Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Hóa học và đời sống – Đề 6

Luyện kim là quá trình sử dụng nhiệt và chất khử (như than cốc) để tách kim loại khỏi quặng của nó. Trong sản xuất thép, quặng sắt (chủ yếu là oxit sắt) được luyện trong lò cao để khử oxit sắt thành gang, một dạng sắt chứa nhiều cacbon và tạp chất.

Cellulose là một polysaccharide (polymer của đường) cấu tạo nên thành tế bào thực vật. Nó là chất hữu cơ phong phú nhất trên Trái Đất và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc và độ cứng cáp của thực vật.

Phản ứng xà phòng hóa là phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm. Triglyceride (chất béo) phản ứng với dung dịch kiềm (ví dụ NaOH hoặc KOH) tạo ra muối của axit béo (xà phòng) và glycerol (glixerol). Đây là cơ sở hóa học của quá trình sản xuất xà phòng.

Enzyme zymase, có trong nấm men, xúc tác quá trình lên men đường (glucose, fructose, sucrose) thành ethanol (rượu etylic) và cacbon dioxit (CO2). Amylase thủy phân tinh bột thành đường, lipase thủy phân chất béo, protease thủy phân protein.

Quang hợp là quá trình thực vật hấp thụ năng lượng ánh sáng mặt trời để chuyển hóa cacbon dioxit (CO2) và nước (H2O) thành đường glucose (C6H12O6) và oxy (O2). Đường glucose được dùng làm năng lượng cho cây, còn oxy được thải vào khí quyển.

Caffeine là một ancaloit, một loại hợp chất hữu cơ có chứa nitơ, thường có nguồn gốc từ thực vật và có hoạt tính sinh học mạnh. Các ancaloit khác bao gồm morphin, cocain, nicotin, v.v.

Xà phòng và các chất tẩy rửa tổng hợp có cấu trúc phân tử đặc biệt, một đầu ưa nước (hydrophilic) và một đầu kỵ nước (hydrophobic), giúp chúng bao bọc và hòa tan các chất bẩn dầu mỡ trong nước, từ đó làm sạch vết bẩn.

Glucose là một monosaccharide (đường đơn), còn được gọi là đường huyết. Nó là nguồn năng lượng chính cho tế bào và được vận chuyển trong máu để cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của cơ thể. Tinh bột và saccharose là polysaccharide (đường đa) và disaccharide (đường đôi), cần được thủy phân thành glucose trước khi tế bào sử dụng.

DNA (axit deoxyribonucleic) là một loại axit nucleic, là vật chất di truyền của hầu hết các sinh vật sống. Nó chứa thông tin di truyền quy định các đặc tính của sinh vật và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Protein thực hiện nhiều chức năng trong tế bào, lipid là chất béo, carbohydrate là đường và tinh bột.

Cacbon dioxit (CO2) là khí nhà kính chính, có khả năng hấp thụ và giữ nhiệt từ mặt trời, gây ra hiệu ứng nhà kính. Sự gia tăng nồng độ CO2 do hoạt động của con người (đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, phá rừng) là nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu toàn cầu.

Phản ứng reforming hơi nước (steam reforming) là phương pháp chính để sản xuất khí hidro (H2) trong công nghiệp. Khí metan (CH4) phản ứng với hơi nước (H2O) ở nhiệt độ cao (700-1100°C) với xúc tác niken để tạo ra khí hidro và cacbon monoxit (CO). Khí CO sau đó có thể phản ứng tiếp với hơi nước (phản ứng chuyển hóa CO) để tạo thêm hidro và CO2.

Phản ứng phân hạch hạt nhân là quá trình phân chia hạt nhân nặng (như Uranium-235) thành các hạt nhân nhẹ hơn, giải phóng năng lượng lớn. Phản ứng này được kiểm soát trong lò phản ứng hạt nhân để tạo ra nhiệt, từ đó sinh ra hơi nước làm quay turbine và tạo ra điện. Phản ứng nhiệt hạch là phản ứng tổng hợp hạt nhân nhẹ thành nặng, xảy ra ở Mặt Trời và chưa được ứng dụng rộng rãi trong nhà máy điện.

Nitơ là một nguyên tố dinh dưỡng đa lượng rất cần thiết cho sự phát triển của cây trồng, đặc biệt là cho sự phát triển lá và thân cây, vì nó là thành phần của protein, axit nucleic và chlorophyll. Phân đạm cung cấp nitơ cho cây dưới dạng các hợp chất như ure, amoni nitrat, v.v.

Keratin là một loại protein sợi, là thành phần cấu trúc chính của lớp biểu bì da, tóc, móng, lông vũ, sừng và móng vuốt ở động vật có xương sống. Collagen là protein cấu trúc chính của mô liên kết, hemoglobin vận chuyển oxy trong máu, myoglobin dự trữ oxy trong cơ.

Natri benzoat là một chất bảo quản thực phẩm phổ biến, có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm men và nấm mốc trong thực phẩm có tính axit. Axit axetic (giấm) và muối ăn cũng có tính bảo quản nhưng natri benzoat thường hiệu quả hơn ở nồng độ thấp.

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do. Nó cũng rất quan trọng cho chức năng hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật.

Clo (Cl2) và các hợp chất chứa clo (như natri hypoclorit - nước Javel) là chất khử trùng mạnh, được sử dụng rộng rãi để tiêu diệt vi khuẩn, virus và các vi sinh vật gây bệnh trong nước uống và nước sinh hoạt. Cát được dùng để lọc cặn, muối ăn và đường không có tính khử trùng mạnh.

Mưa axit hình thành khi các oxit của lưu huỳnh (SOx) và nitơ (NOx), sinh ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch và các hoạt động công nghiệp, phản ứng với hơi nước trong khí quyển tạo thành axit sulfuric (H2SO4) và axit nitric (HNO3).

Amoniac (NH3) là nguyên liệu chính để sản xuất phân đạm. Nó được sử dụng để tổng hợp ure (CO(NH2)2), amoni nitrat (NH4NO3), amoni sunfat ((NH4)2SO4) và các loại phân đạm khác. Phân lân chứa photpho, phân kali chứa kali.

Vitamin A là một vitamin tan trong dầu, có vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm thị lực, đặc biệt là khả năng nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu. Nó cũng quan trọng cho hệ miễn dịch, sự phát triển tế bào và sức khỏe da. Vitamin C và B1 tan trong nước, vitamin D tan trong dầu và quan trọng cho xương.

Phospholipid là lipid phức tạp, có cấu trúc phân cực (đầu ưa nước và đuôi kỵ nước). Chúng là thành phần chính của màng tế bào sinh học, tạo thành lớp kép lipid, giúp duy trì cấu trúc màng và kiểm soát sự vận chuyển chất qua màng. Triglyceride là chất béo dự trữ năng lượng, cholesterol là steroid, sáp là este của axit béo và alcohol mạch dài.

Polyetylen terephthalat (PET) là một loại nhựa nhiệt dẻo được sử dụng rộng rãi để sản xuất chai nhựa đựng nước uống, thực phẩm, và nhiều sản phẩm khác nhờ tính chất trong suốt, nhẹ, bền, và có thể tái chế. Polyetylen (PE) dùng làm túi nilon, PVC làm ống nước, polystyrene làm hộp xốp.

Cortisol là một hormone steroid được sản xuất bởi tuyến thượng thận. Nó có nhiều vai trò quan trọng, bao gồm điều hòa đường huyết, phản ứng viêm, hệ miễn dịch, và phản ứng stress. Insulin điều hòa đường huyết, adrenaline phản ứng stress nhanh, thyroxine hormone tuyến giáp.

Xạ trị sử dụng các tia phóng xạ ion hóa (như tia X, tia gamma) để phá hủy DNA của tế bào ung thư, ngăn chặn chúng phát triển và lan rộng. Tế bào ung thư nhạy cảm hơn với bức xạ so với tế bào thường, cho phép tiêu diệt chọn lọc tế bào bệnh.

Neon (Ne) là một khí trơ (khí hiếm) có màu đỏ cam đặc trưng khi phát sáng trong ống phóng điện. Nó được sử dụng trong đèn neon, biển quảng cáo neon và các ứng dụng chiếu sáng đặc biệt khác. Các khí trơ khác (He, Ar, Kr, Xe) cũng có ứng dụng chiếu sáng với màu sắc khác nhau.

Nitơ chiếm khoảng 78% thể tích khí quyển Trái Đất, là thành phần chính yếu nhất. Oxy chiếm khoảng 21%, Argon gần 1%, và Cacbon dioxit chỉ chiếm một lượng nhỏ.

Axit axetic (CH3COOH), còn gọi là axit etanoic, là một axit hữu cơ có mặt trong giấm ăn (dung dịch axit axetic loãng). Nó được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp thực phẩm (chất bảo quản, gia vị) và hóa chất (sản xuất polymer, dung môi).

Pin nhiên liệu hoạt động dựa trên phản ứng oxi hóa khử giữa hidro (H2) và oxy (O2) để tạo ra nước (H2O) và điện. Hidro bị oxi hóa (mất electron) ở anot, oxy bị khử (nhận electron) ở catot, tạo ra dòng điện. Phản ứng phân hạch và nhiệt hạch là phản ứng hạt nhân, phản ứng trung hòa là phản ứng giữa axit và bazơ.

Đốt cháy metan là một phản ứng oxi hóa hoàn toàn, trong đó metan phản ứng với oxy trong không khí để tạo ra cacbon dioxit (CO2) và nước (H2O), đồng thời giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt và ánh sáng. Đây là phản ứng tỏa nhiệt mạnh.

Freon (CFCs) trước đây được sử dụng rộng rãi làm chất làm lạnh do tính chất hóa học ổn định và khả năng bay hơi dễ dàng. Tuy nhiên, CFCs khi thoát vào khí quyển sẽ phá hủy tầng ozon, lớp bảo vệ Trái Đất khỏi tia cực tím có hại. Hiện nay, CFCs đã bị cấm sử dụng và thay thế bằng các chất làm lạnh thân thiện với môi trường hơn.