Chuẩn độ complexometry dựa trên phản ứng tạo phức bền giữa ion kim loại và chất tạo phức (ligand), thường là EDTA. Phương pháp này đặc biệt hữu ích để xác định các ion kim loại kiềm thổ và kim loại chuyển tiếp.

Ion hóa electron impact (EI) là một phương pháp ion hóa 'cứng' trong phổ khối lượng. Nó sử dụng electron năng lượng cao để bắn phá phân tử, tạo ra ion phân tử gốc (M+•) và một lượng lớn các ion mảnh. Các ion mảnh này cung cấp thông tin cấu trúc quan trọng.

Độ nhạy của một phương pháp phân tích liên quan đến khả năng của phương pháp đó trong việc phát hiện và định lượng chất phân tích, đặc biệt là ở nồng độ thấp. Phương pháp có độ nhạy cao có thể phát hiện và đo được lượng chất phân tích rất nhỏ.

Định luật Lambert-Beer phát biểu rằng độ hấp thụ (A) của dung dịch tỷ lệ thuận với nồng độ (c) của chất hấp thụ và chiều dày cuvet (b), A = εbc, trong đó ε là độ hấp thụ mol. Cường độ màu (liên quan đến độ hấp thụ) do đó tỷ lệ với nồng độ và chiều dày cuvet.

Độ lặp lại (repeatability) đánh giá sự biến thiên kết quả khi đo lặp lại trên cùng một mẫu, trong cùng điều kiện, bởi cùng một người, trong thời gian ngắn. Độ tái lập (reproducibility) đánh giá sự biến thiên kết quả khi đo lặp lại trong các điều kiện khác nhau (phòng thí nghiệm, người thực hiện, thời gian, dụng cụ khác nhau).

Độ phân giải trong sắc ký cột phụ thuộc vào hiệu quả cột (N), hệ số chọn lọc (α), và hệ số dung lượng (k). Tốc độ dòng pha động cũng ảnh hưởng đến hiệu quả cột. Nồng độ chất phân tích không trực tiếp ảnh hưởng đến độ phân giải, mà chủ yếu ảnh hưởng đến độ nhạy và khả năng phát hiện.

Chuẩn độ Karl Fischer là phương pháp đặc hiệu và được sử dụng rộng rãi để xác định hàm lượng nước (độ ẩm) trong nhiều loại mẫu khác nhau.

Q-test là một phép kiểm định thống kê được sử dụng để xác định xem một giá trị dữ liệu có phải là giá trị ngoại lai (outlier) hay không trong một tập hợp dữ liệu nhỏ. Nếu giá trị Q tính toán lớn hơn giá trị Q bảng, giá trị nghi ngờ được coi là ngoại lai và có thể bị loại bỏ.

Detector UV-Vis trong HPLC phát hiện các chất phân tích dựa trên khả năng hấp thụ ánh sáng tử ngoại và khả kiến của chúng. Các chất có chứa các nhóm chức chromophore thường có khả năng hấp thụ UV-Vis.

Sắc ký lớp mỏng (TLC) phân tách các chất dựa trên sự khác biệt về độ phân cực của chúng. Các chất có độ phân cực khác nhau sẽ di chuyển với tốc độ khác nhau trên pha tĩnh khi pha động di chuyển qua.

Phổ phát xạ nguyên tử plasma cảm ứng (ICP-AES) là một kỹ thuật phân tích nguyên tố mạnh mẽ, thường được sử dụng để xác định thành phần nguyên tố của nhiều loại mẫu, bao gồm cả mẫu rắn. Mẫu được hóa hơi và kích thích trong plasma argon, và ánh sáng phát ra được phân tích để xác định các nguyên tố.

Điện di mao quản (CE) là một kỹ thuật phân tích mạnh mẽ, đặc biệt hiệu quả trong việc phân tích và tách các phân tử sinh học lớn như protein, peptide, DNA, và carbohydrate. CE có độ phân giải cao và yêu cầu lượng mẫu rất nhỏ.

Lỗi hệ thống (hay lỗi định hướng) là loại lỗi có tính lặp lại và có thể xác định nguyên nhân cụ thể, thường do thiết bị, phương pháp hoặc người phân tích gây ra một cách nhất quán.

Phổ huỳnh quang là một kỹ thuật quang phổ dựa trên hiện tượng huỳnh quang. Chất phân tích hấp thụ ánh sáng ở một bước sóng nhất định, chuyển lên trạng thái kích thích, sau đó phát xạ ánh sáng ở bước sóng dài hơn (năng lượng thấp hơn) khi trở về trạng thái cơ bản.

Phân tích khối lượng là phương pháp định lượng dựa trên việc đo khối lượng của chất phân tích hoặc một hợp chất có liên quan đến chất phân tích. Thông thường, khối lượng chất kết tủa hoặc chất bay hơi được đo.

Phổ hồng ngoại (IR) đo sự hấp thụ bức xạ hồng ngoại của phân tử, gây ra sự dao động của các liên kết hóa học. Vị trí và cường độ các đỉnh phổ IR cung cấp thông tin về các loại liên kết và nhóm chức có trong phân tử.

Phân tích mẫu vết (trace analysis) liên quan đến việc xác định lượng chất phân tích rất nhỏ. Nhiễm bẩn từ môi trường, dụng cụ, và thuốc thử có thể dễ dàng gây sai số lớn. Kiểm soát nhiễm bẩn là yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo độ chính xác trong phân tích mẫu vết.

Phương pháp quang phổ là nhóm các kỹ thuật phân tích dựa trên sự tương tác giữa ánh sáng và vật chất. Chúng đo lường tín hiệu phát ra khi các nguyên tử hoặc phân tử hấp thụ hoặc phát xạ năng lượng điện từ.

Chuẩn độ là một kỹ thuật phân tích định lượng được sử dụng để xác định nồng độ của một chất phân tích (analyte) đã biết bằng cách cho phản ứng với một dung dịch chuẩn có nồng độ đã biết.

Sắc ký khí (GC) sử dụng pha động là một chất khí trơ, thường là helium hoặc nitrogen. Pha động này có vai trò vận chuyển các chất phân tích qua cột sắc ký.

Pha loãng nối tiếp (serial dilution) là một quá trình pha loãng theo từng bước, trong đó dung dịch gốc được pha loãng nhiều lần với cùng một hệ số pha loãng. Kỹ thuật này được sử dụng để giảm nồng độ chất phân tích theo cấp số nhân, thường để chuẩn bị dãy dung dịch chuẩn có nồng độ thấp hơn.

Phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) đa chiều, đặc biệt là NMR protein, là một công cụ mạnh mẽ để xác định cấu trúc phân tử 3D của protein và các đại phân tử sinh học khác ở mức độ nguyên tử. Các phương pháp quang phổ khác như UV-Vis và IR cung cấp thông tin hạn chế về cấu trúc 3D.

Chiết lỏng-lỏng, chiết pha rắn (SPE), và chiết Soxhlet là các phương pháp tách chiết, dùng để tách chất phân tích khỏi nền mẫu. Sắc ký khí (GC) là một phương pháp phân tách và phân tích, không phải là phương pháp tách chiết. GC thường được sử dụng sau khi mẫu đã được tách chiết và làm sạch.

Điện cực chọn lọc ion (ISE) là một loại cảm biến điện hóa. Chúng đo điện thế phát sinh trên màng chọn lọc ion do sự khác biệt về nồng độ của ion quan tâm giữa dung dịch đo và dung dịch tham khảo bên trong điện cực.

Phương pháp Kjeldahl là một phương pháp kinh điển và được sử dụng rộng rãi để xác định hàm lượng protein tổng số trong thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, và nhiều loại mẫu khác. Phương pháp này dựa trên việc đo lượng nitơ tổng, sau đó quy đổi ra hàm lượng protein.

Thử nghiệm độ hòa tan (dissolution testing) là một thử nghiệm quan trọng trong kiểm soát chất lượng dược phẩm. Nó đánh giá tốc độ và mức độ giải phóng hoạt chất từ dạng bào chế rắn (ví dụ, viên thuốc) vào môi trường hòa tan, mô phỏng quá trình hấp thụ thuốc trong cơ thể.

Phổ hấp thụ nguyên tử (AAS) là một kỹ thuật phân tích quang phổ được sử dụng chủ yếu để xác định nồng độ của các nguyên tố kim loại trong mẫu. Nó dựa trên việc đo lượng ánh sáng hấp thụ bởi các nguyên tử kim loại ở trạng thái hơi.

Độ thu hồi (recovery) đánh giá hiệu quả của quá trình chuẩn bị mẫu hoặc tách chiết. Nó cho biết tỷ lệ phần trăm chất phân tích ban đầu được thu hồi sau các bước xử lý mẫu.

Chỉ số BOD (Biochemical Oxygen Demand - Nhu cầu Oxy Sinh hóa) đo lượng oxy cần thiết để vi sinh vật phân hủy các chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học trong một mẫu nước trong một khoảng thời gian nhất định. BOD là chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm hữu cơ trong nước thải và nguồn nước.

Phương pháp thêm chuẩn (standard addition) xây dựng đường chuẩn bằng cách đo tín hiệu của mẫu gốc, sau đó thêm vào mẫu gốc các lượng chuẩn đã biết và đo lại tín hiệu sau mỗi lần thêm chuẩn. Nồng độ chất phân tích trong mẫu gốc được ngoại suy từ đường chuẩn này.

Liên kết O-H (ví dụ trong rượu và axit carboxylic) thường hấp thụ mạnh và rộng trong vùng hồng ngoại trung bình (mid-IR) do độ phân cực cao và khả năng tạo liên kết hydro. Các liên kết C-H, C-C, C=C cũng hấp thụ trong vùng IR nhưng cường độ hấp thụ và vị trí có thể khác nhau.

Quy trình lấy mẫu là giai đoạn đầu tiên và cực kỳ quan trọng trong quá trình phân tích hóa học. Một mẫu không đại diện sẽ dẫn đến kết quả phân tích sai lệch, ngay cả khi phương pháp đo lường hoàn hảo. Mẫu lấy phải phản ánh đúng thành phần và tính chất của toàn bộ lô mẫu hoặc đối tượng cần phân tích để đảm bảo tính đại diện và giá trị của kết quả phân tích.

Phương pháp thêm chuẩn được sử dụng để giảm thiểu ảnh hưởng của hiệu ứng nền mẫu trong phân tích định lượng. Bằng cách thêm một lượng chất chuẩn đã biết vào mẫu, sự thay đổi tín hiệu do chất nền gây ra sẽ ảnh hưởng tương tự đến cả chất phân tích nội sinh và chất chuẩn thêm vào, do đó hiệu chỉnh được hiệu ứng nền mẫu và cải thiện độ chính xác của phép đo.

Sắc ký khí (GC) là phương pháp phân tích phù hợp nhất cho các chất hữu cơ dễ bay hơi do pha động là khí và quá trình tách dựa trên sự khác biệt về độ bay hơi của các chất phân tích.

Đối với mẫu rắn trong quang phổ hấp thụ nguyên tử (AAS), kỹ thuật hóa hơi bằng nhiệt (thermal vaporization) hoặc sử dụng lò graphite thường được áp dụng. Lò graphite có thể trực tiếp hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu rắn ở nhiệt độ cao, trong khi phun sương khí nén thường phù hợp hơn với mẫu lỏng sau khi đã hòa tan mẫu rắn.

Chất chỉ thị kim loại trong chuẩn độ EDTA là các thuốc thử hữu cơ tạo phức màu với ion kim loại. Khi EDTA được thêm vào, nó sẽ phản ứng với ion kim loại tự do, phá vỡ phức chất chỉ thị-kim loại. Sự thay đổi màu sắc này báo hiệu điểm kết thúc chuẩn độ khi hầu hết ion kim loại đã phản ứng với EDTA.

Quang phổ khối lượng (MS) là phương pháp phân tích có khả năng xác định tỷ lệ khối lượng trên điện tích (m/z) của các ion. Từ đó, có thể xác định được thành phần nguyên tố và đồng vị của mẫu, cũng như định lượng các chất phân tích dựa trên cường độ tín hiệu ion.

Vùng vân tay trong quang phổ hồng ngoại (IR) nằm trong khoảng số sóng 1400-600 cm⁻¹. Vùng này chứa nhiều dao động phức tạp, đặc trưng cho toàn bộ phân tử và có tính duy nhất cho mỗi hợp chất, tương tự như vân tay của con người, do đó được sử dụng để nhận dạng chất.

Detector ion hóa ngọn lửa (FID) là loại detector phổ biến và nhạy được sử dụng trong sắc ký khí (GC) để phát hiện hầu hết các hợp chất hữu cơ. FID hoạt động bằng cách đốt cháy các hợp chất hữu cơ trong ngọn lửa hydro/không khí, tạo ra các ion được phát hiện và đo lường.

Phân tích nhiệt trọng lượng (TGA) là kỹ thuật phân tích nhiệt đo lường sự thay đổi khối lượng của mẫu khi nhiệt độ thay đổi theo chương trình được kiểm soát hoặc theo thời gian. TGA cung cấp thông tin về thành phần, độ ổn định nhiệt, và quá trình phân hủy nhiệt của vật liệu.

Gradient elution trong HPLC là kỹ thuật thay đổi thành phần pha động theo thời gian trong quá trình chạy sắc ký. Kỹ thuật này đặc biệt hữu ích khi phân tích các mẫu phức tạp chứa nhiều chất phân tích có độ phân cực khác nhau. Gradient elution giúp cải thiện độ phân giải, làm sắc nét pic và rút ngắn thời gian phân tích cho các mẫu như vậy so với isocratic elution (pha động có thành phần không đổi).

Quang phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) là kỹ thuật mạnh mẽ để xác định cấu trúc phân tử của các hợp chất hữu cơ. NMR cung cấp thông tin chi tiết về khung carbon-hydrogen, các nhóm chức, và mối liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

Trong phân tích khối lượng, kết tủa lý tưởng phải đáp ứng các yêu cầu sau: độ tan rất nhỏ (để đảm bảo kết tủa hoàn toàn), dễ lọc (kích thước hạt lớn, không bị phân tán), độ tinh khiết cao (ít lẫn tạp chất), và có thành phần hóa học xác định (để tính toán chính xác lượng chất phân tích ban đầu).

Quang phổ hấp thụ nguyên tử (AAS) là kỹ thuật rất nhạy và chọn lọc, thường được sử dụng để xác định nồng độ của các nguyên tố kim loại, đặc biệt là ở mức vết trong các mẫu môi trường như nước, đất, và không khí.

Cột trao đổi cation trong sắc ký ion chứa các nhóm chức tích điện âm trên pha tĩnh, ví dụ nhóm sulfonic acid (-SO₃⁻). Các nhóm chức này sẽ giữ lại các cation (ion dương) trong mẫu và tách chúng dựa trên ái lực khác nhau với pha tĩnh.

Quang phổ khối lượng (MS) kết hợp với các kỹ thuật ion hóa như MALDI (Matrix-Assisted Laser Desorption/Ionization) hoặc Laser Ablation sử dụng chùm tia laser để làm bay hơi và ion hóa mẫu. Các ion tạo thành sau đó được phân tích theo tỷ lệ khối lượng trên điện tích (m/z) để xác định thành phần và lượng chất của mẫu.

Chiết là quá trình tách chiết chất phân tích từ một hỗn hợp dựa trên sự khác biệt về độ hòa tan của chất phân tích và tạp chất trong hai pha không trộn lẫn. Mục đích chính của chiết là làm giàu chất phân tích và loại bỏ tạp chất, từ đó tăng độ tinh khiết của chất phân tích trước khi thực hiện các bước phân tích tiếp theo.

Chuẩn độ ngược được sử dụng khi phản ứng chuẩn độ trực tiếp diễn ra chậm hoặc không có chất chỉ thị phù hợp. Trong phương pháp này, người ta thêm một lượng dư thuốc thử chuẩn đã biết lượng chính xác để phản ứng hoàn toàn với chất phân tích. Sau đó, lượng thuốc thử chuẩn dư được chuẩn độ lại bằng một dung dịch chuẩn thứ hai để xác định lượng thuốc thử chuẩn đã phản ứng với chất phân tích ban đầu.

Đường chuẩn là đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa tín hiệu phân tích (ví dụ độ hấp thụ, cường độ huỳnh quang) và nồng độ của chất chuẩn. Nó được sử dụng để xác định nồng độ của chất phân tích trong mẫu thử bằng cách so sánh tín hiệu đo được từ mẫu với đường chuẩn đã xây dựng.

Bình định mức là dụng cụ thủy tinh được thiết kế để chứa một thể tích chất lỏng chính xác ở một nhiệt độ xác định. Nó được sử dụng để pha loãng dung dịch hoặc hòa tan chất rắn để tạo ra dung dịch chuẩn có nồng độ chính xác bằng cách thêm dung môi đến vạch mức của bình.

Điện hóa học là nhánh của hóa phân tích sử dụng các phương pháp đo lường các đại lượng điện như dòng điện, điện thế, điện trở để cung cấp thông tin định tính và định lượng về các chất phân tích. Các kỹ thuật điện hóa học phổ biến bao gồm điện thế kế, điện lượng kế, và vôn-ampe kế.

Cột pha đảo trong HPLC sử dụng vật liệu pha tĩnh không phân cực, thường là silica đã được biến tính bằng các nhóm alkyl dài như C18 (octadecylsilyl), C8 (octylsilyl) hoặc các nhóm phenyl. Pha động thường là dung môi phân cực hơn pha tĩnh (ví dụ hỗn hợp nước và methanol hoặc acetonitrile).

Chất chuẩn gốc là chất có độ tinh khiết đã biết và ổn định, được sử dụng để chuẩn hóa các dung dịch chuẩn thứ cấp. Các yêu cầu quan trọng của chất chuẩn gốc bao gồm: độ tinh khiết cao, khối lượng mol lớn (giảm sai số cân), không hút ẩm, bền vững trong điều kiện thường, dễ dàng làm khô và bảo quản.

Độ chọn lọc (selectivity) của một phương pháp phân tích là khả năng của phương pháp đó để phân biệt và xác định chất phân tích mục tiêu một cách đặc hiệu trong sự hiện diện của các chất khác trong mẫu (chất nền). Một phương pháp có độ chọn lọc cao sẽ ít bị ảnh hưởng bởi các chất gây nhiễu, đảm bảo kết quả phân tích chính xác cho chất phân tích quan tâm.

Trong GF-AAS, lò graphite đóng vai trò quan trọng trong việc nguyên tử hóa chất phân tích. Lò graphite được gia nhiệt theo chương trình nhiệt độ, trải qua các giai đoạn sấy khô, tro hóa và nguyên tử hóa mẫu. Ở giai đoạn nguyên tử hóa, nhiệt độ cao trong lò graphite sẽ phá vỡ các liên kết hóa học và tạo ra các nguyên tử tự do của chất phân tích, sẵn sàng hấp thụ bức xạ từ nguồn đèn catot rỗng.

Điện di mao quản (CE) là kỹ thuật phân tích tách các chất dựa trên sự khác biệt về điện tích và kích thước của chúng khi di chuyển trong mao quản dưới tác dụng của điện trường. Các ion có điện tích và kích thước khác nhau sẽ di chuyển với tốc độ khác nhau, dẫn đến sự tách rời.

Định luật Beer-Lambert phát biểu rằng độ hấp thụ (A) của dung dịch tỷ lệ thuận với nồng độ (c) của chất hấp thụ và chiều dài đường đi của ánh sáng qua dung dịch (b). Biểu thức toán học của định luật là A = εbc, trong đó ε là độ hấp thụ mol.

Điểm tương đương là điểm lý thuyết trong quá trình chuẩn độ khi lượng chất chuẩn thêm vào phản ứng hoàn toàn vừa đủ với lượng chất phân tích ban đầu. Điểm kết thúc là điểm thực nghiệm, thường được nhận biết qua sự đổi màu của chất chỉ thị, và lý tưởng nhất là điểm kết thúc gần với điểm tương đương.

Lỗi ngẫu nhiên là loại lỗi không xác định, gây ra sự phân tán của các kết quả đo xung quanh giá trị thực. Việc đo nhiều lần và tính trung bình giúp giảm thiểu ảnh hưởng của lỗi ngẫu nhiên, làm cho kết quả gần với giá trị thực hơn. Lỗi hệ thống là lỗi có thể xác định và lặp lại, không giảm khi đo nhiều lần.

Chuẩn độ Karl Fischer là phương pháp đặc hiệu và chính xác nhất để xác định hàm lượng nước trong nhiều loại mẫu khác nhau, từ chất lỏng đến chất rắn. Phương pháp này dựa trên phản ứng hóa học giữa iodine, sulfur dioxide, pyridine và nước trong môi trường methanol.