Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kế toán chủ đầu tư – Đề 15

Trong giai đoạn đầu tư xây dựng, chủ đầu tư chủ yếu tập trung vào việc quản lý vốn và chi phí đầu tư, chưa phát sinh doanh thu và lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh chính. Do đó, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thường không được lập trong giai đoạn này (hoặc nếu có thì không phản ánh hoạt động kinh doanh chính). Báo cáo tình hình thực hiện vốn đầu tư là báo cáo đặc thù của kế toán chủ đầu tư, theo dõi việc sử dụng vốn.

Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu là chỉ tiêu đánh giá mức độ tự chủ tài chính của doanh nghiệp nói chung, không trực tiếp đánh giá hiệu quả tài chính của dự án đầu tư. NPV, IRR, Payback Period là các chỉ tiêu phổ biến để đánh giá hiệu quả dự án.

Mục tiêu chính của kế toán chủ đầu tư là theo dõi chi phí đầu tư, nguồn vốn và tình hình sử dụng vốn, đảm bảo vốn đầu tư được sử dụng hiệu quả và đúng mục đích.

Trong dự án BT (Xây dựng - Chuyển giao), chủ đầu tư thường là Nhà nước hoặc doanh nghiệp nhà nước được ủy quyền, đại diện Nhà nước ký kết hợp đồng và quản lý dự án. Nhà thầu xây dựng là bên thực hiện xây dựng công trình theo hợp đồng.

Chi phí xây dựng cơ bản dở dang là tài sản dài hạn vì nó thể hiện giá trị tài sản đang trong quá trình xây dựng, chưa hoàn thành và đưa vào sử dụng. Khi hoàn thành, nó sẽ chuyển thành tài sản cố định.

Vốn góp từ khách hàng mua sản phẩm bất động sản hình thành trong tương lai là nguồn vốn huy động, không phải nguồn vốn chủ yếu của chủ đầu tư. Các nguồn vốn chủ yếu bao gồm vốn ngân sách, vốn vay, vốn chủ sở hữu.

Nhà thầu xây dựng chủ yếu quan tâm đến thông tin kế toán của chính họ (chi phí, doanh thu, lợi nhuận từ hợp đồng). Các đối tượng còn lại như ban quản lý dự án, ngân hàng, cơ quan quản lý nhà nước đều cần thông tin kế toán chủ đầu tư để quản lý, giám sát và đánh giá dự án.

Tài khoản 241 'Xây dựng cơ bản dở dang' được sử dụng để tập hợp và phản ánh toàn bộ chi phí đầu tư xây dựng cơ bản, chi phí sửa chữa lớn TSCĐ hình thành nên TSCĐ của doanh nghiệp trong quá trình đầu tư xây dựng hoặc sửa chữa lớn.

Dự phòng giảm giá đầu tư tài chính được trích lập khi có dấu hiệu suy giảm giá trị của khoản đầu tư, cụ thể là khi giá trị thị trường giảm xuống thấp hơn giá gốc, theo nguyên tắc thận trọng trong kế toán.

Môi trường pháp lý và chính sách ở Việt Nam thường xuyên thay đổi, đòi hỏi kế toán chủ đầu tư phải liên tục cập nhật và áp dụng các quy định mới về kế toán, thuế, đầu tư... để đảm bảo tuân thủ và lập báo cáo chính xác.

Trong dự án đầu tư xây dựng cơ bản, chi phí vật liệu, nhân công và các chi phí khác thường được tập hợp trực tiếp vào chi phí xây dựng cơ bản dở dang (TK 241), không thông qua tài khoản hàng tồn kho (TK 152, 153...). Do đó, phương pháp hạch toán hàng tồn kho không áp dụng trong trường hợp này.

Chi phí phạt vi phạm hợp đồng kinh tế do lỗi của chủ đầu tư là chi phí phát sinh do sai sót, không phải chi phí trực tiếp liên quan đến việc hình thành tài sản và không được vốn hóa. Các chi phí khác như khảo sát, thiết kế, đền bù, lãi vay (trong giai đoạn xây dựng đáp ứng điều kiện vốn hóa) thường được vốn hóa.

Chi phí đầu tư xây dựng cơ bản được kết chuyển khi công trình hoàn thành, được nghiệm thu và bàn giao đưa vào sử dụng, lúc này TSCĐ hình thành và được ghi nhận.

Sai sót kế toán thường được điều chỉnh vào báo cáo tài chính của kỳ phát hiện sai sót, đặc biệt là các sai sót không trọng yếu. Đối với sai sót trọng yếu, có thể cần điều chỉnh hồi tố theo chuẩn mực kế toán, nhưng trong thực tế, điều chỉnh vào kỳ phát hiện sai sót là phổ biến hơn cho kế toán chủ đầu tư đang trong giai đoạn xây dựng.

Bảo lãnh thanh toán là một cam kết từ ngân hàng, không phải là một giao dịch kinh tế phát sinh tại thời điểm nhận bảo lãnh. Do đó, thông tin về bảo lãnh thanh toán thường được ghi nhận vào tài khoản ngoài bảng để theo dõi, không ghi nhận vào các tài khoản trên bảng cân đối kế toán.

Báo cáo tài chính của chủ đầu tư dự án có thể được kiểm toán bởi cả kiểm toán nội bộ (do chính doanh nghiệp thực hiện), kiểm toán nhà nước (đối với dự án sử dụng vốn nhà nước) và kiểm toán độc lập (do công ty kiểm toán bên ngoài thực hiện) tùy thuộc vào quy định pháp luật và yêu cầu quản lý.

Khấu hao tài sản cố định là một khoản mục phi tiền tệ, không xuất hiện trực tiếp trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp. Phương pháp trực tiếp tập trung vào các dòng tiền vào và ra thực tế liên quan đến hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.

Kiểm kê vốn đầu tư xây dựng cơ bản dở dang thường được thực hiện định kỳ cuối năm tài chính để đảm bảo tính chính xác của số liệu kế toán và khi kết thúc dự án để xác định giá trị công trình hoàn thành. Ngoài ra, kiểm kê cũng có thể được thực hiện đột xuất khi có yêu cầu.

Bộ phận kỹ thuật/Ban quản lý dự án là bộ phận trực tiếp quản lý và theo dõi tiến độ, chi phí, chất lượng công trình. Sự phối hợp chặt chẽ giữa kế toán và bộ phận này đảm bảo thông tin kế toán phản ánh đúng thực tế phát sinh tại dự án.

Nguyên tắc giá gốc đặc biệt quan trọng trong kế toán chủ đầu tư vì chi phí đầu tư phải được ghi nhận theo giá gốc, bao gồm tất cả các chi phí hợp lý, hợp lệ phát sinh để đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. Điều này đảm bảo giá trị tài sản được ghi nhận chính xác và khách quan.

Chi phí khấu hao tài sản cố định của doanh nghiệp chủ đầu tư (không phải TSCĐ dùng cho dự án) là chi phí hoạt động của doanh nghiệp, không trực tiếp cấu thành giá trị vốn đầu tư xây dựng cơ bản dở dang. Các chi phí khác như vật liệu, nhân công, quản lý dự án đều là chi phí cấu thành vốn đầu tư.

Theo chuẩn mực kế toán, chi phí lãi vay được vốn hóa khi liên quan trực tiếp đến việc đầu tư xây dựng tài sản dở dang, có khả năng chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai và chi phí được xác định một cách đáng tin cậy. Thời gian xây dựng phải đủ dài để chi phí lãi vay được coi là một phần chi phí hình thành tài sản.

Sự khác biệt chính nằm ở mục tiêu và phạm vi công việc. Kế toán chủ đầu tư tập trung vào quản lý và theo dõi vốn đầu tư, đảm bảo vốn được sử dụng hiệu quả. Kế toán doanh nghiệp xây lắp (nhà thầu) tập trung vào quản lý chi phí sản xuất, doanh thu từ hợp đồng xây lắp và lợi nhuận.

Thanh toán theo giai đoạn hoặc hạng mục công trình hoàn thành là hình thức phổ biến để đảm bảo dòng tiền cho nhà thầu và kiểm soát tiến độ, chất lượng công trình cho chủ đầu tư. Các hình thức khác ít phổ biến hơn hoặc có rủi ro cao hơn.

Đối với dự án bất động sản, doanh thu thường được ghi nhận theo tỷ lệ hoàn thành công việc, đặc biệt khi đáp ứng các điều kiện ghi nhận doanh thu theo chuẩn mực kế toán (ví dụ: kiểm soát được lợi ích kinh tế, doanh thu được xác định đáng tin cậy, chi phí liên quan xác định được). Phương pháp này phản ánh đúng bản chất doanh thu phát sinh theo tiến độ dự án.

Kế toán chi phí quản lý dự án là một phần công việc quan trọng của kế toán chủ đầu tư. Các hoạt động khác như kế toán nguyên vật liệu, doanh thu, giá vốn thường thuộc phạm vi kế toán của nhà thầu hoặc đơn vị kinh doanh bất động sản (sau khi dự án hoàn thành và bàn giao).

Rủi ro chậm tiến độ và vượt tổng mức đầu tư là rủi ro đặc thù của dự án xây dựng, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch tài chính và hiệu quả đầu tư của chủ đầu tư. Các rủi ro khác có thể phổ biến hơn trong nhiều loại hình doanh nghiệp.

Dự toán chi phí đầu tư xây dựng công trình được lập để làm căn cứ kiểm soát chi phí thực tế phát sinh trong quá trình thực hiện dự án, so sánh với kế hoạch và có biện pháp điều chỉnh khi cần thiết, đảm bảo dự án không vượt quá ngân sách.

Vốn ngân sách nhà nước được quản lý và thanh toán theo quy trình chặt chẽ, tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý vốn ngân sách, kiểm soát chi tiêu công để đảm bảo sử dụng vốn đúng mục đích, hiệu quả và minh bạch.

Khi nhận tiền ứng trước của khách hàng, doanh thu chưa được ghi nhận ngay mà được ghi nhận vào tài khoản 'Doanh thu chưa thực hiện' (TK 3387). Bút toán đúng là Nợ TK 111, 112 (tăng tiền)/ Có TK 3387 (tăng doanh thu chưa thực hiện).