Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Quản trị rủi ro – Đề 4

Rủi ro thanh khoản là rủi ro mà ngân hàng không có đủ tiền mặt hoặc tài sản có tính thanh khoản cao để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn, như rút tiền của khách hàng hoặc thanh toán các khoản nợ đến hạn. Đây là rủi ro quan trọng đối với sự ổn định của hệ thống ngân hàng.

Rủi ro tín dụng là rủi ro mà người đi vay không có khả năng hoặc không sẵn sàng trả nợ gốc và lãi đúng hạn. Rủi ro này phát sinh chủ yếu trong hoạt động cho vay của ngân hàng khi ngân hàng cấp tín dụng cho khách hàng.

Rủi ro chiến lược liên quan đến những quyết định quan trọng ảnh hưởng đến mục tiêu và định hướng dài hạn của tổ chức. Quyết định kinh doanh sai lầm, không thích ứng với thay đổi môi trường hoặc không hiệu quả là nguồn gốc chính của rủi ro này. Các lựa chọn khác thuộc rủi ro hoạt động, tài chính và pháp lý.

Rủi ro mô hình phát sinh từ việc sử dụng các mô hình toán học không hoàn hảo hoặc không phù hợp trong định giá tài sản, dự báo hoặc quản lý rủi ro. Các mô hình luôn có những giả định và hạn chế, có thể dẫn đến sai sót trong quyết định nếu không được hiểu rõ và sử dụng cẩn thận. Các lựa chọn khác là rủi ro vận hành, gian lận và thị trường.

Rủi ro đạo đức phát sinh từ những hành vi không phù hợp với chuẩn mực đạo đức và giá trị của tổ chức, có thể gây tổn hại đến uy tín, danh tiếng và hoạt động kinh doanh. Hành vi phi đạo đức của nhân viên và lãnh đạo là nguồn gốc chính của rủi ro này. Các lựa chọn khác thuộc rủi ro thị trường, hoạt động và vận hành.

Rủi ro hoạt động liên quan đến các quá trình, hệ thống và con người trong hoạt động hàng ngày của tổ chức. Sự cố hệ thống thông tin là một ví dụ điển hình, gây gián đoạn và tổn thất trong hoạt động. Các lựa chọn khác thuộc rủi ro tài chính, chiến lược và pháp lý/tuân thủ.

Mô hình 'ba lớp phòng thủ' phân chia trách nhiệm quản trị rủi ro như sau: Lớp 1 (tuyến đầu): Các bộ phận kinh doanh chịu trách nhiệm quản lý rủi ro trong hoạt động hàng ngày. Lớp 2: Các chức năng kiểm soát rủi ro và tuân thủ (Risk Management, Compliance) thiết lập khuôn khổ, giám sát và hỗ trợ lớp 1. Lớp 3: Kiểm toán nội bộ đánh giá độc lập hiệu quả của cả hai lớp trên. Mô hình này đảm bảo quản trị rủi ro toàn diện và có sự kiểm soát lẫn nhau.

Khẩu vị rủi ro là mức độ rủi ro mà một tổ chức sẵn lòng chấp nhận để đạt được các mục tiêu chiến lược của mình. Nó là kim chỉ nam cho việc ra quyết định liên quan đến rủi ro, không phải là chi phí, tổn thất tối thiểu hay tỷ lệ lợi nhuận.

Giám sát và xem xét rủi ro là bước cuối cùng và liên tục trong quy trình quản trị rủi ro. Mục tiêu là đảm bảo rằng các rủi ro đã được xác định vẫn còn phù hợp, phát hiện rủi ro mới phát sinh do thay đổi môi trường, và đánh giá lại hiệu quả của các biện pháp ứng phó rủi ro. Không phải loại bỏ rủi ro hoàn toàn hay chỉ xây dựng kế hoạch ứng phó một lần.

Rủi ro pháp lý phát sinh khi tổ chức không tuân thủ các quy định pháp luật, dẫn đến các hậu quả pháp lý như bị phạt, kiện tụng. Vi phạm quy định về bảo vệ môi trường và bị phạt là ví dụ điển hình. Các lựa chọn khác là rủi ro thị trường, hoạt động và tín dụng.

Phân tích độ nhạy giúp đánh giá mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi của một yếu tố (ví dụ: lãi suất, tỷ giá) đến một kết quả quan trọng (ví dụ: lợi nhuận, giá trị dự án). Đây là công cụ hữu ích để hiểu rõ hơn về các yếu tố rủi ro chính và mức độ nhạy cảm của kết quả đối với chúng.

Quản trị rủi ro tập trung vào việc nhận diện, đánh giá và xử lý rủi ro để bảo vệ và đạt được các mục tiêu của tổ chức. Không phải loại bỏ hoàn toàn rủi ro (bất khả thi và không kinh tế), cũng không chỉ tối đa hóa lợi nhuận hay chỉ tuân thủ pháp luật (dù là yếu tố liên quan).

Các bên liên quan khác nhau có thể có mức độ chấp nhận rủi ro và kỳ vọng khác nhau. Hiểu rõ điều này giúp quản lý rủi ro một cách toàn diện, đáp ứng nhu cầu của các bên liên quan và đảm bảo sự thành công của dự án. Không liên quan trực tiếp đến phê duyệt nhanh hay ngân sách.

Cả ba lựa chọn trên đều là những sai lầm thường gặp trong quản trị rủi ro. Việc bỏ qua rủi ro tác động lớn (dù ít xảy ra), tự tin thái quá vào khả năng kiểm soát, và coi nhẹ vai trò của toàn bộ tổ chức trong quản trị rủi ro đều có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Chuyển giao rủi ro là việc chuyển gánh nặng rủi ro và tổn thất tài chính sang một bên thứ ba. Mua bảo hiểm là hình thức phổ biến nhất, trong đó công ty bảo hiểm chịu trách nhiệm bồi thường khi sự kiện rủi ro xảy ra. Các lựa chọn khác là biện pháp giảm thiểu hoặc phòng ngừa rủi ro.

Phân tích kịch bản là phương pháp xem xét các tình huống có thể xảy ra trong tương lai (kịch bản) và đánh giá tác động của rủi ro trong từng kịch bản đó. Nó giúp hiểu rõ hơn về phạm vi tác động tiềm ẩn của rủi ro trong các điều kiện khác nhau, không phải xác định xác suất chính xác hay loại bỏ rủi ro.

Rủi ro phạm vi dự án phát sinh khi có sự thay đổi không được kiểm soát hoặc quản lý chặt chẽ trong phạm vi công việc của dự án. Điều này thường dẫn đến 'scope creep' (phạm vi dự án bị phình to), gây chậm trễ, vượt ngân sách và ảnh hưởng đến chất lượng. Các lựa chọn khác là rủi ro tiến độ, chi phí và chất lượng.

Văn hóa rủi ro bao gồm các giá trị, niềm tin, thái độ và hành vi chung của mọi thành viên trong tổ chức liên quan đến rủi ro. Nó ảnh hưởng đến cách rủi ro được nhận thức, thảo luận và quản lý trong toàn bộ tổ chức. Các lựa chọn khác liên quan đến cấu trúc, quy trình và công cụ quản trị rủi ro.

Phân tích SWOT (Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách thức) giúp tổ chức nhìn nhận toàn diện về môi trường bên trong và bên ngoài, từ đó xác định các rủi ro và cơ hội tiềm ẩn. Đây là công cụ hỗ trợ đắc lực trong giai đoạn xác định rủi ro.

Hedging là kỹ thuật sử dụng các công cụ tài chính để giảm thiểu hoặc loại bỏ rủi ro từ biến động giá cả thị trường (như tỷ giá, lãi suất, giá hàng hóa). Mục tiêu chính là giảm sự không chắc chắn và bảo vệ giá trị tài sản, không phải tăng lợi nhuận hay dự đoán thị trường.

Các khung quản trị rủi ro như COSO ERM và ISO 31000 cung cấp một cấu trúc chuẩn mực, toàn diện và có hệ thống để tổ chức xây dựng và triển khai quy trình quản trị rủi ro hiệu quả. Chúng không loại bỏ hoàn toàn rủi ro, mà giúp quản lý rủi ro một cách có hệ thống và nhất quán. Không trực tiếp giảm chi phí hay dự đoán thị trường.

Quản trị rủi ro hiệu quả giúp tổ chức nhận diện và xử lý các rủi ro đe dọa mục tiêu, từ đó tăng cường khả năng đạt được mục tiêu chiến lược, bảo vệ tài sản, danh tiếng và giá trị tổng thể của tổ chức. Không chỉ tập trung vào lợi nhuận hay chi phí, mà là sự bền vững và thành công lâu dài.

Kế hoạch kinh doanh liên tục (BCP) là một phần quan trọng của ứng phó rủi ro. Nó vạch ra các bước hành động để đảm bảo tổ chức có thể tiếp tục hoạt động hoặc phục hồi nhanh chóng sau khi xảy ra sự cố gián đoạn. BCP là một biện pháp ứng phó chủ động để giảm thiểu tác động của rủi ro.

Né tránh rủi ro là quyết định không thực hiện hoặc chấm dứt một hoạt động để loại bỏ hoàn toàn rủi ro liên quan. Ngừng sản xuất sản phẩm có tỷ lệ lỗi cao là ví dụ điển hình của việc né tránh rủi ro sản xuất và rủi ro danh tiếng. Các lựa chọn khác là biện pháp chuyển giao, giảm thiểu hoặc chuẩn bị ứng phó rủi ro.

Ma trận rủi ro là công cụ trực quan giúp phân loại rủi ro dựa trên hai chiều: mức độ nghiêm trọng (tác động) và khả năng xảy ra. Từ đó, giúp ưu tiên các rủi ro cần được xử lý trước. Nó không đo lường chính xác tổn thất hay loại bỏ rủi ro hoàn toàn.

Sự kiện rủi ro là sự kiện hoặc tình huống cụ thể đã xảy ra và gây ra tác động tiêu cực đến mục tiêu của tổ chức. Nó là sự hiện thực hóa của một rủi ro tiềm ẩn. Phân biệt với 'rủi ro' (khả năng xảy ra sự kiện tiêu cực) và 'tác động' (mức độ nghiêm trọng của hậu quả).

Rủi ro hệ thống là rủi ro mà sự đổ vỡ của một hoặc một số tổ chức tài chính có thể gây ra sự sụp đổ dây chuyền cho toàn bộ hệ thống tài chính. Nó là rủi ro mang tính hệ thống, ảnh hưởng rộng khắp và khó kiểm soát. Các lựa chọn khác là rủi ro hoạt động, pháp lý và cạnh tranh.

Quy trình quản trị rủi ro bắt đầu bằng việc xác định các rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến tổ chức. Sau khi xác định, các bước tiếp theo là đánh giá, ứng phó và giám sát rủi ro.

Kiểm soát rủi ro nhằm mục đích giảm thiểu xác suất xảy ra rủi ro và/hoặc giảm nhẹ hậu quả nếu rủi ro xảy ra. Nó không phải là loại bỏ hoàn toàn rủi ro (điều khó khả thi) hay chấp nhận rủi ro thụ động, mà là hành động chủ động để quản lý rủi ro.

Báo cáo rủi ro là công cụ truyền thông quan trọng trong quản trị rủi ro. Nó cung cấp thông tin tóm tắt, dễ hiểu về các rủi ro chính, mức độ rủi ro, biện pháp ứng phó và tình hình quản lý rủi ro cho các bên liên quan (như ban lãnh đạo, hội đồng quản trị, cổ đông). Không trực tiếp xây dựng kế hoạch hay thực hiện kiểm soát.