Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Môi trường và con người – Đề 1

Năng lượng tái tạo là năng lượng từ các nguồn tự nhiên có thể bổ sung liên tục như mặt trời, gió, nước, địa nhiệt, sinh khối. Năng lượng mặt trời là một ví dụ điển hình về năng lượng tái tạo.

Bảo tồn tại chỗ (in-situ conservation) là bảo tồn đa dạng sinh học ngay trong môi trường sống tự nhiên của chúng. Xây dựng khu bảo tồn thiên nhiên và vườn quốc gia là biện pháp bảo tồn tại chỗ điển hình, giúp bảo vệ hệ sinh thái và các loài sinh vật trong môi trường tự nhiên của chúng. Các biện pháp còn lại là bảo tồn chuyển chỗ (ex-situ conservation) hoặc các biện pháp hỗ trợ bảo tồn.

Kinh tế tuần hoàn hướng tới việc kéo dài vòng đời sản phẩm, giảm thiểu chất thải và sử dụng tài nguyên hiệu quả. Thiết kế sản phẩm để dễ dàng sửa chữa, tái sử dụng và tái chế là một ví dụ điển hình, giúp giữ vật liệu trong vòng tuần hoàn kinh tế lâu hơn.

Khai thác triệt để tài nguyên thiên nhiên là hành động ngược lại với bảo tồn đa dạng sinh học. Bảo tồn đa dạng sinh học hướng tới sử dụng bền vững tài nguyên và bảo vệ các loài, hệ sinh thái.

Nguyên tắc 3R (Reduce, Reuse, Recycle) là nền tảng của quản lý chất thải rắn bền vững. Giảm thiểu lượng rác thải tạo ra, tái sử dụng đồ vật nhiều lần, và tái chế vật liệu để tạo ra sản phẩm mới là các bước quan trọng để giảm tác động đến môi trường.

Sử dụng công nghệ sản xuất sạch hơn là biện pháp phòng ngừa ô nhiễm từ gốc, bằng cách giảm thiểu hoặc loại bỏ chất thải và khí thải ngay từ quá trình sản xuất. Các biện pháp còn lại (xử lý nước thải, nạo vét, trồng cây) mang tính khắc phục hậu quả ô nhiễm đã xảy ra.

Ô nhiễm vi nhựa là ô nhiễm do các hạt nhựa có kích thước rất nhỏ (dưới 5mm) gây ra. Chúng có thể đến từ nhiều nguồn như phân hủy rác thải nhựa lớn, hạt vi nhựa trong mỹ phẩm, sợi tổng hợp từ quần áo,... Vi nhựa gây nguy hại cho sinh vật và có thể xâm nhập vào chuỗi thức ăn, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Hoang mạc hóa là quá trình suy thoái đất đai ở các vùng khô hạn, bán khô hạn và cận khô hạn, dẫn đến đất mất khả năng sản xuất sinh học. Nguyên nhân chính thường do biến đổi khí hậu và hoạt động của con người (chặt phá rừng, chăn thả quá mức, canh tác không bền vững).

Biến đổi khí hậu toàn cầu gây ra nhiều hậu quả, trong đó có tăng nhiệt độ, mực nước biển dâng, và gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu và các hoạt động của con người (phá rừng) đang làm giảm diện tích rừng trên thế giới, chứ không phải tăng lên.

Phát triển bền vững không phải là tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá mà là phát triển kinh tế phải hài hòa với bảo vệ môi trường và công bằng xã hội. Tăng trưởng kinh tế bền vững phải đi đôi với sử dụng tài nguyên hiệu quả và bảo vệ môi trường cho tương lai.

Mưa axit chủ yếu do sulfur dioxide (SO2) và nitrogen oxides (NOx) thải ra từ hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch (xe cộ, nhà máy). Các khí này phản ứng với hơi nước trong khí quyển tạo thành axit sulfuric và axit nitric, gây ra mưa axit.

Ô nhiễm nguồn nước (do vi khuẩn, virus, hóa chất độc hại) chủ yếu gây ra các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa (tiêu chảy, tả, lỵ), các bệnh về da do tiếp xúc, và các bệnh truyền nhiễm lây lan qua đường nước.

Sống xanh là lối sống thân thiện với môi trường, hướng tới giảm thiểu tác động tiêu cực đến hành tinh. Sử dụng túi nilon một lần là hành động trái ngược với lối sống này vì túi nilon khó phân hủy, gây ô nhiễm môi trường. Các lựa chọn còn lại đều là hành động tích cực của lối sống xanh.

Hiệu ứng nhà kính là quá trình tự nhiên, trong đó một số khí trong khí quyển (khí nhà kính) hấp thụ và giữ nhiệt Mặt Trời, giữ cho Trái Đất đủ ấm để duy trì sự sống. Tuy nhiên, hoạt động của con người làm tăng quá mức lượng khí nhà kính, gây ra biến đổi khí hậu.

Băng tan ở hai cực là một trong những hậu quả chính của biến đổi khí hậu. Khi băng tan nhanh hơn dự kiến, lượng nước đổ vào đại dương tăng lên, dẫn đến mực nước biển dâng cao, đe dọa các vùng ven biển và đảo thấp, gây ra ngập lụt và di dân môi trường.

Con người và môi trường có mối quan hệ biện chứng, tương tác và phụ thuộc lẫn nhau. Môi trường cung cấp tài nguyên cho con người sinh sống và phát triển, ngược lại, hoạt động của con người tác động mạnh mẽ đến môi trường, cả tích cực lẫn tiêu cực.

Nguyên tắc 'trách nhiệm chung nhưng có phân biệt' thừa nhận rằng tất cả các quốc gia đều có trách nhiệm chung trong việc bảo vệ môi trường toàn cầu, nhưng các nước phát triển (với lịch sử phát thải ô nhiễm lớn hơn và khả năng tài chính, công nghệ tốt hơn) phải chịu trách nhiệm lớn hơn và đóng góp nhiều hơn so với các nước đang phát triển.

Đa dạng sinh học là sự phong phú của sự sống trên Trái Đất, bao gồm ba cấp độ chính: đa dạng loài (số lượng và sự phong phú của các loài), đa dạng gen (sự khác biệt về gen trong một loài), và đa dạng hệ sinh thái (sự đa dạng của các môi trường sống và cộng đồng sinh vật).

Lắng đọng axit (bao gồm mưa axit và lắng đọng khô axit) xảy ra khi các chất ô nhiễm hóa học, đặc biệt là sulfur dioxide (SO2) và nitrogen oxides (NOx), từ khí thải công nghiệp và xe cộ, chuyển hóa thành axit sulfuric và axit nitric trong khí quyển và sau đó rơi xuống Trái Đất. Đây là ô nhiễm hóa chất.

Dấu chân sinh thái là một chỉ số đo lường nhu cầu của con người đối với tài nguyên thiên nhiên. Nó thể hiện diện tích sinh thái cần thiết để duy trì mức sống hiện tại của một cá nhân, cộng đồng hoặc quốc gia, bao gồm cả việc cung cấp tài nguyên và xử lý chất thải.

Thủy triều đỏ là hiện tượng nước biển đổi màu do sự bùng nổ về số lượng của một số loài tảo biển (đặc biệt là tảo dinoflagellate). Một số loài tảo này có thể sản sinh độc tố gây hại cho sinh vật biển và con người.

Chlorofluorocarbons (CFCs) là nhóm chất hóa học nhân tạo được sử dụng rộng rãi trong tủ lạnh, điều hòa không khí và bình xịt. Khi CFCs phát thải vào khí quyển, chúng phân hủy và giải phóng clo, chất này phá hủy các phân tử ozon trong tầng bình lưu, gây suy giảm tầng ozon.

Năng lượng than đá là năng lượng hóa thạch, không phải năng lượng tái tạo. Các loại năng lượng gió, địa nhiệt và sinh khối đều là năng lượng tái tạo, được khai thác từ các nguồn tự nhiên có thể bổ sung liên tục.

Phá rừng gây ra một loạt hậu quả nghiêm trọng và liên quan mật thiết với nhau, bao gồm mất đa dạng sinh học, xói mòn đất, lũ lụt, và góp phần vào biến đổi khí hậu do rừng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ CO2.

Sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu hóa học có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực như ô nhiễm đất và nước, tồn dư hóa chất trong thực phẩm gây hại cho sức khỏe con người, và tiêu diệt các loài côn trùng có lợi, làm giảm đa dạng sinh học.

Phát triển giao thông công cộng xanh (xe điện, xe buýt điện) giúp giảm lượng khí thải độc hại vào không khí (giảm ô nhiễm không khí) và giảm tiếng ồn từ động cơ đốt trong (giảm ô nhiễm tiếng ồn). Các lựa chọn khác hoặc làm tăng cả hai loại ô nhiễm hoặc không giải quyết được vấn đề.

Ô nhiễm tiếng ồn đô thị chủ yếu do các hoạt động của con người gây ra như giao thông, xây dựng, công nghiệp, giải trí,... Âm thanh từ thiên nhiên thường được coi là âm thanh tự nhiên và không gây ô nhiễm tiếng ồn, trừ khi nó vượt quá ngưỡng chịu đựng của con người (ví dụ tiếng ồn từ núi lửa phun trào).

Tái chế giúp tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, giảm ô nhiễm và lượng rác thải. Về lâu dài, tái chế có thể giảm chi phí sản xuất do sử dụng nguyên liệu tái chế thay vì khai thác nguyên liệu mới. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, có thể có chi phí đầu tư ban đầu cho hệ thống tái chế.

Giao thông là nguồn gây ô nhiễm không khí chính ở đô thị. Khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng và xe đạp giúp giảm số lượng xe cá nhân, từ đó giảm lượng khí thải độc hại vào không khí. Trồng cây xanh cũng có lợi nhưng hiệu quả trực tiếp không bằng giảm nguồn thải.

Rừng có nhiều vai trò quan trọng đối với môi trường như cung cấp tài nguyên (gỗ, lâm sản), điều hòa khí hậu (hấp thụ CO2, tạo mưa), bảo tồn đa dạng sinh học. Rừng giúp hạn chế lũ lụt và xói mòn đất nhờ hệ thống rễ giữ đất và tán lá cản bớt dòng chảy. Phá rừng mới là nguyên nhân gây ra lũ lụt và xói mòn đất.