xuất, mà không tính đến chi phí môi trường của tăng trưởng kinh tế, như ô nhiễm, suy thoái tài nguyên. Do đó, tăng GDP có thể đi kèm với suy giảm phúc lợi nếu môi trường bị tổn hại.

Bi kịch của những thứ chung mô tả tình huống khi nhiều cá nhân sử dụng chung một nguồn tài nguyên (như đồng cỏ chung), mỗi người hành động vì lợi ích riêng mà không quan tâm đến tác động cộng dồn, dẫn đến cạn kiệt hoặc suy thoái nguồn tài nguyên đó.

Nguyên tắc 'người gây ô nhiễm phải trả tiền' là một nguyên tắc cơ bản trong chính sách môi trường, quy định rằng những người gây ra ô nhiễm phải chịu trách nhiệm về chi phí để ngăn chặn, kiểm soát và khắc phục ô nhiễm, cũng như bồi thường thiệt hại.

Kinh tế tuần hoàn hướng tới việc giữ cho tài nguyên được sử dụng càng lâu càng tốt, thông qua các vòng khép kín của tái chế, tái sử dụng, sửa chữa và thiết kế sản phẩm bền vững, nhằm giảm thiểu chất thải và sự phụ thuộc vào khai thác tài nguyên mới.

Phân tích chi phí - lợi ích là một công cụ quan trọng trong kinh tế môi trường, giúp đánh giá hiệu quả kinh tế của các chính sách và dự án môi trường bằng cách so sánh tổng chi phí (ví dụ: chi phí thực hiện chính sách) với tổng lợi ích (ví dụ: lợi ích sức khỏe, lợi ích môi trường) mà chúng mang lại.

Thỏa thuận Paris là một hiệp định quốc tế quan trọng về biến đổi khí hậu, đặt mục tiêu dài hạn là giữ cho mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu thấp hơn nhiều so với 2°C so với mức tiền công nghiệp và theo đuổi nỗ lực giới hạn mức tăng ở 1.5°C.

Ngoại ứng xảy ra khi hành động của một cá nhân hoặc doanh nghiệp gây ra chi phí hoặc lợi ích cho người khác mà không thông qua cơ chế giá thị trường.

Tiêu chuẩn phát thải là một loại chính sách mệnh lệnh và kiểm soát, quy định giới hạn pháp lý về lượng chất ô nhiễm tối đa mà một nguồn phát thải được phép thải ra môi trường. Chính phủ trực tiếp quy định và giám sát việc tuân thủ.

'Giảm thiểu' biến đổi khí hậu đề cập đến các hành động nhằm giảm lượng khí nhà kính thải vào khí quyển hoặc tăng cường hấp thụ khí nhà kính, nhằm hạn chế mức độ và tốc độ biến đổi khí hậu trong dài hạn.

Giải pháp dựa vào tự nhiên là các hành động bảo vệ, quản lý bền vững và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên hoặc đã được cải tạo để giải quyết các thách thức xã hội, như biến đổi khí hậu. Trồng rừng ngập mặn vừa giúp bảo vệ bờ biển khỏi xói lở, vừa hấp thụ CO2 từ khí quyển.

Không khí sạch là một hàng hóa công cộng vì nó không có tính cạnh tranh (việc một người hít thở không khí sạch không làm giảm lượng không khí sạch cho người khác) và không loại trừ (khó có thể ngăn chặn người khác hít thở không khí sạch).

Thuế Pigou, được đặt theo tên nhà kinh tế học Arthur Pigou, là loại thuế đánh vào các hoạt động tạo ra ngoại ứng tiêu cực, nhằm đưa chi phí xã hội vào quyết định của người gây ô nhiễm.

Hiệu ứng nhà kính là quá trình tự nhiên làm ấm Trái Đất, xảy ra khi các khí nhà kính (như CO2, CH4, N2O) trong khí quyển hấp thụ một phần bức xạ nhiệt từ bề mặt Trái Đất và giữ lại nhiệt, giống như kính trong nhà kính giữ nhiệt bên trong.

Rò rỉ carbon xảy ra khi các chính sách giảm phát thải ở một quốc gia hoặc khu vực (ví dụ: thuế carbon) làm tăng chi phí sản xuất cho các ngành công nghiệp phát thải nhiều carbon, dẫn đến việc di dời sản xuất sang các quốc gia hoặc khu vực khác có quy định môi trường lỏng lẻo hơn, làm tăng phát thải toàn cầu.

Trợ cấp môi trường là các khoản hỗ trợ tài chính của chính phủ (hoặc tổ chức khác) nhằm giảm chi phí hoặc tăng lợi nhuận cho các hoạt động có lợi cho môi trường. Ví dụ, trợ cấp cho năng lượng mặt trời giúp giảm chi phí đầu tư và khuyến khích sử dụng năng lượng sạch.

Thị trường carbon hoạt động bằng cách tạo ra một hệ thống cấp phép phát thải, nơi các doanh nghiệp có thể mua bán quyền phát thải, khuyến khích giảm phát thải ở những nơi chi phí thấp nhất.

Chi phí cơ hội là giá trị của lựa chọn tốt nhất bị bỏ qua khi đưa ra một quyết định. Trong trường hợp bảo tồn rừng, chi phí cơ hội là lợi ích kinh tế (ví dụ: lợi nhuận từ khai thác gỗ, nông nghiệp) bị mất đi khi lựa chọn bảo tồn rừng thay vì khai thác.

Dấu chân sinh thái đo lường tổng diện tích đất và nước cần thiết để sản xuất các nguồn tài nguyên mà một cá nhân, cộng đồng hoặc quốc gia tiêu thụ, và hấp thụ chất thải họ tạo ra, so sánh với khả năng sinh học của Trái Đất.

Đánh giá ngẫu nhiên là một phương pháp điều tra khảo sát để ước tính giá trị kinh tế của các hàng hóa và dịch vụ môi trường không giao dịch trên thị trường, bằng cách hỏi mọi người về mức sẵn lòng trả (WTP) hoặc sẵn lòng chấp nhận (WTA) của họ.

Cơ chế phát triển sạch (CDM) là một cơ chế linh hoạt trong Nghị định thư Kyoto, cho phép các nước phát triển đạt được một phần nghĩa vụ giảm phát thải của mình bằng cách đầu tư vào các dự án giảm phát thải ở các nước đang phát triển, nơi chi phí giảm phát thải thường thấp hơn.

Kinh tế môi trường tập trung vào việc phân tích kinh tế các vấn đề môi trường, tìm hiểu cách các hoạt động kinh tế tác động đến môi trường và ngược lại.

Dịch vụ hệ sinh thái là những lợi ích mà con người nhận được từ các hệ sinh thái tự nhiên. Cung cấp nước sạch từ rừng đầu nguồn là một ví dụ, vì rừng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nguồn nước, lọc nước và đảm bảo nguồn cung cấp nước ổn định.

Chi phí cận biên của việc giảm ô nhiễm là chi phí tăng thêm để giảm thêm một đơn vị ô nhiễm. Chi phí này thường tăng dần vì việc giảm ô nhiễm càng nhiều càng trở nên khó khăn và tốn kém hơn về mặt công nghệ và nguồn lực.

Vốn tự nhiên bao gồm các nguồn tài nguyên thiên nhiên (như khoáng sản, rừng, nước) và các hệ sinh thái (như rừng ngập mặn, rạn san hô) cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho con người và nền kinh tế.

Tiêu chuẩn phát thải là một công cụ 'mệnh lệnh và kiểm soát' (command and control), quy định trực tiếp giới hạn pháp lý về mức độ ô nhiễm. Trong khi đó, thuế môi trường, thị trường carbon và trợ cấp môi trường là các 'công cụ kinh tế' (market-based instruments), sử dụng cơ chế thị trường để khuyến khích hành vi bảo vệ môi trường.

Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng được nhu cầu của hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai. Nó bao gồm ba trụ cột chính: kinh tế, xã hội và môi trường, hướng tới sự cân bằng và hài hòa giữa chúng.

Trong kinh tế môi trường, giá trị sử dụng đề cập đến giá trị trực tiếp từ việc sử dụng tài nguyên môi trường (ví dụ: giá trị du lịch của rừng). Giá trị phi sử dụng bao gồm giá trị tồn tại (existence value), giá trị để lại cho thế hệ sau (bequest value) và giá trị tùy chọn (option value), phản ánh giá trị mà con người gán cho môi trường ngay cả khi họ không trực tiếp sử dụng nó.

Lợi ích cận biên của việc giảm ô nhiễm là lợi ích tăng thêm khi giảm thêm một đơn vị ô nhiễm. Lợi ích này thường giảm dần vì khi mức độ ô nhiễm đã thấp, việc giảm thêm một đơn vị ô nhiễm sẽ mang lại lợi ích nhỏ hơn so với khi ô nhiễm ở mức cao.

Mức ô nhiễm tối ưu về mặt kinh tế không phải là mức ô nhiễm bằng không, mà là mức mà tại đó lợi ích thêm vào từ việc giảm ô nhiễm (lợi ích cận biên) vừa đủ bù đắp chi phí bỏ ra để giảm ô nhiễm đó (chi phí cận biên). Đây là điểm cân bằng tối ưu về mặt hiệu quả kinh tế.

Định giá dịch vụ hệ sinh thái là thách thức vì nhiều dịch vụ này không được giao dịch trên thị trường (ví dụ: điều hòa khí hậu, thụ phấn). Việc ước tính giá trị kinh tế của chúng đòi hỏi các phương pháp đặc biệt (như đánh giá ngẫu nhiên, chi phí đi lại) và thường có độ không chắc chắn cao do tính phức tạp của hệ sinh thái và sự đa dạng trong quan điểm giá trị.