Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Đô thị lịch sử và hiện tại – Đề 5

Bảo tồn đô thị lịch sử giúp duy trì di sản văn hóa, kiến trúc độc đáo, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, tạo ra nguồn thu kinh tế đáng kể từ du lịch, dịch vụ, góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Đô thị tiền công nghiệp, do hạn chế về công nghệ và phương tiện di chuyển, thường chưa có hệ thống giao thông công cộng phát triển như xe buýt, tàu điện ngầm,... Giao thông chủ yếu dựa vào đi bộ, xe ngựa hoặc thuyền bè.

Đô thị hiện đại, đặc biệt là các đô thị lớn, thường có sự phân hóa giàu nghèo rõ rệt, thể hiện qua sự khác biệt về thu nhập, nhà ở, cơ hội tiếp cận giáo dục, y tế,... Bất bình đẳng xã hội là một thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của đô thị hiện đại.

Đô thị bền vững là mô hình đô thị phát triển hài hòa giữa ba trụ cột chính: kinh tế (tăng trưởng kinh tế), xã hội (công bằng, văn hóa, giáo dục, y tế) và môi trường (bảo vệ tài nguyên, giảm ô nhiễm). Mục tiêu là đảm bảo chất lượng cuộc sống hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai.

Venice, Ý là đô thị lịch sử nổi tiếng thế giới với hệ thống kênh đào nhân tạo rộng lớn, thay thế cho đường phố, tạo nên nét đặc trưng độc đáo và thu hút du khách. Các lựa chọn khác có sông hoặc kênh, nhưng không phải là hệ thống kênh đào nhân tạo quy mô lớn như Venice.

Kiến trúc Gothic và Baroque là những phong cách kiến trúc cổ điển, thường xuất hiện trong các công trình tôn giáo, cung điện, lâu đài,... ở các đô thị lịch sử châu Âu. Các công trình này có giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật cao và thường được bảo tồn, trùng tu để phát huy giá trị.

Đô thị hiện đại, đặc biệt từ sau Cách mạng Công nghiệp, trải qua quá trình đô thị hóa với tốc độ nhanh chóng và quy mô lớn hơn rất nhiều so với đô thị lịch sử. Đô thị lịch sử phát triển chậm hơn, theo quá trình tích lũy dần qua thời gian.

TOD (Transit-Oriented Development) là mô hình phát triển đô thị tập trung vào việc xây dựng các khu dân cư, thương mại, dịch vụ xung quanh các trạm giao thông công cộng (như tàu điện ngầm, xe buýt nhanh), nhằm khuyến khích sử dụng giao thông công cộng, giảm phụ thuộc vào ô tô cá nhân, giảm ùn tắc và ô nhiễm.

Đô thị lịch sử thường có không gian công cộng tập trung ở các quảng trường, chợ truyền thống, là nơi giao lưu văn hóa, buôn bán. Đô thị hiện đại có không gian công cộng đa dạng hơn, bao gồm công viên, trung tâm thương mại, vỉa hè, phố đi bộ,... đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau của cư dân.

Phố cổ Hội An là một đô thị lịch sử tiêu biểu của Việt Nam, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới năm 1999, nhờ giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo, thể hiện sự giao thoa văn hóa Đông - Tây.

Không gian xanh (cây xanh, công viên, hồ nước,...) và hệ thống thoát nước bền vững giúp đô thị giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu như ngập lụt, nắng nóng đô thị, cải thiện môi trường sống và tăng cường khả năng chống chịu cho cả đô thị lịch sử và hiện đại.

Venice, Ý là một đô thị lịch sử nổi tiếng với hệ thống kênh đào, kiến trúc cổ kính. Mặc dù phát triển du lịch và hiện đại hóa, Venice vẫn giữ được bản sắc độc đáo, thu hút hàng triệu du khách mỗi năm. Các lựa chọn khác không phù hợp vì Detroit gặp khủng hoảng kinh tế, Chernobyl là thành phố ma, Pyongyang có tính chất đô thị đặc biệt nhưng không tiêu biểu cho sự chuyển mình thành công theo hướng hiện đại và bảo tồn.

Urban sprawl là hiện tượng đô thị mở rộng một cách nhanh chóng và không có quy hoạch, thường lan ra vùng ngoại ô và nông thôn, dẫn đến mật độ dân cư thấp, sử dụng đất kém hiệu quả, ô nhiễm môi trường và tăng chi phí hạ tầng.

Các đô thị lịch sử thường phải đối mặt với bài toán cân bằng giữa việc phát triển kinh tế để đáp ứng nhu cầu hiện đại và bảo tồn các giá trị di sản văn hóa, kiến trúc, lịch sử vốn có. Đây là một thách thức phức tạp, đòi hỏi giải pháp hài hòa.

Đô thị lịch sử thường có mật độ dân số rất cao ở khu vực trung tâm, nơi tập trung các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa. Ngoại ô thường ít phát triển hơn, mật độ dân số thấp hơn. Đô thị hiện đại có xu hướng phân tán dân cư hơn, ngoại ô phát triển mạnh mẽ.

Chợ truyền thống ở đô thị lịch sử không chỉ là nơi mua bán hàng hóa mà còn là không gian sinh hoạt cộng đồng quan trọng, nơi diễn ra các hoạt động giao lưu văn hóa, gặp gỡ, trao đổi thông tin, thể hiện bản sắc văn hóa địa phương.

Các nước đang phát triển thường đối mặt với áp lực lớn từ phát triển kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng dân số và cải thiện đời sống. Điều này có thể dẫn đến việc ưu tiên phát triển kinh tế hơn bảo tồn di sản, gây ra nguy cơ phá hủy hoặc làm suy giảm giá trị đô thị lịch sử.

Gentrification là quá trình cải tạo và nâng cấp đô thị, thu hút cư dân có thu nhập cao đến sinh sống ở các khu vực trước đây có thu nhập thấp. Điều này thường dẫn đến tăng giá nhà đất, đẩy người dân thu nhập thấp phải di dời đến các khu vực khác, gây ra sự xáo trộn xã hội.

Đô thị là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục, công nghiệp, dịch vụ,... Tuy nhiên, chức năng sản xuất nông nghiệp quy mô lớn thường không phải là chức năng chính của đô thị, mà thuộc về khu vực nông thôn.

Ùn tắc giao thông là vấn đề phổ biến ở đô thị hiện đại, đặc biệt là các đô thị lớn, do sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện cá nhân, trong khi hạ tầng giao thông chưa đáp ứng kịp, quy hoạch đô thị chưa hợp lý.

Đô thị thông minh là mô hình đô thị ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông để cải thiện các dịch vụ đô thị, quản lý hiệu quả tài nguyên, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và hướng tới phát triển bền vững.

Các đô thị lịch sử có hạ tầng cũ kỹ, hệ thống điện, nước, giao thông đã được xây dựng từ lâu, việc tích hợp công nghệ thông minh vào các hệ thống này thường gặp nhiều khó khăn về kỹ thuật, chi phí và tính tương thích, đòi hỏi giải pháp sáng tạo và đầu tư lớn.

Không gian đi bộ (phố đi bộ, vỉa hè rộng rãi,...) khuyến khích người dân đi bộ, vận động, cải thiện sức khỏe, giảm ô nhiễm không khí do phương tiện giao thông, tạo ra môi trường sống thân thiện và đáng sống hơn trong đô thị.

Phát triển hệ thống giao thông công cộng là giải pháp then chốt để giảm ùn tắc giao thông ở đô thị hiện đại. Giao thông công cộng có khả năng vận chuyển số lượng lớn người, giảm số lượng phương tiện cá nhân trên đường, từ đó giảm ùn tắc và ô nhiễm.

Đô thị hiện đại có mật độ giao thông cao, với nhiều loại phương tiện cơ giới như ô tô, xe máy, máy bay,... tạo ra tiếng ồn lớn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống đô thị. Đô thị lịch sử, với ít phương tiện cơ giới hơn, ít chịu ảnh hưởng bởi ô nhiễm tiếng ồn.

Trong đô thị lịch sử, tôn giáo thường có vai trò trung tâm, ảnh hưởng sâu sắc đến kiến trúc, quy hoạch, văn hóa, xã hội. Các công trình tôn giáo (đền, chùa, nhà thờ,...) thường là trung tâm của đô thị. Trong đô thị hiện đại, vai trò của tôn giáo có thể giảm đi do quá trình thế tục hóa và đa dạng hóa văn hóa, nhưng vẫn có ảnh hưởng nhất định đến đời sống tinh thần của một bộ phận dân cư.

Kiến trúc đô thị lịch sử thường sử dụng vật liệu xây dựng có sẵn trong tự nhiên, mang tính địa phương, thể hiện sự hòa nhập với môi trường. Kiến trúc đô thị hiện đại, nhờ sự phát triển của công nghệ, sử dụng vật liệu công nghiệp với nhiều tính năng ưu việt, tạo ra diện mạo đô thị mới mẻ.

Chất lượng sống ở đô thị hiện đại thường được đánh giá dựa trên các tiêu chí kinh tế (thu nhập), môi trường (ô nhiễm), xã hội (an ninh, y tế, giáo dục),... Số lượng di tích lịch sử được bảo tồn là yếu tố quan trọng về mặt văn hóa và di sản, nhưng không trực tiếp là tiêu chí đánh giá chất lượng sống hiện tại của cư dân đô thị.

Di sản văn hóa, bao gồm các công trình kiến trúc cổ, phong tục tập quán, lễ hội truyền thống,... là những yếu tố tạo nên bản sắc và giá trị đặc trưng, 'linh hồn' của đô thị lịch sử, thu hút du khách và thể hiện chiều sâu văn hóa.

Đô thị lịch sử thường hình thành và phát triển một cách tự nhiên, theo nhu cầu và điều kiện thực tế, ít có sự can thiệp quy hoạch tổng thể từ đầu. Ngược lại, đô thị hiện đại thường được quy hoạch chi tiết trước khi xây dựng, nhằm đảm bảo tính hệ thống và hiệu quả.