Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Nghiệp vụ cho thuê tài chính – Đề 1

Thuê tài chính thường có thời hạn thuê dài, chiếm phần lớn thời gian sử dụng kinh tế của tài sản, trong khi thuê hoạt động thường có thời hạn ngắn hơn. Thời hạn dài trong thuê tài chính là một trong những yếu tố chuyển giao rủi ro và lợi ích cho bên thuê.

Các yếu tố cho thấy đây là thuê tài chính: thời hạn thuê đáng kể (5 năm so với 7 năm sử dụng hữu ích) và quyền chọn mua lại với giá tượng trưng (10% giá trị hợp lý). Quyền chọn mua lại giá rẻ thường là dấu hiệu chuyển giao quyền sở hữu hoặc lợi ích kinh tế đáng kể.

Mặc dù thuê tài chính giúp giảm vốn đầu tư ban đầu, tổng chi phí trong dài hạn (bao gồm cả lãi vay) có thể cao hơn so với việc vay vốn và mua tài sản trực tiếp. Đây là một nhược điểm cần cân nhắc khi so sánh các phương án tài chính.

Đối với các tổ chức tài chính như ngân hàng và công ty tài chính, cho thuê tài chính là một hình thức cấp tín dụng. Họ cung cấp vốn (thông qua việc mua tài sản và cho thuê) để bên thuê sử dụng tài sản, tương tự như một khoản vay có đảm bảo bằng tài sản.

Thuê tài chính không phải lúc nào cũng có chi phí vốn thấp hơn vay vốn mua tài sản. Tổng chi phí (tiền thuê + lãi vay) trong dài hạn có thể cao hơn. Các đáp án 1, 2, và 4 đều là đặc điểm đúng của thuê tài chính.

Mặc dù quyền sở hữu pháp lý thuộc về bên cho thuê, bản chất kinh tế của thuê tài chính là bên thuê kiểm soát và sử dụng tài sản như tài sản của mình. Do đó, bên thuê ghi nhận tài sản thuê (và một khoản nợ thuê tương ứng) trên bảng cân đối kế toán, thể hiện bản chất giao dịch.

Cho thuê trực tiếp (Direct Lease) là hình thức phổ biến, trong đó bên cho thuê mua tài sản từ nhà cung cấp và cho bên thuê thuê lại. Khác với bán và thuê lại, ở hình thức này, bên thuê ban đầu không sở hữu tài sản.

Rủi ro thanh khoản phát sinh khi doanh nghiệp không đủ tiền mặt để thanh toán các nghĩa vụ đến hạn. Nếu lịch thanh toán tiền thuê không phù hợp với dòng tiền thu từ hoạt động kinh doanh của bên thuê, có thể dẫn đến khó khăn thanh khoản.

Quyền kiểm soát tài sản thể hiện ở việc bên thuê có quyền quyết định cách thức và mục đích sử dụng tài sản, và thu được phần lớn lợi ích kinh tế từ việc sử dụng tài sản đó. Các yếu tố khác (trả tiền thuê, quyền sở hữu pháp lý, thời hạn thuê) là đặc điểm chung của hợp đồng thuê nhưng không trực tiếp thể hiện quyền kiểm soát.

Tiêu chí chính để phân loại thuê tài chính theo cả VAS và IFRS là việc hợp đồng thuê có chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản hay không. Các tiêu chí khác chỉ là dấu hiệu hỗ trợ.

Bên cho thuê tài chính vẫn là chủ sở hữu pháp lý của tài sản và có thể hưởng lợi từ giá trị còn lại của tài sản khi kết thúc hợp đồng thuê, hoặc thông qua việc bán lại hoặc tái cho thuê. Đây là một ưu điểm quan trọng so với việc bán tài sản.

Tỷ lệ chiết khấu được sử dụng để tính giá trị hiện tại của các khoản thanh toán tiền thuê thường là tỷ lệ lãi suất thị trường phản ánh chi phí cơ hội của vốn, hoặc lãi suất ngầm định trong hợp đồng thuê nếu xác định được. Nó thể hiện giá trị thời gian của tiền.

Khi bên thuê vi phạm hợp đồng, bên cho thuê có thể áp dụng nhiều biện pháp để bảo vệ quyền lợi của mình, bao gồm thu hồi tài sản thuê, khởi kiện đòi bồi thường, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể yêu cầu bên thuê phá sản. Biện pháp cụ thể tùy thuộc vào tình huống và điều khoản hợp đồng.

Khoản thanh toán tiền thuê gốc trong thuê tài chính được coi là một khoản thanh toán nợ gốc, do đó được phân loại vào luồng tiền từ hoạt động tài chính trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ của bên thuê. Khoản thanh toán lãi vay được phân loại vào luồng tiền từ hoạt động kinh doanh hoặc tài chính tùy theo chuẩn mực kế toán áp dụng.

Trong thuê tài chính, khoản thanh toán tiền thuê được phân tách thành hai phần: gốc thuê và lãi vay. Chi phí lãi vay được ghi nhận là chi phí tài chính trong báo cáo kết quả kinh doanh của bên thuê, phản ánh chi phí sử dụng vốn vay.

Hàng tồn kho thường không phù hợp cho thuê tài chính vì chúng được dự định để bán, không phải để sử dụng lâu dài trong hoạt động kinh doanh của bên thuê. Tài sản cho thuê tài chính thường là tài sản cố định, có thời gian sử dụng lâu dài.

Đối với bên thuê, thuê tài chính cho phép họ sử dụng tài sản cần thiết cho hoạt động kinh doanh mà không cần bỏ ra một lượng vốn lớn ban đầu để mua tài sản. Điều này giúp giải phóng vốn và cải thiện dòng tiền.

Theo các chuẩn mực kế toán (VAS và IFRS), một trong những tiêu chí định lượng quan trọng để phân loại thuê tài chính là giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu phải chiếm phần lớn, thường là từ 90% trở lên, so với giá trị hợp lý của tài sản thuê.

Nếu hợp đồng thuê tài chính kết thúc mà không có điều khoản mua lại hoặc chuyển giao quyền sở hữu, tài sản thuê sẽ được trả lại cho bên cho thuê. Bên thuê đã sử dụng tài sản trong thời hạn thuê và trả tiền thuê, còn quyền sở hữu vẫn thuộc về bên cho thuê.

Trong nghiệp vụ cho thuê tài chính, bên cho thuê chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích cho bên thuê. Mặc dù bên cho thuê vẫn giữ quyền sở hữu pháp lý, nhưng bản chất kinh tế của giao dịch là bên thuê nắm giữ và sử dụng tài sản như sở hữu. Đáp án 4 sai vì trong nhiều trường hợp cho thuê tài chính, quyền sở hữu có thể được chuyển giao hoặc có điều khoản mua lại.

VAT đối với hoạt động cho thuê tài chính thường được tính trên từng khoản thanh toán tiền thuê định kỳ. Điều này có nghĩa là VAT được thu theo dòng tiền thuê, không phải trên toàn bộ giá trị tài sản ngay từ đầu.

Tiêu chí bên cho thuê chịu trách nhiệm bảo dưỡng không phải là tiêu chí xác định thuê tài chính theo IFRS 16. Các tiêu chí 1, 2, và 3 đều là các dấu hiệu cho thấy hợp đồng thuê có thể được phân loại là thuê tài chính vì chúng cho thấy sự chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích.

Để phân loại một hợp đồng thuê là thuê tài chính, một trong các tiêu chí quan trọng là giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu phải chiếm phần lớn (thường là trên 90%) nguyên giá của tài sản thuê. Điều này thể hiện sự chuyển giao đáng kể rủi ro và lợi ích kinh tế.

Mặc dù quyền sở hữu pháp lý thuộc về bên cho thuê, nhưng về bản chất kinh tế, bên thuê tài chính kiểm soát và sử dụng tài sản như tài sản của mình. Do đó, bên thuê có trách nhiệm ghi nhận khấu hao tài sản thuê trong báo cáo tài chính của mình.

Rủi ro giá trị còn lại (residual value risk) là rủi ro giá trị thị trường của tài sản khi kết thúc hợp đồng thuê thấp hơn giá trị ước tính ban đầu. Rủi ro này chủ yếu do bên cho thuê gánh chịu, vì họ là chủ sở hữu tài sản và sẽ thu hồi tài sản khi hết hạn thuê.

Mô hình tam giác trong cho thuê tài chính thường bao gồm ba bên: bên cho thuê (lessor) là tổ chức tài chính hoặc công ty cho thuê, bên thuê (lessee) là doanh nghiệp sử dụng tài sản, và nhà cung cấp tài sản (supplier) là bên bán tài sản cho bên cho thuê để cho thuê lại.

Trong giao dịch bán và thuê lại (Sale and Leaseback), bên thuê tài chính ban đầu sở hữu tài sản, sau đó bán tài sản này cho bên cho thuê và thuê lại chính tài sản đó. Do đó, bên thuê đóng vai trò kép.

Rủi ro tín dụng trong cho thuê tài chính chủ yếu là rủi ro bên thuê không thanh toán được tiền thuê theo hợp đồng. Do đó, bên cho thuê phải đánh giá kỹ lưỡng khả năng thanh toán của bên thuê trước khi ký kết hợp đồng.

Do bên thuê tài chính nắm giữ phần lớn lợi ích và rủi ro của tài sản, họ thường chịu trách nhiệm chính về việc bảo dưỡng, sửa chữa tài sản để đảm bảo tài sản hoạt động hiệu quả trong suốt thời hạn thuê. Điều này khác biệt với thuê hoạt động, nơi bên cho thuê thường chịu trách nhiệm bảo dưỡng.

Thuê tài chính giúp doanh nghiệp bảo toàn vốn vì không cần vốn đầu tư ban đầu lớn. Nó cũng có thể cải thiện các chỉ số tài chính ngắn hạn như tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và khả năng thanh toán, do tài sản thuê không được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán (trong một số trường hợp và chuẩn mực nhất định).