Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Thị trường thế giới – Đề 12

Lý thuyết Heckscher-Ohlin cho rằng các quốc gia sẽ có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất tương đối dồi dào của mình và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất khan hiếm.

Khi tỷ giá VND/USD tăng, cần nhiều VND hơn để đổi lấy 1 USD, điều này có nghĩa là đồng VND đã mất giá (giảm giá trị) so với USD. Hàng hóa Mỹ nhập khẩu vào Việt Nam sẽ trở nên đắt hơn, và xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ sẽ cạnh tranh hơn (vì hàng Việt Nam tính bằng USD trở nên rẻ hơn).

Thị trường thế giới bao gồm tất cả các hoạt động trao đổi hàng hóa, dịch vụ, vốn và lao động diễn ra giữa các quốc gia, vượt ra khỏi phạm vi quốc gia đơn lẻ.

Ngân hàng Thế giới (World Bank) là một tổ chức tài chính quốc tế chuyên cung cấp các khoản vay, viện trợ không hoàn lại và hỗ trợ kỹ thuật cho các quốc gia đang phát triển, với mục tiêu chính là giảm nghèo và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Chiến tranh thương mại, với việc áp đặt thuế quan và các rào cản thương mại trả đũa, thường dẫn đến gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, tăng chi phí sản xuất do chi phí nhập khẩu tăng, giảm thương mại và đầu tư quốc tế, và có thể gây ra suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Thuế quan là loại thuế trực tiếp đánh vào giá trị hoặc số lượng hàng hóa nhập khẩu, làm tăng giá hàng nhập khẩu và giảm tính cạnh tranh của chúng so với hàng hóa sản xuất trong nước.

Mặc dù chi phí lao động thấp có thể là một lợi thế cạnh tranh, nhưng nếu năng suất lao động cũng thấp, tổng chi phí sản xuất trên mỗi đơn vị sản phẩm có thể không cạnh tranh. Các yếu tố khác (lao động kỹ năng cao, cơ sở hạ tầng tốt, thể chế minh bạch) đều góp phần tăng tính cạnh tranh.

Hiệp định thương mại song phương là thỏa thuận thương mại giữa hai quốc gia, không phải là hình thức của hội nhập kinh tế khu vực, vốn liên quan đến nhiều quốc gia trong một khu vực địa lý. Các lựa chọn khác (khu vực mậu dịch tự do, liên minh tiền tệ, thị trường chung) đều là các mức độ khác nhau của hội nhập kinh tế khu vực.

Phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu khiến nền kinh tế quốc gia dễ bị tổn thương khi thị trường nhập khẩu suy thoái, nhu cầu giảm, hoặc chính sách thương mại của các nước nhập khẩu thay đổi bất lợi. Điều này có thể gây ra suy giảm xuất khẩu, thất nghiệp và tăng trưởng kinh tế chậm lại.

Theo quy luật cung và cầu cơ bản, khi nhu cầu đối với một mặt hàng tăng lên (trong khi cung không đổi hoặc tăng chậm hơn), giá cả của mặt hàng đó sẽ có xu hướng tăng lên để cân bằng lại thị trường.

Chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) mô tả quá trình sản xuất một sản phẩm trải qua nhiều giai đoạn ở nhiều quốc gia khác nhau. Việc sản xuất điện thoại thông minh, với các bộ phận từ nhiều nước và lắp ráp cuối cùng ở một nước khác, là ví dụ điển hình về GVC.

Nguyên tắc MFN yêu cầu các quốc gia thành viên WTO phải đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào dành cho một quốc gia thành viên cũng phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác.

Lạm phát nhập khẩu xảy ra khi giá cả hàng hóa nhập khẩu tăng lên, thường do lạm phát ở các quốc gia xuất khẩu hoặc do đồng nội tệ mất giá, làm cho hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn khi tính bằng nội tệ, góp phần vào lạm phát chung trong nước.

Nghịch lý Leontief, được phát hiện bởi Wassily Leontief, cho thấy rằng Mỹ (một quốc gia giàu vốn) lại xuất khẩu hàng hóa thâm dụng lao động và nhập khẩu hàng hóa thâm dụng vốn, trái ngược với dự đoán của lý thuyết Heckscher-Ohlin, vốn cho rằng các quốc gia sẽ xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất dồi dào của mình.

Điều kiện thương mại (terms of trade) được tính bằng tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu, thường được nhân với 100 để biểu diễn dưới dạng phần trăm. Nó đo lường sức mua của hàng xuất khẩu của một quốc gia so với hàng nhập khẩu.

Xu hướng bảo hộ mậu dịch (như thuế quan cao, hạn ngạch nhập khẩu) là rào cản, không phải động lực thúc đẩy toàn cầu hóa thị trường. Các yếu tố còn lại đều tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại quốc tế.

WTO tập trung vào thương mại, luật lệ thương mại và giải quyết tranh chấp. Viện trợ tài chính cho các quốc gia đang phát triển chủ yếu là vai trò của các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Hiệu ứng J-curve cho thấy rằng sau khi phá giá đồng tiền, cán cân thương mại thường xấu đi trong ngắn hạn do hiệu ứng giá cả (giá nhập khẩu tính bằng nội tệ tăng ngay lập tức) trước khi cải thiện trong dài hạn khi khối lượng xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm do giá cả thay đổi.

Cả Khu vực mậu dịch tự do và Liên minh thuế quan đều loại bỏ thuế quan giữa các thành viên. Điểm khác biệt chính là Liên minh thuế quan có thêm chính sách thuế quan chung đối với các quốc gia không phải thành viên, trong khi Khu vực mậu dịch tự do thì mỗi thành viên tự quyết định chính sách thương mại riêng với bên ngoài.

Lợi thế so sánh dựa trên chi phí cơ hội. Một quốc gia có lợi thế so sánh khi từ bỏ ít giá trị hơn (chi phí cơ hội thấp hơn) để sản xuất một hàng hóa cụ thể, ngay cả khi quốc gia khác có thể sản xuất hiệu quả hơn về mặt tuyệt đối.

Hạn ngạch nhập khẩu là một biện pháp phi thuế quan trực tiếp giới hạn số lượng hoặc giá trị hàng hóa cụ thể được phép nhập khẩu vào một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Các biện pháp khác có thể gây cản trở thương mại nhưng không trực tiếp giới hạn số lượng.

Khủng hoảng tài chính 2008 bắt nguồn từ sự đổ vỡ của bong bóng nhà đất ở Mỹ và sự lan rộng của các khoản nợ dưới chuẩn (subprime mortgages) và các sản phẩm tài chính phức tạp liên quan đến chúng, gây ra sự sụp đổ của nhiều tổ chức tài chính lớn.

Thuyết 'con ngỗng bay' mô tả mô hình phát triển kinh tế theo hình thức 'đuổi kịp' và lan tỏa trong khu vực Đông Á, bắt đầu từ Nhật Bản, sau đó lan sang các nước NICs (Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Singapore), và tiếp tục sang các nước ASEAN và Trung Quốc. Mô hình này nhấn mạnh sự chuyển dịch dần các ngành công nghiệp từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển trong khu vực.

Lợi thế tuyệt đối đề cập đến khả năng sản xuất một hàng hóa hiệu quả hơn (với cùng lượng đầu vào, sản xuất ra nhiều đầu ra hơn) so với quốc gia khác. Lợi thế so sánh, ngược lại, tập trung vào chi phí cơ hội: quốc gia nào có chi phí cơ hội thấp hơn trong sản xuất một hàng hóa thì có lợi thế so sánh trong hàng hóa đó.

Cán cân thanh toán quốc tế (BOP) là một bản ghi chép thống kê toàn diện về tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và phần còn lại của thế giới trong một thời kỳ nhất định, bao gồm cả thương mại hàng hóa và dịch vụ, dòng vốn, và chuyển giao tài chính.

Tỷ giá giao ngay là tỷ giá hối đoái áp dụng cho các giao dịch ngoại hối được thực hiện 'ngay tại chỗ' hoặc trong vòng hai ngày làm việc tới. Nó phản ánh giá trị hiện tại của một đồng tiền so với đồng tiền khác trên thị trường.

Khi Fed tăng lãi suất, tài sản bằng USD trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư quốc tế do lợi suất cao hơn. Điều này thường dẫn đến dòng vốn đầu tư chảy vào Mỹ, tăng cầu đối với đồng USD và làm tăng giá trị của đồng USD so với các đồng tiền khác.

Chính sách neo đậu tỷ giá hối đoái (pegged exchange rate) là hệ thống tỷ giá hối đoái trong đó một quốc gia cố định tỷ giá đồng tiền của mình ở một mức nhất định so với một đồng tiền mạnh khác (thường là USD) hoặc một rổ tiền tệ. Ngân hàng trung ương phải can thiệp để duy trì tỷ giá cố định này.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) liên quan đến việc thiết lập hoặc mua lại cơ sở sản xuất kinh doanh ở nước ngoài, nhằm mục đích kiểm soát và quản lý hoạt động. Việc xây dựng nhà máy sản xuất là hình thức FDI. Các lựa chọn khác là đầu tư gián tiếp (mua cổ phiếu, trái phiếu) hoặc gửi tiết kiệm.

Chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch thường được biện minh bằng lý do bảo vệ các ngành công nghiệp mới hình thành trong nước khỏi sự cạnh tranh từ các doanh nghiệp nước ngoài đã phát triển hơn. Các lý do khác có thể bao gồm bảo vệ việc làm, an ninh quốc gia, nhưng 'bảo vệ ngành công nghiệp non trẻ' là một lý do kinh điển.