Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế học đại cương – Đề 10

Mô hình tăng trưởng Solow cho rằng tiến bộ công nghệ là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế dài hạn. Tích lũy vốn và tăng trưởng dân số có thể thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn, nhưng theo mô hình Solow, chúng không thể tạo ra tăng trưởng bền vững trong dài hạn nếu không có tiến bộ công nghệ.

Vé xem phim thường là hàng hóa xa xỉ hoặc không thiết yếu so với các lựa chọn khác. Khi giá vé xem phim thay đổi, người tiêu dùng có thể dễ dàng thay thế bằng các hình thức giải trí khác, dẫn đến độ co giãn cầu theo giá cao hơn. Các hàng hóa như thuốc lá, xăng, muối ăn thường ít co giãn hơn (ít hoặc không có hàng hóa thay thế, hoặc là hàng hóa thiết yếu).

Thông tin bất cân xứng xảy ra khi một bên trong giao dịch có nhiều thông tin hơn bên còn lại. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề như lựa chọn đối nghịch (ví dụ, trên thị trường bảo hiểm, những người có rủi ro cao có xu hướng mua bảo hiểm nhiều hơn) và rủi ro đạo đức (ví dụ, sau khi mua bảo hiểm, người mua có thể ít cẩn trọng hơn).

Đường cầu thị trường phản ánh tổng lượng cầu của tất cả người tiêu dùng trên thị trường tại mỗi mức giá. Do đó, nó được hình thành bằng cách cộng theo chiều ngang các đường cầu cá nhân.

Sự khan hiếm trong kinh tế học đề cập đến tình trạng nhu cầu của con người vượt quá khả năng cung cấp của các nguồn lực hữu hạn. Đây là vấn đề kinh tế cơ bản nhất.

GDP danh nghĩa được tính toán bằng cách sử dụng giá thị trường hiện hành của hàng hóa và dịch vụ. GDP thực tế loại bỏ ảnh hưởng của lạm phát bằng cách sử dụng giá cố định từ một năm gốc, do đó phản ánh sự thay đổi thực sự trong sản lượng.

Quy luật năng suất cận biên giảm dần là một nguyên tắc cơ bản trong kinh tế học sản xuất. Nó chỉ ra rằng trong ngắn hạn, khi tăng dần một yếu tố đầu vào (ví dụ lao động) trong khi các yếu tố khác giữ nguyên (ví dụ vốn), năng suất tăng thêm từ mỗi đơn vị đầu vào tăng thêm (năng suất cận biên) cuối cùng sẽ giảm xuống.

Khi chi phí sản xuất tăng, nhà sản xuất sẽ sẵn lòng cung cấp ít hàng hóa hơn ở mỗi mức giá. Điều này dẫn đến sự dịch chuyển của đường cung sang trái.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa đơn giản là tỷ lệ trao đổi giữa hai đồng tiền, ví dụ như bao nhiêu đồng Việt Nam đổi được một đô la Mỹ.

Tăng trưởng kinh tế được thúc đẩy bởi các yếu tố như tăng vốn vật chất, tiến bộ công nghệ, và tăng lực lượng lao động (cùng với nâng cao chất lượng lao động). Lạm phát cao thường gây bất ổn kinh tế và không phải là nguồn gốc của tăng trưởng kinh tế bền vững, thậm chí có thể cản trở tăng trưởng.

Độc quyền tự nhiên xảy ra khi một ngành có chi phí cố định rất lớn và chi phí cận biên thấp, làm cho việc một doanh nghiệp duy nhất cung cấp toàn bộ thị trường hiệu quả hơn so với nhiều doanh nghiệp. Các ngành như cung cấp điện, nước, và đường sắt thường có đặc điểm này.

Đường tổng cung ngắn hạn (SRAS) dốc lên vì trong ngắn hạn, một số chi phí đầu vào (như tiền lương, giá nguyên vật liệu) có thể cố định hoặc điều chỉnh chậm hơn so với giá cả đầu ra. Khi giá cả chung tăng, doanh nghiệp có động lực tăng sản lượng vì chi phí đầu vào tương đối không đổi, dẫn đến đường SRAS dốc lên.

Lý thuyết lợi thế so sánh cho thấy rằng thương mại quốc tế cho phép các quốc gia chuyên môn hóa sản xuất vào những hàng hóa và dịch vụ mà họ có lợi thế so sánh, dẫn đến tăng tổng sản lượng và phúc lợi kinh tế toàn cầu. Đây là mục tiêu chính của thương mại quốc tế.

Ngoại ứng tiêu cực là chi phí mà một hoạt động kinh tế (sản xuất hoặc tiêu dùng) áp đặt lên bên thứ ba không liên quan trực tiếp đến hoạt động đó, và bên gây ra ngoại ứng không phải trả chi phí này. Ví dụ điển hình là ô nhiễm môi trường do sản xuất công nghiệp.

Chính sách tài khóa là việc chính phủ sử dụng chi tiêu và thuế để tác động đến nền kinh tế. Thuế là một công cụ chính của chính sách tài khóa, cùng với chi tiêu chính phủ.

Hàng rào thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu. Mục đích của thuế quan thường là để bảo hộ ngành sản xuất trong nước khỏi cạnh tranh nước ngoài, hoặc để tăng thu ngân sách nhà nước.

Hàng hóa công cộng có hai đặc điểm chính: không có tính cạnh tranh (việc một người tiêu dùng hàng hóa không làm giảm khả năng người khác tiêu dùng) và không loại trừ (khó hoặc không thể ngăn chặn những người không trả tiền sử dụng hàng hóa). Ví dụ điển hình là quốc phòng và đèn đường.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một thước đo mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng điển hình mua. Nó được sử dụng để đo lường lạm phát và theo dõi sự thay đổi chi phí sinh hoạt.

Chính sách tiền tệ thắt chặt, ví dụ như tăng lãi suất, được sử dụng để giảm tổng cầu và kiềm chế lạm phát. Nó làm giảm chi tiêu và đầu tư, từ đó giảm áp lực lạm phát. Tuy nhiên, nó cũng có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế và tăng tỷ lệ thất nghiệp trong ngắn hạn.

Tăng trưởng kinh tế thường được đo lường bằng sự gia tăng GDP thực tế bình quân đầu người, vì nó phản ánh sự gia tăng sản lượng hàng hóa và dịch vụ trên mỗi người dân, loại bỏ ảnh hưởng của lạm phát và quy mô dân số.

Phá giá đồng tiền làm cho hàng xuất khẩu rẻ hơn và hàng nhập khẩu đắt hơn. Tuy nhiên, hiệu ứng thực tế lên cán cân thương mại phụ thuộc vào độ co giãn của cầu xuất khẩu và nhập khẩu. Điều kiện Marshall-Lerner chỉ ra rằng cán cân thương mại sẽ cải thiện nếu tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và nhập khẩu lớn hơn 1. Nếu không, cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn (hiệu ứng J-curve).

Thặng dư tiêu dùng là phần chênh lệch giữa giá tối đa mà người tiêu dùng sẵn sàng trả và giá thị trường thực tế. Về mặt đồ thị, nó là diện tích nằm dưới đường cầu và trên mức giá thị trường.

Giá trần chỉ có hiệu lực khi nó được đặt thấp hơn giá cân bằng. Khi đó, nó ngăn giá thị trường tăng lên mức cân bằng, dẫn đến tình trạng thiếu hụt hàng hóa.

Chi phí cơ hội là giá trị của lựa chọn tốt nhất bị bỏ qua khi đưa ra một quyết định. Trong trường hợp này, chi phí cơ hội của việc học đại học bao gồm cả chi phí trực tiếp (học phí, sách vở, sinh hoạt) và chi phí gián tiếp (tiền lương mất đi).

Lạm phát do cầu kéo xảy ra khi có quá nhiều tiền đuổi theo quá ít hàng hóa, tức là khi tổng cầu vượt quá khả năng cung ứng của nền kinh tế ở mức toàn dụng nhân công. Điều này đẩy giá cả hàng hóa và dịch vụ lên cao.

Đường Phillips thể hiện mối quan hệ nghịch biến (trong ngắn hạn) giữa lạm phát và thất nghiệp. Khi thất nghiệp thấp, lạm phát có xu hướng cao, và ngược lại. Tuy nhiên, mối quan hệ này có thể không ổn định trong dài hạn và có thể thay đổi tùy thuộc vào kỳ vọng lạm phát.

Nghiệp vụ thị trường mở là việc ngân hàng trung ương mua hoặc bán trái phiếu chính phủ trên thị trường mở để tác động đến lượng cung tiền và lãi suất. Bằng cách này, ngân hàng trung ương điều chỉnh lãi suất chính sách để kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế.

Thị trường cạnh tranh độc quyền có nhiều người bán, tương tự như cạnh tranh hoàn hảo, nhưng sản phẩm của các doanh nghiệp không đồng nhất mà có sự khác biệt hóa (ví dụ thương hiệu, chất lượng, dịch vụ). Điều này cho phép các doanh nghiệp có một mức độ kiểm soát giá nhất định.

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, có rất nhiều doanh nghiệp nhỏ sản xuất hàng hóa đồng nhất. Do đó, không có doanh nghiệp nào có đủ sức mạnh thị trường để ảnh hưởng đến giá cả. Họ phải chấp nhận mức giá thị trường đã được xác định bởi cung và cầu chung.

Tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên là mức thất nghiệp mà nền kinh tế trải qua trong dài hạn, ngay cả khi không có chu kỳ kinh tế. Nó bao gồm thất nghiệp ma sát và thất nghiệp cơ cấu, và không bao gồm thất nghiệp chu kỳ.