Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Vi sinh vật – Đề 7

Nhuộm Gram là phương pháp nhuộm phân biệt quan trọng trong vi sinh vật học, dựa trên sự khác biệt về cấu trúc vách tế bào của vi khuẩn. Vi khuẩn Gram dương giữ màu tím do vách tế bào dày peptidoglycan, trong khi vi khuẩn Gram âm mất màu tím và bắt màu đỏ của thuốc nhuộm phản.

Escherichia coli (E. coli) là một loại vi khuẩn thường được sử dụng làm vật chủ trong công nghệ DNA tái tổ hợp để sản xuất insulin và nhiều protein trị liệu khác. E. coli dễ nuôi cấy, sinh trưởng nhanh và có hệ thống di truyền được nghiên cứu kỹ lưỡng.

Vi khuẩn Rhizobium sống cộng sinh trong nốt sần rễ cây họ đậu. Chúng có khả năng cố định nitrogen từ khí quyển (N2) thành dạng amoni (NH4+), cung cấp nguồn nitrogen quan trọng cho cây, giúp cây sinh trưởng và phát triển.

Trong sản xuất tương (nước tương), nấm mốc Aspergillus oryzae (hoặc Aspergillus sojae) đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn đầu của quá trình lên men. Enzyme protease của nấm mốc thủy phân protein đậu nành thành các peptide và amino acid, tạo hương vị đặc trưng cho tương.

Bệnh sốt rét (malaria) là một bệnh truyền nhiễm do nguyên sinh động vật Plasmodium gây ra. Bệnh lây truyền qua vết đốt của muỗi Anopheles cái mang ký sinh trùng sốt rét.

Vi sinh vật phân giải (như vi khuẩn và nấm) có vai trò quan trọng trong việc phân hủy xác sinh vật và chất thải hữu cơ, chuyển hóa chúng thành các chất vô cơ đơn giản, trả lại cho môi trường để các sinh vật khác sử dụng, duy trì vòng tuần hoàn vật chất.

Vi sinh vật được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp thực phẩm để lên men (sữa chua, phô mai, nem chua...), sản xuất enzyme (amylase, protease...), và bảo quản thực phẩm (lên men lactic tạo môi trường axit ức chế vi sinh vật gây hỏng). Sản xuất kháng sinh chủ yếu thuộc lĩnh vực dược phẩm, không phải ứng dụng chính trong công nghiệp thực phẩm.

Lên men lactic là quá trình chuyển hóa đường thành axit lactic, được thực hiện chủ yếu bởi các vi khuẩn lactic (ví dụ: Lactobacillus, Streptococcus). Axit lactic là sản phẩm chính của quá trình này.

Retrovirus (ví dụ: HIV) là nhóm virus đặc biệt có khả năng phiên mã ngược. Enzyme phiên mã ngược (reverse transcriptase) giúp chúng chuyển RNA bộ gen của mình thành DNA, sau đó DNA này được tích hợp vào DNA của tế bào chủ để nhân lên.

Kỹ thuật PCR (Polymerase Chain Reaction) sử dụng enzyme DNA polymerase chịu nhiệt (ví dụ: Taq polymerase) để tổng hợp các đoạn DNA mới từ khuôn DNA ban đầu. Enzyme này có khả năng chịu nhiệt độ cao trong các chu kỳ nhiệt của PCR.

Vi khuẩn nitrat hóa (ví dụ: Nitrosomonas) thực hiện quá trình nitrit hóa, chuyển hóa amoniac (NH3) thành nitrit (NO2-). Sau đó, vi khuẩn nitrat hóa khác (ví dụ: Nitrobacter) chuyển hóa nitrit thành nitrat (NO3-), dạng nitrogen cây có thể hấp thụ.

Virus là các tác nhân lây nhiễm có kích thước nhỏ nhất, thường chỉ từ 20-300 nanomet, nhỏ hơn nhiều so với vi khuẩn, nấm và nguyên sinh động vật.

Nấm men Saccharomyces cerevisiae là chủng nấm men rượu chính, đóng vai trò quan trọng trong quá trình lên men rượu vang. Chúng chuyển hóa đường (glucose, fructose) có trong dịch quả nho thành ethanol (cồn) và carbon dioxide (CO2).

Bệnh tả (cholera) là một bệnh nhiễm trùng đường ruột cấp tính do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra. Vi khuẩn này thường lây truyền qua nguồn nước và thực phẩm bị ô nhiễm.

Môi trường chọn lọc (selective media) được thiết kế để ức chế sự phát triển của một số nhóm vi sinh vật không mong muốn, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nhóm vi sinh vật mục tiêu. Điều này giúp phân lập và nuôi cấy vi sinh vật mong muốn từ hỗn hợp phức tạp.

Hiện tượng 'tảo nở hoa' (algal bloom) xảy ra khi có sự gia tăng đột ngột về số lượng của vi tảo (tảo đơn bào, tảo silic, tảo giáp) trong môi trường nước. Sự phát triển quá mức này thường do dư thừa chất dinh dưỡng (đặc biệt là nitơ và phospho).

Sinh vật nhân sơ (Prokaryote) bao gồm vi khuẩn và Archaea, đặc trưng bởi tế bào không có nhân và các bào quan có màng bao bọc. Nấm men thuộc nhóm sinh vật nhân thực (Eukaryote), tế bào có nhân và các bào quan.

Động vật nhai lại (như trâu, bò, dê, cừu) có dạ cỏ chứa hệ vi sinh vật phong phú (vi khuẩn, protozoa, nấm). Các vi sinh vật này tiết enzyme cellulase, giúp phân giải cellulose (thành phần chính của thành tế bào thực vật) thành các đường đơn giản mà động vật có thể hấp thụ.

Vi khuẩn methane hóa (methanogens) là nhóm Archaea yếm khí bắt buộc, có vai trò quan trọng trong chu trình carbon. Chúng chuyển hóa các hợp chất hữu cơ đơn giản (ví dụ: CO2, acetate, formate) thành methane (CH4) trong điều kiện yếm khí.

Nội bào tử (endospore) là một dạng tế bào nghỉ của một số vi khuẩn Gram dương (ví dụ: Bacillus, Clostridium), có khả năng chịu đựng các điều kiện môi trường bất lợi như nhiệt độ cao, khô hạn, hóa chất. Nội bào tử giúp vi khuẩn tồn tại khi điều kiện sống không thuận lợi và nảy mầm trở lại khi điều kiện cải thiện.

Penicillin là một loại kháng sinh beta-lactam, cơ chế hoạt động chính là ức chế quá trình tổng hợp peptidoglycan, thành phần chính của vách tế bào vi khuẩn. Điều này làm suy yếu vách tế bào, dẫn đến vi khuẩn bị ly giải.

Natto là một món ăn truyền thống của Nhật Bản được làm từ đậu nành lên men bởi vi khuẩn Bacillus subtilis natto. Vi khuẩn này tạo ra enzyme nattokinase và các chất dinh dưỡng khác, mang lại hương vị và đặc tính đặc trưng cho natto.

Penicillium, Aspergillus và Saccharomyces là các chi nấm. Bacillus là một chi vi khuẩn Gram dương, hình que, sinh bào tử.

Virus là tác nhân gây bệnh bắt buộc nội bào, nghĩa là chúng không thể tự sinh sản mà phải xâm nhập và sử dụng bộ máy tế bào của vật chủ để nhân lên. Vi khuẩn có cấu tạo tế bào và có thể tự sinh sản độc lập thông qua phân đôi.

Mặc dù một số vi sinh vật gây bệnh, nhưng phần lớn vi sinh vật không gây bệnh và có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái và đời sống con người. Các đặc điểm chung của vi sinh vật bao gồm kích thước nhỏ bé (hiển vi), khả năng sinh sản nhanh và phân bố rộng rãi trong tự nhiên.

Khử trùng (sterilization) là quá trình tiêu diệt hoặc loại bỏ HOÀN TOÀN tất cả các dạng sống của vi sinh vật, bao gồm cả bào tử. Khử nhiễm (disinfection) là quá trình giảm số lượng vi sinh vật đến mức an toàn, nhưng không nhất thiết tiêu diệt hết bào tử.

Vaccine sống giảm độc lực thường sử dụng các chủng virus hoặc vi khuẩn đã được làm yếu đi khả năng gây bệnh. Khi đưa vào cơ thể, chúng vẫn kích thích hệ miễn dịch tạo ra phản ứng bảo vệ nhưng không gây bệnh hoặc gây bệnh nhẹ. Virus thường được sử dụng để tạo vaccine sống giảm độc lực cho các bệnh như sởi, quai bị, rubella.

Bệnh lao (tuberculosis) do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện, tạo ra các giọt bắn chứa vi khuẩn lao và người khỏe mạnh hít phải.

Bệnh nấm da (ví dụ: nấm da chân, nấm da đầu) là các bệnh nhiễm trùng da do nấm Dermatophyte gây ra. Các loại nấm này sử dụng keratin (protein cấu trúc của da, tóc, móng) làm nguồn dinh dưỡng.

Khi đun sôi protein, các liên kết yếu như liên kết hydro, liên kết ion, và tương tác kỵ nước bị phá vỡ, dẫn đến sự biến tính của protein (mất cấu trúc bậc cao). Liên kết peptide (liên kết giữa các amino acid trong chuỗi polypeptide) là liên kết cộng hóa trị mạnh, không bị phá vỡ bởi nhiệt độ đun sôi thông thường.