Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Lý sinh – Đề 11

Điện tâm đồ (ECG hoặc EKG) là phương pháp ghi lại hoạt động điện của tim thông qua các điện cực đặt trên da. EEG đo hoạt động điện não, EMG đo hoạt động điện cơ, ERG đo hoạt động điện võng mạc.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) sử dụng từ trường mạnh và sóng radio để kích thích các hạt nhân nguyên tử (thường là proton trong nước) trong cơ thể. Tín hiệu phát ra từ các hạt nhân này được thu nhận và xử lý để tạo ra hình ảnh chi tiết về mô mềm và các cơ quan, không sử dụng bức xạ ion hóa.

Phức bộ QRS trên điện tâm đồ (ECG) tương ứng với quá trình khử cực tâm thất, tức là sự lan truyền điện thế hoạt động khắp tâm thất, dẫn đến co tâm thất. Sóng P đại diện cho khử cực tâm nhĩ, sóng T đại diện cho tái cực tâm thất, và tái cực tâm nhĩ thường bị che lấp bởi phức bộ QRS.

Giai đoạn biến tính trong PCR cần nhiệt độ cao (khoảng 94-96°C) để phá vỡ liên kết hydro giữa hai mạch DNA, tách chúng thành mạch đơn. Giai đoạn bắt cặp và kéo dài diễn ra ở nhiệt độ thấp hơn.

Bức xạ gamma là photon năng lượng cao, không mang điện tích và có khối lượng rất nhỏ (coi như không có), do đó có khả năng đâm xuyên vật chất mạnh nhất so với alpha (hạt nhân helium), beta (electron hoặc positron) và neutron (hạt neutron).

Liên kết hydro giữa các nhóm carbonyl (C=O) và amino (N-H) trong chuỗi polypeptide là yếu tố chính ổn định cấu trúc bậc hai của protein như alpha helix và beta sheet. Liên kết peptide tạo cấu trúc bậc một, liên kết disulfide và tương tác kỵ nước quan trọng cho cấu trúc bậc ba và bậc bốn.

Tại synapse hóa học, chất dẫn truyền thần kinh được chứa trong các túi synapse ở màng trước synapse. Khi điện thế hoạt động đến tận cùng sợi trục, Ca2+ đi vào tế bào, kích thích các túi synapse hợp nhất với màng trước synapse và giải phóng chất dẫn truyền thần kinh vào khe synapse.

Điều hòa ngược âm tính là cơ chế phản hồi phổ biến, trong đó sản phẩm của quá trình ức chế ngược lại quá trình đó, giúp duy trì sự ổn định và cân bằng nội môi trong hệ thống sinh học.

Flow cytometry là kỹ thuật phân tích nhanh chóng các đặc tính vật lý và hóa học của tế bào hoặc hạt nhỏ khi chúng chảy qua một dòng chất lỏng và đi qua một hệ thống phát hiện. Ứng dụng chính là đếm và phân loại tế bào, phân tích kích thước, hình dạng, và các dấu ấn bề mặt tế bào, thường dùng trong nghiên cứu miễn dịch và chẩn đoán bệnh.

Điện thế nghỉ của tế bào thần kinh điển hình nằm trong khoảng -70 mV. Giá trị âm này thể hiện sự phân cực của màng tế bào, với bên trong tế bào âm hơn so với bên ngoài.

Phospholipid tạo nên lớp kép lipid, cấu trúc nền tảng của màng tế bào. Tính linh động của màng chủ yếu do sự di chuyển và xoay của các phân tử phospholipid trong lớp kép này. Cholesterol cũng ảnh hưởng đến tính linh động, nhưng phospholipid là thành phần chính quyết định.

Hiệu ứng Doppler xảy ra khi nguồn phát sóng hoặc người quan sát chuyển động tương đối với nhau, làm thay đổi tần số sóng thu được. Trong siêu âm Doppler, sự thay đổi tần số sóng siêu âm phản xạ từ hồng cầu đang chuyển động được sử dụng để đo tốc độ và hướng dòng máu.

Áp suất thẩm thấu (π) được mô tả bởi phương trình Van't Hoff: π = iMRT, trong đó R là hằng số khí lý tưởng, T là nhiệt độ tuyệt đối. Khi nhiệt độ T tăng, áp suất thẩm thấu π cũng tăng tỉ lệ thuận, với điều kiện các yếu tố khác (nồng độ M, hệ số Van't Hoff i) không đổi.

Kênh ion gated-voltage là loại kênh ion màng tế bào mở hoặc đóng khi có sự thay đổi điện thế màng. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra và lan truyền điện thế hoạt động trong tế bào thần kinh và cơ.

Phương trình Nernst tính toán điện thế cân bằng cho một ion cụ thể qua màng tế bào, dựa trên gradient nồng độ của ion đó và nhiệt độ. Nó là nền tảng để hiểu điện thế màng tế bào và điện thế hoạt động.

Điện dung của màng tế bào chủ yếu phụ thuộc vào độ dày của lớp lipid kép (chất cách điện) và diện tích màng. Màng tế bào hoạt động như một tụ điện, tích lũy điện tích trên hai bề mặt ngăn cách bởi lớp lipid cách điện. Độ dày lớp lipid kép càng mỏng, điện dung càng lớn.

Tế bào hình nón loại M (M-cones) có sắc tố quang học (rhodopsin) hấp thụ mạnh nhất ánh sáng có bước sóng trung bình, tương ứng với màu xanh lá cây. Tế bào hình nón loại S (S-cones) nhạy cảm với ánh sáng xanh lam, L-cones nhạy cảm với ánh sáng đỏ, và tế bào que (rods) nhạy cảm với ánh sáng yếu, không phân biệt màu sắc.

Becquerel (Bq) là đơn vị SI của hoạt độ phóng xạ, định nghĩa là một phân rã hạt nhân trên giây. Gray (Gy) là đơn vị đo liều hấp thụ, Sievert (Sv) là đơn vị đo liều tương đương, và Curie (Ci) là đơn vị hoạt độ phóng xạ cũ.

Thời gian bán rã là thời gian cần thiết để hoạt độ phóng xạ của một chất đồng vị phóng xạ giảm xuống một nửa giá trị ban đầu. Đây là đặc trưng quan trọng của mỗi chất phóng xạ và được sử dụng trong nhiều ứng dụng, bao gồm y học hạt nhân và định tuổi bằng carbon.

Enzyme có hoạt tính tối ưu ở một nhiệt độ và pH nhất định, gọi là nhiệt độ và pH tối ưu. Vượt ra ngoài khoảng tối ưu, hoạt tính enzyme giảm do biến tính hoặc thay đổi trạng thái ion hóa của các nhóm chức quan trọng.

Xạ trị sử dụng bức xạ ion hóa năng lượng cao như tia X và tia gamma để phá hủy DNA của tế bào ung thư, ngăn chặn sự phát triển và phân chia của chúng. Bức xạ này có thể được chiếu từ bên ngoài cơ thể (xạ trị ngoài) hoặc đưa vào bên trong cơ thể gần khối u (xạ trị áp sát).

Sóng radio có bước sóng dài nhất và tần số thấp nhất trong quang phổ điện từ. Bước sóng giảm dần theo thứ tự: sóng radio > vi sóng > hồng ngoại > ánh sáng nhìn thấy > tử ngoại > tia X > tia gamma.

Độ tụ (diopter) là đại lượng đo khả năng hội tụ ánh sáng của thấu kính, được tính bằng nghịch đảo của tiêu cự (D = 1/f, với f tính bằng mét). Tiêu cự là khoảng cách từ thấu kính đến tiêu điểm, chiết suất là đặc tính của vật liệu, và bước sóng là đặc tính của ánh sáng.

Ion Ca2+ tăng nồng độ trong bào tương sẽ liên kết với troponin, gây ra sự thay đổi cấu trúc tropomyosin, lộ ra vị trí liên kết myosin trên sợi actin, cho phép chu trình co cơ bắt đầu. Tuy nhiên, ATP mới là yếu tố trực tiếp gây ra sự tách rời đầu myosin khỏi actin sau khi co cơ.

Thẩm thấu ngược là quá trình sử dụng áp suất để đẩy nước qua màng bán thấm, loại bỏ các chất hòa tan. Ứng dụng chính là lọc nước, đặc biệt là khử muối trong nước biển và sản xuất nước tinh khiết.

Định luật Fick thứ nhất về khuếch tán mô tả tốc độ dòng chảy khuếch tán (J) tỉ lệ thuận với diện tích khuếch tán (A) và gradient nồng độ (dC/dx), và tỉ lệ nghịch với hệ số khuếch tán (D) và dấu âm biểu thị hướng khuếch tán từ nơi nồng độ cao đến nơi nồng độ thấp. V=IR là định luật Ohm, E=mc^2 là công thức tương đương khối lượng-năng lượng Einstein, PV=nRT là phương trình trạng thái khí lý tưởng.

Compliance (độ giãn nở) là thước đo khả năng thay đổi thể tích của một cấu trúc rỗng khi có sự thay đổi áp suất. Trong hệ tim mạch, compliance của mạch máu (đặc biệt là động mạch) rất quan trọng, thể hiện khả năng giãn nở của mạch máu để chứa đựng sự thay đổi thể tích máu trong chu kỳ tim.

Kính hiển vi điện tử truyền qua (TEM) sử dụng chùm electron năng lượng cao truyền qua mẫu vật rất mỏng. Tương tác giữa electron và mẫu tạo ra ảnh có độ phân giải cao, cho phép quan sát cấu trúc bên trong tế bào và vật liệu ở mức độ nanomet.

Hô hấp tế bào là quá trình phân giải các chất hữu cơ (như glucose) để tạo ra năng lượng ATP, đồng thời giải phóng nhiệt ra môi trường. Phản ứng dị hóa nói chung thường tỏa nhiệt, trong khi phản ứng đồng hóa cần năng lượng (thu nhiệt). Bay hơi mồ hôi là quá trình thu nhiệt từ cơ thể để làm mát.

Khuếch tán thụ động không yêu cầu năng lượng tế bào, chất tan di chuyển theo gradient nồng độ. Khuếch tán tích cực cần năng lượng (thường là ATP) để vận chuyển chất tan ngược gradient nồng độ.