Đề thi, bài tập trắc nghiệm online WTO và các hiệp định thương mại song và đa phương – Đề 3

Biện pháp chống bán phá giá được WTO cho phép áp dụng khi có bằng chứng cho thấy hàng hóa nhập khẩu được bán phá giá (với giá thấp hơn giá thông thường) và hành vi bán phá giá này gây ra thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất tương tự trong nước.

Hiệp định SPS của WTO thừa nhận quyền của các quốc gia trong việc áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe con người, động vật và thực vật. Tuy nhiên, hiệp định này cũng nhằm đảm bảo rằng các biện pháp SPS được áp dụng dựa trên cơ sở khoa học, không phân biệt đối xử và không tạo ra rào cản thương mại trá hình.

Hiệp định thương mại khu vực, bằng cách giảm thiểu hoặc loại bỏ các rào cản thương mại giữa các quốc gia thành viên, tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại giữa các quốc gia này. Điều này dẫn đến sự gia tăng thương mại nội khối, tức là thương mại diễn ra bên trong khu vực thương mại tự do hoặc liên minh thuế quan.

Tự do hóa thương mại có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có thể gây ra những tác động tiêu cực như tăng sự phụ thuộc kinh tế, gia tăng cạnh tranh gây khó khăn cho doanh nghiệp trong nước, và dẫn đến mất việc làm trong một số ngành.

Quy tắc xuất xứ là các quy định pháp lý được sử dụng để xác định quốc gia nơi hàng hóa được sản xuất hoặc chế biến. Điều này rất quan trọng để áp dụng thuế quan ưu đãi theo các hiệp định thương mại tự do, cũng như các biện pháp thương mại khác như hạn ngạch và biện pháp chống bán phá giá.

Biện pháp tự vệ thương mại được WTO cho phép áp dụng tạm thời để bảo vệ một ngành sản xuất trong nước khỏi bị thiệt hại nghiêm trọng do sự gia tăng đột biến của hàng nhập khẩu. Biện pháp này thường là hạn ngạch nhập khẩu hoặc thuế quan bổ sung, có tính chất tạm thời và phải tuân thủ các điều kiện và thủ tục của WTO.

Vòng đàm phán Doha, khởi động năm 2001, có mục tiêu chính là đặt trọng tâm vào 'phát triển', nhằm cải thiện cơ hội thương mại cho các quốc gia đang phát triển và giúp họ hội nhập tốt hơn vào hệ thống thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, vòng đàm phán này đã gặp nhiều khó khăn và chưa đạt được thỏa thuận toàn diện.

Cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO là một hệ thống dựa trên luật lệ, nơi các phán quyết của Ban Hội thẩm và Cơ quan Phúc thẩm (nay không còn hoạt động) có tính ràng buộc. Mục tiêu là giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và hiệu quả, tuân thủ luật lệ thương mại quốc tế.

Hiệp định đa phương hóa (plurilateral agreements) là các thỏa thuận thương mại được đàm phán và ký kết bởi một nhóm các thành viên WTO có chung lợi ích và sẵn sàng tiến xa hơn trong việc tự do hóa thương mại trong một lĩnh vực cụ thể, nhưng không bắt buộc tất cả các thành viên WTO phải tham gia. Các hiệp định này vẫn nằm trong khuôn khổ WTO, nhưng không mang tính ràng buộc toàn diện như các hiệp định đa phương.

Hài hòa hóa tiêu chuẩn trong thương mại quốc tế nhằm mục đích giảm thiểu các rào cản kỹ thuật đối với thương mại (TBT). Khi các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và thủ tục đánh giá sự phù hợp giữa các quốc gia trở nên tương đồng hơn, doanh nghiệp xuất khẩu sẽ giảm được chi phí tuân thủ và dễ dàng tiếp cận thị trường nước ngoài hơn.

WTO chính thức có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 1995, thay thế cho Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) năm 1948.

USMCA (United States-Mexico-Canada Agreement) là hiệp định thương mại mới thay thế cho NAFTA (North American Free Trade Agreement - Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ) có hiệu lực từ năm 1994. USMCA được đàm phán lại và có hiệu lực từ tháng 7 năm 2020.

CPTPP là một hiệp định thương mại khu vực, bao gồm nhiều quốc gia ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và Châu Mỹ. Mặc dù có nhiều bên tham gia, nó không phải là hiệp định đa phương toàn cầu như các hiệp định của WTO, mà tập trung vào một khu vực địa lý cụ thể.

Lợi ích tĩnh từ tự do hóa thương mại là những lợi ích ngắn hạn, chủ yếu do phân bổ lại nguồn lực hiệu quả hơn khi các quốc gia chuyên môn hóa sản xuất theo lợi thế so sánh. Lợi ích động là những lợi ích dài hạn và quan trọng hơn, bao gồm tăng trưởng kinh tế nhanh hơn, đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, và gia tăng lựa chọn cho người tiêu dùng, do cạnh tranh và tiếp cận thị trường mở rộng.

Ba trụ cột chính của WTO là: (1) Đàm phán thương mại (thiết lập các quy tắc và giảm rào cản thương mại), (2) Giải quyết tranh chấp (giải quyết các tranh chấp thương mại giữa các thành viên), và (3) Rà soát chính sách thương mại (TPRM - đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ). 'Hợp tác kinh tế và kỹ thuật' là một hoạt động hỗ trợ quan trọng, nhưng không được coi là một trong ba trụ cột chính. 'Rà soát chính sách đối ngoại' không liên quan đến WTO.

FTA, bằng cách giảm hoặc loại bỏ thuế quan và các rào cản thương mại khác, có thể thúc đẩy thương mại song phương hoặc đa phương, dẫn đến tăng trưởng xuất khẩu và nhập khẩu, tạo ra nhiều cơ hội việc làm, tăng thu nhập cho người dân và doanh nghiệp, và thu hút đầu tư nước ngoài do môi trường kinh doanh thuận lợi hơn.

Rào cản phi thuế quan là các biện pháp chính sách khác ngoài thuế quan có thể hạn chế thương mại. Chúng bao gồm hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định về sức khỏe và an toàn, quy tắc xuất xứ, và các thủ tục hành chính phức tạp.

Điều khoản 'đặc biệt và khác biệt' thừa nhận rằng các quốc gia đang phát triển có nhu cầu và năng lực khác biệt so với các quốc gia phát triển. Nó cho phép họ có sự linh hoạt hơn trong việc thực hiện các nghĩa vụ WTO, nhận hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực để hội nhập thành công vào thương mại toàn cầu.

Nông nghiệp là một lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm trong thương mại quốc tế do nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước phát triển, thường có các chính sách bảo hộ và trợ cấp nông nghiệp mạnh mẽ để bảo vệ nông dân và an ninh lương thực. Việc cắt giảm các trợ cấp và mở cửa thị trường nông sản thường gặp phải sự phản đối và là một trong những điểm khó khăn trong các đàm phán thương mại đa phương.

NAFTA (nay là USMCA) là một hiệp định thương mại khu vực giữa Hoa Kỳ, Canada và Mexico, không thuộc hệ thống các hiệp định của WTO. GATT, GATS và TRIPS là các hiệp định đa phương quan trọng của WTO.

Nguyên tắc MFN yêu cầu các thành viên WTO không được phân biệt đối xử giữa các đối tác thương mại của mình. Nếu một quốc gia dành cho một quốc gia nào đó một ưu đãi thương mại đặc biệt, họ phải dành ưu đãi tương tự cho tất cả các thành viên WTO khác.

Trong những năm gần đây, WTO đang đối mặt với thách thức lớn từ sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ thương mại ở nhiều quốc gia, đặc biệt là căng thẳng thương mại giữa các cường quốc kinh tế lớn như Hoa Kỳ và Trung Quốc. Điều này đe dọa hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ và khả năng hoạt động hiệu quả của WTO.

Trợ cấp xuất khẩu là các khoản hỗ trợ tài chính hoặc ưu đãi mà chính phủ cung cấp cho các doanh nghiệp xuất khẩu để giảm chi phí và tăng tính cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu. WTO thường coi trợ cấp xuất khẩu là biện pháp bóp méo thương mại không công bằng và thường bị cấm, đặc biệt là đối với hàng hóa công nghiệp.

Mục tiêu cốt lõi của các hiệp định thương mại song phương và đa phương là tự do hóa thương mại bằng cách giảm thiểu hoặc loại bỏ các rào cản như thuế quan và hạn ngạch, từ đó thúc đẩy thương mại quốc tế và tăng trưởng kinh tế.

TPRM là một cơ chế quan trọng của WTO nhằm tăng cường tính minh bạch trong chính sách thương mại của các quốc gia thành viên. Thông qua việc rà soát định kỳ, WTO đảm bảo rằng các chính sách thương mại phù hợp với các cam kết và quy tắc của tổ chức.

Nguyên tắc Đối xử quốc gia yêu cầu các thành viên WTO đối xử với hàng hóa, dịch vụ và quyền sở hữu trí tuệ nước ngoài không kém ưu đãi hơn so với hàng hóa, dịch vụ và quyền sở hữu trí tuệ trong nước sau khi chúng đã vào thị trường.

Hiệp định đa phương thường tạo ra một hệ thống thương mại toàn diện và rộng lớn hơn, áp dụng các quy tắc chung cho nhiều quốc gia, giảm thiểu sự phân biệt đối xử và tạo điều kiện cho thương mại toàn cầu phát triển.

Thương mại dịch chuyển hướng xảy ra khi liên minh thuế quan tạo ra ưu đãi thuế quan cho các thành viên, khiến các quốc gia thành viên nhập khẩu hàng hóa từ các đối tác kém hiệu quả hơn bên trong liên minh, thay vì từ các nhà cung cấp hiệu quả hơn từ bên ngoài liên minh, chỉ vì hàng hóa từ bên trong liên minh chịu thuế thấp hơn hoặc không chịu thuế.

GATS (Hiệp định chung về Thương mại dịch vụ) là hiệp định của WTO điều chỉnh thương mại trong lĩnh vực dịch vụ, bao gồm cả dịch vụ tài chính như ngân hàng, bảo hiểm và chứng khoán.

Hiệp định thương mại song phương là thỏa thuận giữa hai quốc gia, trong khi hiệp định thương mại đa phương là thỏa thuận giữa nhiều quốc gia (thường từ ba quốc gia trở lên). Sự khác biệt chính nằm ở số lượng các bên tham gia.