Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kế toán môi trường – Đề 6

Vốn tự nhiên (natural capital) là khái niệm chỉ các tài nguyên thiên nhiên (như rừng, nước, khoáng sản) và các hệ sinh thái cung cấp các dịch vụ thiết yếu (như điều hòa khí hậu, cung cấp nước sạch) mang lại lợi ích cho con người và hoạt động kinh tế.

Định giá bằng tiền (monetization) các tác động môi trường giúp chuyển đổi các tác động môi trường (vốn thường khó so sánh và định lượng) thành giá trị tiền tệ, từ đó dễ dàng tích hợp vào phân tích kinh tế, so sánh chi phí và lợi ích, và hỗ trợ quyết định kinh doanh có cân nhắc đến yếu tố môi trường.

Kiểm toán môi trường (environmental audit) tập trung vào việc đánh giá hệ thống quản lý môi trường của tổ chức, xác định điểm mạnh, điểm yếu và mức độ tuân thủ các quy định, tiêu chuẩn môi trường.

Vòng đời vật liệu (material cycle) mô tả toàn bộ quá trình của một loại vật liệu, từ khi được khai thác từ tự nhiên, chế biến thành sản phẩm, sử dụng và cuối cùng là thải bỏ hoặc tái chế. Hiểu rõ vòng đời vật liệu giúp doanh nghiệp quản lý tài nguyên hiệu quả và giảm thiểu tác động môi trường.

Kế toán dòng vật chất (MFA) là phương pháp theo dõi và phân tích dòng chảy vật chất (nguyên liệu, năng lượng, chất thải) trong nền kinh tế, giúp hiểu rõ hơn về việc sử dụng tài nguyên và tác động môi trường liên quan.

Chi phí khắc phục ô nhiễm và bồi thường cho người dân bị ảnh hưởng là 'chi phí thất bại bên ngoài' (external failure costs) vì chúng phát sinh do sự cố môi trường đã xảy ra và gây tác động tiêu cực ra bên ngoài doanh nghiệp (đến môi trường và cộng đồng).

Vốn con người (human capital) đề cập đến kỹ năng, kiến thức, sức khỏe, động lực và các thuộc tính khác của người lao động tạo ra giá trị kinh tế và xã hội. Giá trị thị trường chứng khoán là chỉ số tài chính tổng quan, không trực tiếp phản ánh vốn con người.

Kế toán môi trường tập trung vào thông tin liên quan đến môi trường và hoạt động kinh doanh. Giá cổ phiếu và lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu là các chỉ số tài chính chung, không trực tiếp thuộc phạm vi thông tin môi trường.

GRI (Global Reporting Initiative) là một tổ chức quốc tế đi đầu trong việc phát triển khung hướng dẫn và tiêu chuẩn báo cáo phát triển bền vững, giúp các tổ chức công khai thông tin về hiệu quả hoạt động kinh tế, môi trường và xã hội của mình.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và nhu cầu phát triển bền vững ngày càng cấp thiết, vai trò của kế toán môi trường dự kiến sẽ gia tăng mạnh mẽ. Nó sẽ trở thành công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro môi trường, nắm bắt cơ hội kinh doanh xanh và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các bên liên quan.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) thường gặp khó khăn trong việc áp dụng kế toán môi trường chủ yếu do hạn chế về kiến thức chuyên môn và nguồn lực tài chính, nhân lực để triển khai các hệ thống và phương pháp kế toán môi trường phức tạp.

Sự quan trọng của kế toán môi trường tăng lên chủ yếu do áp lực từ các bên liên quan (stakeholders) ngày càng quan tâm đến vấn đề môi trường và yêu cầu doanh nghiệp minh bạch, có trách nhiệm hơn về tác động môi trường của mình.

Chi phí vòng đời sản phẩm (LCC) là phương pháp đánh giá toàn diện chi phí liên quan đến một sản phẩm trong suốt vòng đời của nó, bao gồm cả chi phí môi trường và kinh tế, từ khâu khai thác nguyên liệu, sản xuất, sử dụng đến khi thải bỏ.

Chi phí môi trường bên ngoài (externalities) là các chi phí tác động tiêu cực đến xã hội và môi trường do hoạt động kinh doanh gây ra, nhưng doanh nghiệp không trực tiếp chi trả và thường không tính vào giá sản phẩm. Ví dụ: ô nhiễm không khí, suy giảm đa dạng sinh học.

Kinh tế tuần hoàn (Circular Economy) hướng đến việc kéo dài vòng đời sản phẩm, tái sử dụng, tái chế, giảm thiểu chất thải và sử dụng tài nguyên hiệu quả, tương ứng với nguyên tắc 'từ cradle to cradle' (từ khai sinh đến tái sinh), trái ngược với mô hình kinh tế tuyến tính 'từ cradle to grave' (từ khai sinh đến mồ chôn).

Phương pháp ABC giúp phân bổ chi phí một cách chính xác hơn dựa trên các hoạt động thực tế phát sinh chi phí. Trong kế toán môi trường, ABC có thể được dùng để phân bổ chi phí môi trường (như chi phí xử lý chất thải, chi phí năng lượng) cho từng sản phẩm, dịch vụ hoặc hoạt động gây ra chi phí đó.

Kế toán môi trường không thay thế mà bổ sung cho kế toán tài chính. Nó cung cấp thông tin định lượng và định tính về các khía cạnh môi trường, giúp doanh nghiệp và các bên liên quan có cái nhìn toàn diện hơn, bên cạnh các thông tin tài chính truyền thống.

Chi phí phòng ngừa (prevention costs) là chi phí phát sinh để ngăn chặn hoặc giảm thiểu các vấn đề môi trường xảy ra. Chi phí xử lý chất thải sau sản xuất là chi phí 'khắc phục', không phải chi phí phòng ngừa, vì vấn đề đã xảy ra rồi.

Kế toán môi trường đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp trong ngành có tác động môi trường lớn vì họ chịu nhiều áp lực về trách nhiệm môi trường, rủi ro pháp lý và rủi ro về uy tín thương hiệu liên quan đến các vấn đề môi trường.

Định nghĩa rộng nhất của kế toán môi trường bao gồm việc xác định, đo lường, phân bổ chi phí môi trường, sử dụng thông tin này trong quyết định kinh doanh và truyền đạt cho các bên liên quan, vượt xa việc chỉ ghi chép giao dịch hay kiểm toán tuân thủ.

Lượng khí thải carbon là một chỉ số môi trường quan trọng, đo lường lượng khí nhà kính (chủ yếu là CO2) phát thải từ hoạt động của tổ chức, ảnh hưởng đến biến đổi khí hậu và môi trường.

Tài sản môi trường hữu hình bao gồm các tài sản vật chất liên quan đến bảo vệ môi trường như hệ thống xử lý chất thải, công nghệ xanh, đất đai được cải tạo. Uy tín thương hiệu xanh là tài sản vô hình, có giá trị nhưng không được ghi nhận là 'tài sản môi trường' theo nghĩa hẹp trong kế toán.

Kế toán môi trường hướng đến phát triển bền vững, cân bằng giữa lợi nhuận và bảo vệ môi trường. Mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận ngắn hạn bất chấp tác động môi trường là đi ngược lại tinh thần và lợi ích của kế toán môi trường.

SDGs là 17 mục tiêu toàn cầu do Liên Hợp Quốc đề ra, bao phủ nhiều khía cạnh của phát triển bền vững (kinh tế, xã hội, môi trường). Chúng được sử dụng rộng rãi làm khung tham chiếu để các tổ chức xác định các vấn đề trọng yếu và báo cáo về đóng góp của mình cho phát triển bền vững.

Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính cơ bản, thuộc kế toán tài chính, không phải là công cụ chuyên biệt của kế toán quản trị môi trường. Các công cụ khác (phân tích chi phí-lợi ích môi trường, LCA, MFA) được sử dụng để hỗ trợ quản lý môi trường trong doanh nghiệp.

Tẩy xanh (greenwashing) là hành vi doanh nghiệp cố tình tạo ra hình ảnh thân thiện với môi trường một cách sai lệch hoặc phóng đại, trong khi thực tế hoạt động môi trường của họ không được như vậy. Đây là một vấn đề đạo đức và tính minh bạch trong báo cáo môi trường.

Kế toán chi phí toàn diện (FCA) mở rộng phạm vi chi phí so với kế toán truyền thống bằng cách bao gồm cả chi phí môi trường bên ngoài (externalities) – những chi phí mà xã hội phải gánh chịu do hoạt động của doanh nghiệp nhưng không được phản ánh trong giá sản phẩm. Điều này giúp đưa ra quyết định kinh doanh có trách nhiệm hơn với môi trường.

Đánh giá tác động môi trường (EIA) là quá trình dự báo và đánh giá các tác động tiềm ẩn của một dự án đến môi trường, thường được thực hiện ở giai đoạn tiền dự án, trước khi có quyết định phê duyệt và triển khai dự án.

Thách thức lớn nhất của kế toán môi trường là tính phức tạp trong việc định lượng và đánh giá các tác động môi trường, do nhiều tác động là vô hình, khó đo lường bằng tiền tệ, và có hiệu ứng dài hạn, khó xác định trong ngắn hạn.

Báo cáo phát triển bền vững (Sustainability Report) tập trung vào ba trụ cột chính: kinh tế, môi trường và xã hội (Triple Bottom Line). Thông tin về chiến lược cạnh tranh và bí mật kinh doanh thường không được công khai trong báo cáo này.