Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Quản trị rủi ro – Đề 12

Quản trị rủi ro không hướng đến việc loại bỏ hoàn toàn rủi ro (điều này thường bất khả thi và không hiệu quả), mà tập trung vào việc quản lý rủi ro ở mức chấp nhận được, giảm thiểu tác động tiêu cực và đồng thời nhận diện, tận dụng các cơ hội mà rủi ro có thể mang lại.

Rủi ro thứ cấp là rủi ro mới phát sinh hoặc thay đổi do các biện pháp ứng phó được thực hiện để xử lý các rủi ro ban đầu (rủi ro chính). Ví dụ, việc chuyển giao rủi ro cho nhà thầu phụ có thể tạo ra rủi ro thứ cấp liên quan đến năng lực của nhà thầu phụ đó.

Sự kiện rủi ro là một sự kiện hoặc tình huống không chắc chắn có thể xảy ra, và nếu nó xảy ra, sẽ có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến mục tiêu của tổ chức. Quản trị rủi ro tập trung vào việc xác định, đánh giá và ứng phó với các sự kiện rủi ro này.

Kế hoạch ứng phó rủi ro tập trung vào việc xác định các biện pháp và hành động cụ thể cần thực hiện để đối phó với từng rủi ro đã được xác định và đánh giá. Nó bao gồm các chiến lược, trách nhiệm và nguồn lực cần thiết.

Quản trị rủi ro hiệu quả mang lại nhiều lợi ích như hỗ trợ đạt mục tiêu, giảm tổn thất, và nâng cao uy tín. Tuy nhiên, không thể đảm bảo loại bỏ hoàn toàn mọi rủi ro, vì rủi ro luôn tồn tại và một số rủi ro là không thể tránh khỏi hoặc kiểm soát hoàn toàn.

Chấp nhận rủi ro là chiến lược phù hợp khi rủi ro không đáng kể, chi phí để kiểm soát rủi ro vượt quá lợi ích, hoặc khi không có biện pháp kiểm soát rủi ro hiệu quả hoặc khả thi về mặt chi phí. Rủi ro có khả năng xảy ra thấp và tác động nhỏ thường rơi vào trường hợp này.

Giám sát và rà soát rủi ro là một hoạt động liên tục, nhằm đảm bảo rằng hệ thống quản trị rủi ro luôn cập nhật, phù hợp và hiệu quả. Nó bao gồm việc theo dõi các rủi ro hiện tại, xác định rủi ro mới, đánh giá hiệu quả kiểm soát và điều chỉnh quy trình khi cần thiết.

Truyền thông và trao đổi về rủi ro nhằm mục đích nâng cao nhận thức, xây dựng văn hóa rủi ro tích cực và chia sẻ thông tin hiệu quả. Tuy nhiên, mục tiêu không phải là biến mọi nhân viên thành chuyên gia quản trị rủi ro, mà là trang bị cho họ kiến thức và thông tin cần thiết để nhận biết và ứng phó với rủi ro trong phạm vi công việc của mình.

Ma trận rủi ro là công cụ định tính, sử dụng thang đo chủ quan (ví dụ: cao, trung bình, thấp) để đánh giá khả năng xảy ra và mức độ nghiêm trọng của rủi ro. Các phương pháp còn lại (Monte Carlo, độ nhạy, VaR) là các kỹ thuật phân tích định lượng, sử dụng dữ liệu số và mô hình toán học.

Cảnh báo sớm rủi ro là các dấu hiệu hoặc chỉ báo cho thấy khả năng rủi ro sắp xảy ra. Vai trò của chúng là giúp tổ chức dự đoán trước rủi ro, có thời gian chuẩn bị và thực hiện các biện pháp ứng phó kịp thời, giảm thiểu tác động tiêu cực.

Trong quản trị rủi ro dự án, rủi ro tiêu cực được xem là 'mối đe dọa' vì nó có khả năng gây ra tác động xấu, ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu dự án (thời gian, chi phí, chất lượng). 'Cơ hội' là rủi ro tích cực.

Rủi ro hoạt động liên quan đến các hoạt động hàng ngày của tổ chức, bao gồm các quy trình, hệ thống, con người và các sự kiện bên ngoài. Sai sót, gián đoạn hoặc sự cố trong các yếu tố này có thể gây ra rủi ro hoạt động.

Văn hóa rủi ro là tập hợp các giá trị, niềm tin, thái độ và hành vi chia sẻ về rủi ro trong một tổ chức. Báo cáo tài chính định kỳ là một hoạt động kế toán, không trực tiếp phản ánh văn hóa rủi ro, mặc dù thông tin trong báo cáo có thể liên quan đến rủi ro tài chính.

Mô hình Ba tuyến phòng thủ phân chia trách nhiệm quản trị rủi ro như sau: Tuyến 1 (các đơn vị kinh doanh) chịu trách nhiệm trực tiếp quản lý rủi ro trong hoạt động hàng ngày; Tuyến 2 (chức năng quản lý rủi ro và tuân thủ) xây dựng khung khổ, chính sách và giám sát rủi ro; Tuyến 3 (kiểm toán nội bộ) đánh giá độc lập và khách quan hiệu quả của hệ thống quản trị rủi ro.

Rủi ro chiến lược là rủi ro ảnh hưởng đến mục tiêu và chiến lược dài hạn của tổ chức. Thay đổi sở thích khách hàng là một ví dụ về rủi ro chiến lược, vì nó có thể làm giảm nhu cầu đối với sản phẩm/dịch vụ của công ty, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và tăng trưởng.

Một tuyên bố về rủi ro đầy đủ và rõ ràng nên bao gồm ba thành phần chính: nguyên nhân (nguồn gốc của rủi ro), sự kiện rủi ro (sự kiện không chắc chắn có thể xảy ra) và tác động (hậu quả tiềm ẩn nếu sự kiện xảy ra). Cấu trúc này giúp mô tả rủi ro một cách toàn diện và dễ hiểu.

Phân tích lịch sử tổn thất (Loss History Analysis) là một phương pháp định lượng, sử dụng dữ liệu tổn thất trong quá khứ để dự đoán tổn thất trong tương lai. Các phương pháp khác (SWOT, Scenario Analysis, Đánh giá chuyên gia) thường mang tính định tính hoặc kết hợp cả định tính và định lượng.

Đánh giá rủi ro định lượng là một giai đoạn sau khi rủi ro đã được xác định, nhằm đo lường và định lượng mức độ rủi ro. Các phương pháp còn lại (SWOT, Delphi, Phỏng vấn chuyên gia) đều là các kỹ thuật được sử dụng trong giai đoạn xác định rủi ro.

Phòng ngừa rủi ro là chiến lược triệt để nhất, bằng cách tránh hoàn toàn các hoạt động hoặc tình huống có thể tạo ra rủi ro. Điều này thường có nghĩa là từ bỏ cơ hội hoặc thay đổi kế hoạch để loại bỏ nguồn gốc rủi ro.

Phân tích cây quyết định là một công cụ hỗ trợ ra quyết định, đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá các lựa chọn khác nhau khi đối mặt với rủi ro và sự không chắc chắn. Nó giúp trực quan hóa các phương án, kết quả tiềm năng và xác suất liên quan, từ đó hỗ trợ lựa chọn phương án tốt nhất.

Nguyên tắc ALARP nhấn mạnh rằng rủi ro nên được giảm thiểu đến mức thấp nhất có thể một cách hợp lý. Điều này có nghĩa là cần cân nhắc giữa chi phí và nỗ lực để giảm rủi ro so với lợi ích đạt được. Rủi ro không nhất thiết phải bị loại bỏ hoàn toàn nếu chi phí để làm điều đó là quá lớn so với lợi ích mang lại.

Giai đoạn 'Xác định rủi ro' là bước đầu tiên và quan trọng nhất, nhằm nhận diện tất cả các rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến tổ chức. Các giai đoạn khác thực hiện các chức năng khác nhau sau khi rủi ro đã được xác định.

Khung quản trị rủi ro doanh nghiệp (ERM) bao gồm các thành phần như cấu trúc tổ chức, chính sách, quy trình, hệ thống thông tin và báo cáo rủi ro. 'Quy trình đánh giá hiệu quả hoạt động' là một phần của quản lý hiệu suất, không trực tiếp thuộc khung ERM, mặc dù có thể liên quan gián tiếp đến việc đánh giá rủi ro liên quan đến hiệu suất.

Phân tích độ nhạy nhằm mục đích xác định các biến số hoặc yếu tố đầu vào nào có ảnh hưởng đáng kể nhất đến kết quả đầu ra của mô hình hoặc quyết định. Bằng cách thay đổi giá trị của từng yếu tố đầu vào và quan sát sự thay đổi của kết quả, người ta có thể xác định được các yếu tố 'nhạy cảm' nhất.

Chuyển giao rủi ro là việc chuyển trách nhiệm và gánh nặng tài chính của rủi ro sang một bên thứ ba. Mua bảo hiểm là hình thức chuyển giao rủi ro phổ biến nhất, trong đó công ty bảo hiểm chịu trách nhiệm bồi thường khi sự kiện rủi ro xảy ra.

Sức chống chịu là khả năng của một hệ thống, tổ chức hoặc cộng đồng để hấp thụ, thích ứng và phục hồi từ các cú sốc hoặc gián đoạn. Trong quản trị rủi ro, sức chống chịu tập trung vào việc xây dựng khả năng phục hồi nhanh chóng và hiệu quả sau khi rủi ro đã xảy ra, giảm thiểu tác động tiêu cực và duy trì hoạt động liên tục.

Bản đồ nhiệt rủi ro là một công cụ trực quan hóa rủi ro, thường sử dụng ma trận hai chiều (mức độ nghiêm trọng x khả năng xảy ra) và màu sắc khác nhau để biểu thị mức độ rủi ro. Nó giúp ưu tiên hóa rủi ro và tập trung nguồn lực vào những rủi ro quan trọng nhất.

Đánh giá mức độ nghiêm trọng (impact) của rủi ro tập trung vào hậu quả tiềm ẩn nếu rủi ro xảy ra, bao gồm các khía cạnh như tài chính, uy tín, hoạt động, pháp lý... 'Khả năng xảy ra' (likelihood) là một yếu tố khác, được xem xét riêng biệt để xác định mức độ rủi ro tổng thể (thường kết hợp với mức độ nghiêm trọng).

Rủi ro tín dụng (credit risk) phát sinh khi một bên trong giao dịch tài chính không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình, ví dụ như không thanh toán nợ hoặc không cung cấp hàng hóa/dịch vụ theo hợp đồng. Đây là rủi ro phổ biến trong các hoạt động cho vay, đầu tư và giao dịch thương mại.

Khẩu vị rủi ro là mức độ rủi ro mà một tổ chức sẵn lòng chấp nhận để đạt được các mục tiêu chiến lược của mình. Nó là kim chỉ nam cho việc ra quyết định về rủi ro và xác định các giới hạn rủi ro.