Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Vi sinh đại cương – Đề 1

Giai đoạn xâm nhập là giai đoạn virus đưa vật liệu di truyền (DNA hoặc RNA) vào bên trong tế bào chủ. Giai đoạn hấp phụ là virus gắn vào tế bào chủ, giai đoạn sinh tổng hợp là virus sử dụng bộ máy tế bào chủ để nhân lên vật liệu di truyền và protein của virus, và giai đoạn giải phóng là virus mới được tạo thành thoát ra khỏi tế bào chủ.

Nội độc tố (endotoxin) là lipopolysaccharide (LPS) cấu tạo nên lớp màng ngoài của vách tế bào vi khuẩn Gram âm. Khi vi khuẩn Gram âm bị ly giải, LPS được giải phóng ra và gây ra các phản ứng viêm và sốc nhiễm trùng ở người và động vật.

Quá trình amon hóa (ammonification) là quá trình phân giải chất hữu cơ chứa nitơ (ví dụ như protein, acid nucleic) bởi vi sinh vật để tạo thành amoni (NH₄⁺). Đây là một bước quan trọng trong chu trình nitơ, giải phóng nitơ trở lại môi trường để các sinh vật khác sử dụng.

Sản xuất vaccine là ứng dụng của vi sinh vật trong công nghiệp dược phẩm, không phải công nghiệp thực phẩm. Các ứng dụng khác như sản xuất rượu bia, sữa chua và nước mắm đều sử dụng vi sinh vật để lên men và tạo ra các sản phẩm thực phẩm.

Nhuộm Gram phân biệt vi khuẩn Gram dương và Gram âm dựa trên cấu trúc vách tế bào của chúng. Vi khuẩn Gram dương có lớp peptidoglycan dày giữ màu tím, còn vi khuẩn Gram âm có lớp peptidoglycan mỏng và lớp màng ngoài nên mất màu tím và bắt màu đỏ của thuốc nhuộm đối.

Đường phân tạo ra ATP thông qua phosphoryl hóa mức chất nền, trong đó một nhóm phosphate được chuyển trực tiếp từ một chất nền có năng lượng cao sang ADP để tạo ATP. Chuỗi truyền electron hô hấp và quang hợp tạo ATP thông qua chemiosmosis, còn chu trình Calvin không trực tiếp tạo ATP mà sử dụng ATP.

Virus Baculovirus là một nhóm virus côn trùng gây bệnh, có tính đặc hiệu cao với một số loài côn trùng nhất định. Baculovirus được sử dụng làm thuốc trừ sâu sinh học, an toàn cho người và môi trường, vì chúng chỉ tấn công côn trùng mục tiêu.

Virus cúm (Influenza virus) là một virus RNA mạch đơn (ssRNA) thuộc họ Orthomyxoviridae. Vật liệu di truyền RNA của virus cúm có khả năng biến đổi cao, dẫn đến sự xuất hiện các biến chủng mới và gây ra các vụ dịch cúm hàng năm.

Flagella (roi) là cấu trúc dạng sợi dài, có chức năng chính giúp vi khuẩn di chuyển trong môi trường lỏng bằng cách xoay tròn như chân vịt. Pili chủ yếu liên quan đến tiếp hợp và bám dính, fimbriae giúp bám dính vào bề mặt, và capsule bảo vệ vi khuẩn khỏi thực bào và khô hạn.

Tế bào B (B lymphocytes) là tế bào chủ chốt của miễn dịch dịch thể. Khi được kích hoạt bởi kháng nguyên và tế bào T hỗ trợ, tế bào B biệt hóa thành tế bào plasma và sản xuất kháng thể, giúp trung hòa và loại bỏ kháng nguyên khỏi cơ thể.

Tế bào trình diện kháng nguyên (APCs) như đại thực bào, tế bào đuôi gai và tế bào B có vai trò quan trọng trong việc kích hoạt hệ miễn dịch thích ứng. APCs bắt giữ kháng nguyên, xử lý và trình diện chúng cho tế bào lympho T, khởi động phản ứng miễn dịch đặc hiệu.

Enzyme reverse transcriptase (enzym phiên mã ngược) là enzyme có khả năng tổng hợp DNA từ khuôn RNA, ngược lại với quá trình phiên mã thông thường (DNA thành RNA). Enzyme này được tìm thấy ở retrovirus (ví dụ như HIV) và được sử dụng rộng rãi trong sinh học phân tử.

Liên kết phosphodiester là liên kết hóa học kết nối các nucleotide kế tiếp nhau trong một chuỗi DNA hoặc RNA, tạo thành bộ khung đường-phosphate. Liên kết peptide liên kết các amino acid trong protein, liên kết glycosidic liên kết các monosaccharide trong carbohydrate, và liên kết hydro liên kết các cặp base nitơ giữa hai mạch DNA.

Vi khuẩn Lactobacillus là nhóm vi khuẩn lactic, thực hiện quá trình lên men lactic bằng cách chuyển hóa đường thành acid lactic. Quá trình này được ứng dụng trong sản xuất sữa chua, phô mai và các thực phẩm lên men khác. Nấm men Saccharomyces cerevisiae thực hiện lên men rượu, Escherichia coli là vi khuẩn đường ruột, và bacteriophage là virus ký sinh vi khuẩn.

Một số loài vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn thuộc chi Rhizobium, Azotobacter và Cyanobacteria, có khả năng cố định nitơ khí quyển (N₂) thành amoni (NH₃), một dạng nitơ mà cây trồng có thể hấp thụ và sử dụng. Quá trình này rất quan trọng trong chu trình nitơ và duy trì độ phì nhiêu của đất.

Chuyển nạp (transformation) là một trong ba cơ chế trao đổi vật liệu di truyền ở vi khuẩn, trong đó vi khuẩn tiếp nhận DNA tự do (naked DNA) từ môi trường xung quanh và đưa vào bộ gen của mình. Hai cơ chế khác là tiếp hợp (conjugation) và tải nạp (transduction).

Cơ chế bơm đẩy kháng sinh (efflux pump) giúp vi khuẩn kháng kháng sinh bằng cách sử dụng các bơm protein trên màng tế bào để chủ động bơm kháng sinh ra khỏi tế bào, làm giảm nồng độ kháng sinh bên trong tế bào và giảm hiệu quả của kháng sinh.

Tiệt trùng bằng nồi hấp (autoclaving) sử dụng hơi nước bão hòa dưới áp suất cao (thường là 121°C, 15 psi trong 15-20 phút) để tiêu diệt vi sinh vật, bao gồm cả nội bào tử. Đây là phương pháp tiệt trùng hiệu quả và phổ biến nhất. Các phương pháp khác như nhiệt khô, lọc và chiếu xạ có cơ chế và ứng dụng khác nhau.

PCR (Polymerase Chain Reaction) là kỹ thuật sinh học phân tử được sử dụng để khuếch đại (nhân bản) một đoạn DNA cụ thể lên hàng triệu bản sao trong thời gian ngắn. PCR có ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán bệnh, nghiên cứu di truyền, và nhiều lĩnh vực khác.

Trong hô hấp hiếu khí, oxy phân tử (O₂) là chất nhận electron cuối cùng trong chuỗi truyền electron hô hấp. Oxy nhận electron và proton để tạo thành nước (H₂O). Trong hô hấp kỵ khí, các chất nhận electron cuối cùng có thể là nitrat, sulfat, carbon dioxide hoặc các chất khác.

Penicillin là một loại kháng sinh beta-lactam, có cơ chế tác động chính là ức chế tổng hợp vách tế bào vi khuẩn bằng cách ngăn chặn sự hình thành liên kết peptidoglycan, dẫn đến vách tế bào yếu và tế bào vi khuẩn bị ly giải.

Môi trường phân biệt chứa các chất chỉ thị cho phép phân biệt các loại vi khuẩn khác nhau dựa trên các phản ứng sinh hóa của chúng, ví dụ như khả năng lên men đường hoặc sản xuất enzyme. Môi trường chọn lọc ức chế sự phát triển của một số loại vi khuẩn, môi trường giàu dinh dưỡng hỗ trợ sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn, và môi trường vận chuyển dùng để bảo quản mẫu bệnh phẩm.

Vector plasmid là các phân tử DNA vòng nhỏ, có khả năng tự nhân đôi độc lập với nhiễm sắc thể của tế bào chủ. Đặc điểm này rất quan trọng vì nó cho phép plasmid mang gen mong muốn được nhân lên nhiều lần trong tế bào chủ, phục vụ cho các mục đích nhân bản gen và biểu hiện gen.

Đột biến điểm (point mutation) là loại đột biến gen xảy ra khi chỉ một nucleotide duy nhất trong trình tự DNA bị thay đổi (thay thế), hoặc thêm vào (insertion) hoặc mất đi (deletion). Đột biến khung đọc là do thêm hoặc mất nucleotide không phải bội số của 3, đột biến mất đoạn là mất một đoạn DNA, và đột biến lặp đoạn là lặp lại một đoạn DNA.

Liên kết hydro hình thành giữa các nhóm C=O và N-H trong chuỗi polypeptide, tạo ra các cấu trúc bậc hai như alpha-helix và beta-sheet. Liên kết peptide là liên kết bậc một, liên kết ion và disulfide đóng vai trò trong cấu trúc bậc ba và bậc bốn.

Nấm mốc Penicillium chrysogenum là loài nấm mốc được sử dụng rộng rãi trong sản xuất kháng sinh penicillin. Alexander Fleming đã phát hiện ra penicillin từ nấm Penicillium notatum, và sau đó Penicillium chrysogenum được phát triển thành chủng sản xuất penicillin công nghiệp.

Lysozyme là một enzyme có trong nước mắt, nước bọt và các dịch tiết khác, có khả năng phá hủy vách tế bào vi khuẩn bằng cách cắt đứt liên kết β-1,4-glycosidic giữa N-acetylmuramic acid và N-acetylglucosamine trong peptidoglycan.

Nấm men là sinh vật nhân thực (Eukaryote), có nhân tế bào và các bào quan có màng bao bọc. Vi khuẩn và Archaea là sinh vật nhân sơ, không có nhân tế bào và các bào quan có màng bao bọc.

Quorum sensing là hệ thống giao tiếp giữa các tế bào vi khuẩn dựa trên mật độ quần thể. Vi khuẩn tiết ra các phân tử tín hiệu (autoinducers), khi mật độ quần thể đạt ngưỡng nhất định, nồng độ autoinducers đủ cao để kích hoạt các gen đáp ứng, dẫn đến các hành vi tập thể như hình thành màng sinh học, phát quang sinh học hoặc sản xuất độc tố.

Màng tế bào là cấu trúc thiết yếu cho mọi tế bào sống, bao gồm cả vi khuẩn, vì nó kiểm soát sự vận chuyển chất và duy trì môi trường bên trong tế bào ổn định. Các cấu trúc khác như vỏ капсула, lông và nội bào tử không phải lúc nào cũng có mặt ở mọi loại vi khuẩn.