Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Vật lý đại cương 1 – Đề 1

Nội năng của khí lý tưởng chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ. Trong quá trình đẳng nhiệt, nhiệt độ không đổi (ΔT = 0), do đó độ biến thiên nội năng (ΔU) của khí lý tưởng bằng 0.

Hệ số nhớt (độ nhớt) của chất lỏng phụ thuộc chủ yếu vào nhiệt độ. Đối với chất lỏng, độ nhớt thường giảm khi nhiệt độ tăng do lực liên kết giữa các phân tử giảm. Đối với chất khí, độ nhớt tăng nhẹ khi nhiệt độ tăng.

Hiện tượng phân cực chỉ xảy ra đối với sóng ngang, không xảy ra với sóng dọc. Ánh sáng thể hiện hiện tượng phân cực, chứng tỏ ánh sáng là sóng ngang. Giao thoa, nhiễu xạ và phản xạ xảy ra với cả sóng ngang và sóng dọc.

Định luật Hooke trong vật rắn đàn hồi (dạng tổng quát cho ứng suất và biến dạng) được biểu diễn bằng công thức σ = Eε, trong đó σ là ứng suất (lực trên đơn vị diện tích), ε là biến dạng tương đối (độ biến dạng so với kích thước ban đầu), và E là suất đàn hồi (Young's modulus). F = kx (lựa chọn 1) là dạng đơn giản của định luật Hooke cho lò xo, nhưng σ = Eε tổng quát hơn.

Đại lượng vô hướng là đại lượng chỉ có độ lớn, không có hướng. Năng lượng là đại lượng vô hướng. Vận tốc, gia tốc và lực là các đại lượng vectơ, có cả độ lớn và hướng.

Định luật Bernoulli phát biểu rằng trong một dòng chảy ổn định của chất lưu lý tưởng, tổng của áp suất tĩnh, năng lượng động học trên một đơn vị thể tích và năng lượng thế trọng trường trên một đơn vị thể tích là một hằng số dọc theo đường dòng. Nói đơn giản, nó liên hệ giữa áp suất, vận tốc và độ cao của chất lưu.

Bước sóng (λ) là khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm dao động cùng pha trên phương truyền sóng. Định nghĩa này tương ứng với lựa chọn 2. Lựa chọn 4 cũng đúng về mặt công thức (λ = v/f), nhưng lựa chọn 2 chính xác hơn về mặt định nghĩa vật lý.

Hiện tượng mao dẫn (chất lỏng dâng lên hoặc hạ xuống trong ống mao dẫn) là do sự kết hợp của lực căng bề mặt của chất lỏng và lực dính ướt giữa chất lỏng và thành ống. Nếu lực dính ướt lớn hơn lực liên kết phân tử chất lỏng, chất lỏng sẽ dâng lên (ví dụ: nước trong ống thủy tinh). Ngược lại, nếu lực liên kết lớn hơn, chất lỏng sẽ hạ xuống (ví dụ: thủy ngân trong ống thủy tinh).

Watt (W) là đơn vị của công suất, là tốc độ thực hiện công hoặc tiêu thụ năng lượng, không phải là đơn vị của công hoặc năng lượng. Joule, Calorie và Kilowatt-giờ đều là các đơn vị đo công hoặc năng lượng.

Nguyên lý I nhiệt động lực học thực chất là định luật bảo toàn năng lượng áp dụng cho các quá trình nhiệt. Nó phát biểu rằng độ biến thiên nội năng của hệ bằng tổng công mà hệ nhận được và nhiệt lượng mà hệ trao đổi với môi trường. Nói ngắn gọn, nó là định luật bảo toàn năng lượng.

Lực hấp dẫn là lực hút tương hỗ giữa mọi vật có khối lượng trong vũ trụ. Nó không chỉ tồn tại giữa các vật lớn mà còn giữa mọi vật có khối lượng, dù nhỏ đến đâu. Nó là lực hút, không phải lực đẩy.

Định luật bảo toàn động lượng là một trong những định luật bảo toàn cơ bản và luôn đúng trong mọi quá trình vật lý, cho dù có lực ma sát, va chạm mềm hay bất kỳ tương tác nào khác (trong hệ kín). Các định luật bảo toàn cơ năng, động năng, thế năng chỉ đúng trong những điều kiện nhất định (ví dụ: hệ kín chỉ chịu tác dụng của lực thế để bảo toàn cơ năng).

Hiện tượng khuếch tán là quá trình tự động trộn lẫn các chất do chuyển động nhiệt của các phân tử. Các phân tử chất khí (hoặc chất lỏng, chất rắn) di chuyển từ vùng có nồng độ cao sang vùng có nồng độ thấp, cho đến khi nồng độ trở nên đồng đều.

Nhiệt độ là đại lượng vật lý vĩ mô đặc trưng cho mức độ nóng, lạnh của vật và ở mức độ vi mô, nó liên quan đến trung bình động năng tịnh tiến của các phân tử cấu tạo vật. Nhiệt độ càng cao thì trung bình động năng tịnh tiến của các phân tử càng lớn.

Trong dao động điều hòa, li độ (x) là đại lượng biến thiên điều hòa theo thời gian, thường được mô tả bằng hàm sin hoặc cosin. Biên độ và tần số góc là các hằng số đặc trưng cho dao động. Cơ năng được bảo toàn (nếu không có ma sát) và cũng là hằng số.

Chu kỳ dao động điều hòa của con lắc đơn (T) được tính bằng công thức T = 2π√(l/g), trong đó l là chiều dài dây treo và g là gia tốc trọng trường. Chu kỳ không phụ thuộc vào biên độ (trong giới hạn góc nhỏ) và khối lượng vật nặng.

Lực ma sát luôn ngược hướng với chuyển động (hoặc xu hướng chuyển động) của vật. Do đó, công của lực ma sát thường là công cản, làm giảm năng lượng của hệ, nên thường âm hoặc bằng không (khi không có chuyển động hoặc ma sát bằng 0). Công dương của ma sát có thể xảy ra trong một số hệ quy chiếu đặc biệt, nhưng trong ngữ cảnh Vật lý đại cương 1, 'luôn luôn âm hoặc bằng không' là đáp án phù hợp nhất.

Hiệu suất của máy nhiệt Carnot (η) chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ tuyệt đối của nguồn nóng (T₁) và nguồn lạnh (T₂), theo công thức η = 1 - (T₂/T₁). Hiệu suất càng cao khi nhiệt độ nguồn nóng càng cao và nhiệt độ nguồn lạnh càng thấp.

Cơ năng của hệ kín được bảo toàn khi chỉ có các lực thế (lực bảo toàn) thực hiện công. Va chạm đàn hồi là quá trình mà cả động lượng và cơ năng được bảo toàn. Trong va chạm mềm, một phần động năng chuyển hóa thành nhiệt năng. Chuyển động có ma sát hoặc lực cản làm tiêu hao cơ năng do công của lực không thế.

Mômen quán tính (I) là đại lượng đặc trưng cho mức quán tính của vật trong chuyển động quay, tương tự như khối lượng trong chuyển động thẳng. Mômen lực gây ra sự thay đổi trạng thái chuyển động quay. Vận tốc góc và gia tốc góc mô tả trạng thái chuyển động quay.

Gia tốc trọng trường (g) có giá trị lớn nhất ở hai cực của Trái Đất và nhỏ nhất ở xích đạo. Điều này là do Trái Đất có dạng hình cầu dẹt, bán kính ở cực nhỏ hơn bán kính ở xích đạo, và do ảnh hưởng của lực quán tính ly tâm do sự tự quay của Trái Đất (lực này lớn nhất ở xích đạo và bằng 0 ở cực).

Định luật 2 Newton phát biểu rằng gia tốc của một vật tỉ lệ thuận với hợp lực tác dụng lên vật và tỉ lệ nghịch với khối lượng của vật. Công thức biểu diễn là F = ma, trong đó F là hợp lực, m là khối lượng và a là gia tốc.

Động năng (K) của một vật được định nghĩa là năng lượng mà vật có được do chuyển động. Công thức tính động năng là K = 1/2 mv², trong đó m là khối lượng và v là vận tốc của vật.

Trong chuyển động thẳng đều, vận tốc là đại lượng không đổi cả về độ lớn lẫn hướng. Vị trí và quãng đường thay đổi theo thời gian. Gia tốc trong chuyển động thẳng đều bằng 0, cũng là một giá trị không đổi, nhưng câu hỏi tập trung vào đặc trưng 'đều' của vận tốc.

Quá trình đẳng nhiệt là quá trình biến đổi trạng thái của khí mà nhiệt độ được giữ không đổi (T = const). Các quá trình khác là đẳng tích (V = const), đẳng áp (p = const) và đoạn nhiệt (Q = 0).

Phương trình trạng thái khí lý tưởng (phương trình Clapeyron-Mendeleev) có dạng pV = nRT, trong đó p là áp suất, V là thể tích, n là số mol khí, R là hằng số khí lý tưởng và T là nhiệt độ tuyệt đối. Các công thức còn lại là các trường hợp riêng của các quá trình đẳng quá trình.

Entropi (S) là một đại lượng trạng thái nhiệt động lực học đặc trưng cho mức độ rối loạn, hỗn loạn của hệ vi mô. Entropi càng lớn thì hệ càng mất trật tự.

Hiện tượng cộng hưởng cơ xảy ra khi tần số của ngoại lực cưỡng bức (f) bằng với tần số riêng (f₀) của hệ dao động. Khi đó, biên độ dao động cưỡng bức đạt giá trị cực đại.

Thế năng trọng trường (U) của một vật phụ thuộc vào vị trí của nó trong trường trọng lực. Nó được xác định bởi khối lượng (m) của vật, gia tốc trọng trường (g), và độ cao (h) của vật so với gốc thế năng được chọn. Công thức tính thế năng trọng trường là U = mgh.

Sóng cơ học lan truyền trong môi trường đàn hồi là quá trình truyền dao động và năng lượng từ phần tử này sang phần tử khác, chứ không phải là sự chuyển động tịnh tiến của các phần tử vật chất. Các phần tử chỉ dao động xung quanh vị trí cân bằng của chúng.