Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh doanh thương mại quốc tế – Đề 1

Vai trò chính của WTO là thiết lập luật lệ thương mại quốc tế và giải quyết các tranh chấp thương mại giữa các quốc gia thành viên để đảm bảo thương mại diễn ra suôn sẻ, tự do và công bằng.

Các SMEs thường gặp nhiều khó khăn khi tham gia thương mại quốc tế do hạn chế về nguồn lực tài chính, thông tin thị trường, kinh nghiệm, cũng như phải đối mặt với các rào cản về ngôn ngữ, văn hóa, luật pháp và cạnh tranh từ các doanh nghiệp lớn.

Thương mại nội ngành (intra-industry trade) là việc trao đổi hàng hóa tương tự hoặc cùng loại sản phẩm trong cùng một ngành (ví dụ: nhập khẩu và xuất khẩu ô tô). Thương mại liên ngành (inter-industry trade) là trao đổi hàng hóa khác nhau giữa các ngành (ví dụ: xuất khẩu nông sản và nhập khẩu máy móc).

Nguyên tắc MFN là một trong những trụ cột của WTO, đảm bảo sự không phân biệt đối xử giữa các quốc gia thành viên. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào (ví dụ: giảm thuế quan) mà một quốc gia thành viên dành cho một quốc gia nào đó, dù là thành viên hay không phải thành viên WTO, cũng phải được mở rộng ngay lập tức và vô điều kiện cho tất cả các thành viên WTO khác.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình huống khi phá giá tiền tệ có thể làm cán cân thương mại xấu đi trong ngắn hạn (do giá trị nhập khẩu tăng lên nhanh hơn giá trị xuất khẩu), trước khi cải thiện trong dài hạn (khi khối lượng xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm do hàng hóa trong nước trở nên rẻ hơn tương đối).

'Phá giá' (dumping) trong thương mại quốc tế là hành vi bán hàng hóa xuất khẩu với giá thấp hơn giá bán thông thường tại thị trường nội địa của nước xuất khẩu hoặc thấp hơn chi phí sản xuất, nhằm chiếm lĩnh thị trường nước ngoài hoặc giải phóng hàng tồn kho.

Mục tiêu chính của FTA là tự do hóa thương mại bằng cách giảm hoặc loại bỏ các rào cản thương mại như thuế quan, hạn ngạch giữa các quốc gia tham gia, thúc đẩy dòng chảy hàng hóa và dịch vụ.

Can thiệp của chính phủ vào thương mại thường nhằm mục đích bảo vệ lợi ích quốc gia (ngành công nghiệp non trẻ, an ninh quốc gia, trả đũa thương mại không công bằng). Tăng cường cạnh tranh và hiệu quả kinh tế thường là mục tiêu của thương mại tự do và giảm thiểu can thiệp, không phải là lý do để chính phủ can thiệp.

Toàn cầu hóa kinh tế được thúc đẩy bởi việc giảm thiểu các rào cản thương mại, chứ không phải gia tăng. Các yếu tố còn lại (công nghệ, giảm chi phí vận chuyển, liên kết kinh tế) đều là động lực thúc đẩy toàn cầu hóa.

Chủ nghĩa trọng thương tập trung vào việc tích lũy của cải quốc gia, đặc biệt là vàng và bạc, thông qua việc duy trì xuất siêu và hạn chế nhập khẩu.

'Điều khoản thương mại' (terms of trade) đo lường sức mua quốc tế của hàng xuất khẩu của một quốc gia, được tính bằng tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu. Nó phản ánh một đơn vị hàng xuất khẩu có thể đổi được bao nhiêu đơn vị hàng nhập khẩu.

FDI theo chiều ngang xảy ra khi một công ty mở rộng hoạt động kinh doanh sang một quốc gia khác ở cùng một giai đoạn của chuỗi giá trị, ví dụ như mở nhà máy sản xuất tương tự ở nước ngoài. Mở nhà máy lắp ráp ô tô là ví dụ điển hình.

Chiến lược 'bám rễ thị trường' (market-seeking FDI) nhắm đến việc thiết lập sự hiện diện tại thị trường nước ngoài để tiếp cận và phục vụ thị trường địa phương đó, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng và mở rộng thị phần.

Lợi thế so sánh dựa trên chi phí cơ hội thấp hơn để sản xuất một hàng hóa hoặc dịch vụ, trong khi lợi thế tuyệt đối dựa trên khả năng sản xuất nhiều hơn với cùng một lượng đầu vào hoặc sản xuất với chi phí thấp hơn xét trên tổng thể.

Theo phân loại GATS (Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ), phương thức 'Tiêu dùng ở nước ngoài' (Consumption abroad) xảy ra khi người tiêu dùng dịch vụ (ví dụ: khách du lịch, sinh viên quốc tế) di chuyển đến quốc gia cung cấp dịch vụ để tiêu dùng dịch vụ đó.

Rủi ro chính trị trong thương mại quốc tế liên quan đến các hành động hoặc sự kiện chính trị có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh. Thay đổi chính sách thuế, quốc hữu hóa, hoặc bất ổn chính trị là những ví dụ điển hình. Biến động tỷ giá là rủi ro tài chính, sở thích tiêu dùng là rủi ro thị trường, và cạnh tranh là rủi ro kinh doanh thông thường.

Cả CISG (quy định về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế), GATT (quy định chung về thương mại hàng hóa trong WTO), và Incoterms (quy định về điều kiện giao hàng) đều là các khuôn khổ pháp lý quan trọng điều chỉnh thương mại hàng hóa quốc tế, mỗi cái đóng vai trò khác nhau nhưng bổ sung cho nhau.

'Chảy máu chất xám' là thuật ngữ chỉ sự di cư của những người có trình độ cao, kỹ năng chuyên môn từ nước này sang nước khác, thường là từ nước kém phát triển sang nước phát triển, gây tổn thất nguồn nhân lực chất lượng cao cho nước xuất cư.

Mô hình Kim cương của Michael Porter xác định bốn yếu tố chính quyết định lợi thế cạnh tranh quốc gia: Điều kiện yếu tố sản xuất, Điều kiện nhu cầu trong nước, Ngành công nghiệp hỗ trợ và liên quan, và Chiến lược, cơ cấu và cạnh tranh doanh nghiệp. Chính sách tỷ giá hối đoái không nằm trong mô hình này.

Cán cân thanh toán quốc tế là một báo cáo thống kê tổng hợp tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia với cư dân của các quốc gia khác trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm.

Rủi ro tỷ giá hối đoái phát sinh do sự biến động không lường trước được của tỷ giá hối đoái, có thể làm thay đổi giá trị của các giao dịch quốc tế (nhập khẩu, xuất khẩu, đầu tư) khi quy đổi sang đồng nội tệ, gây ra tổn thất hoặc lợi nhuận bất ngờ.

Thương mại quốc tế thúc đẩy cạnh tranh, buộc các ngành công nghiệp phải cải tiến để hiệu quả hơn. Bảo vệ các ngành công nghiệp kém hiệu quả thông qua hạn chế cạnh tranh không phải là lợi ích của thương mại tự do, mà là mục tiêu của chính sách bảo hộ mậu dịch, thường gây ra tác động tiêu cực trong dài hạn.

Biến động tỷ giá hối đoái làm thay đổi giá cả hàng hóa xuất nhập khẩu khi quy đổi sang đồng nội tệ, từ đó tác động đến sức cạnh tranh của hàng hóa và quyết định thương mại của các quốc gia.

Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, là một hàng rào thuế quan. Các lựa chọn còn lại (hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định xuất xứ) đều là các hình thức hàng rào phi thuế quan.

Bảo hộ mậu dịch giảm áp lực cạnh tranh từ nước ngoài, khiến các ngành công nghiệp trong nước ít có động lực đổi mới, cải tiến và trở nên kém hiệu quả, giảm khả năng cạnh tranh trong dài hạn.

Biện pháp tự vệ thương mại (safeguard measures) được WTO cho phép áp dụng khi có sự gia tăng đột biến của hàng nhập khẩu gây ra hoặc đe dọa gây ra tổn hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất trong nước. Mục đích là để ngành sản xuất trong nước có thời gian điều chỉnh.

Điểm khác biệt chính là Liên minh thuế quan thiết lập một mức thuế quan chung áp dụng cho tất cả các quốc gia không phải thành viên, trong khi Khu vực mậu dịch tự do chỉ loại bỏ thuế quan giữa các thành viên và mỗi thành viên tự quyết định chính sách thương mại với bên ngoài.

Thuyết Heckscher-Ohlin cho rằng lợi thế so sánh và mô hình thương mại quốc tế xuất phát từ sự khác biệt về nguồn lực và tỷ lệ yếu tố sản xuất (như lao động, vốn) giữa các quốc gia. Các quốc gia sẽ có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất khan hiếm.

Kinh tế theo quy mô (economies of scale) là lợi thế chi phí có được khi quy mô sản xuất tăng lên. Trong thương mại quốc tế, các công ty có thể tận dụng kinh tế theo quy mô bằng cách sản xuất hàng loạt để phục vụ thị trường toàn cầu, giảm chi phí bình quân và tăng tính cạnh tranh.

Mặc dù MNCs có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có những tác động tiêu cực như bóc lột lao động, gây ô nhiễm môi trường, cạnh tranh không lành mạnh và lũng đoạn thị trường ở các quốc gia đang phát triển do sự chênh lệch về sức mạnh kinh tế và thể chế.