Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Lập trình hướng đối tượng – Đề 15

Đối tượng (object) là một thể hiện (instance) cụ thể của một lớp. Lớp là bản thiết kế, còn đối tượng là thực thể được tạo ra từ bản thiết kế đó, có trạng thái và hành vi cụ thể.

Tính trừu tượng (abstraction) giúp quản lý độ phức tạp bằng cách ẩn đi các chi tiết không cần thiết và chỉ hiển thị những thông tin và chức năng quan trọng. Điều này giúp người dùng tập trung vào 'cái gì' thay vì 'làm thế nào'.

Lớp trừu tượng (abstract class) không thể được khởi tạo trực tiếp; bạn không thể tạo đối tượng trực tiếp từ lớp trừu tượng. Nó được thiết kế để làm lớp cha, cung cấp khuôn mẫu và các phương thức trừu tượng cho lớp con kế thừa. Lớp trừu tượng có thể có cả thuộc tính và phương thức thông thường lẫn trừu tượng, và có thể được kế thừa.

Trong cả Tổng hợp và Kết hợp, một đối tượng 'chứa' đối tượng khác. Tuy nhiên, Kết hợp thể hiện quan hệ phụ thuộc mạnh hơn về mặt thời gian tồn tại. Trong Kết hợp, đối tượng 'chứa' thường sở hữu và quản lý vòng đời của đối tượng bị chứa, và đối tượng bị chứa không thể tồn tại độc lập nếu không có đối tượng chứa. Trong Tổng hợp, quan hệ lỏng lẻo hơn, đối tượng bị chứa có thể tồn tại độc lập.

Thuộc tính (attribute) của một đối tượng lưu trữ dữ liệu về trạng thái của đối tượng, tương tự như biến (variable) trong lập trình hướng thủ tục dùng để lưu trữ dữ liệu. Phương thức (method) tương ứng với hàm hoặc thủ tục, cấu trúc điều khiển dùng để kiểm soát luồng chương trình.

Quan hệ 'has-a' (có một) thể hiện mối quan hệ giữa các đối tượng mà một đối tượng 'chứa' hoặc 'sử dụng' đối tượng khác. Điều này thường được hiện thực hóa thông qua Tổng hợp (Aggregation) hoặc Kết hợp (Composition), khi một đối tượng có thuộc tính là một đối tượng khác.

Interface trong OOP định nghĩa một 'hợp đồng' hoặc tập hợp các phương thức mà bất kỳ lớp nào 'thực hiện' (implement) interface đó đều phải cung cấp triển khai cho các phương thức này. Nó đảm bảo một tiêu chuẩn giao tiếp giữa các lớp.

Phương thức trừu tượng (abstract method) được khai báo trong lớp trừu tượng (abstract class) hoặc interface, nhưng không có phần thân (body). Lớp con kế thừa lớp trừu tượng phải cung cấp triển khai cụ thể cho phương thức trừu tượng này. Nó định nghĩa giao diện mà các lớp con phải tuân theo.

Các nguyên tắc SOLID là: Single Responsibility Principle, Open/Closed Principle, Liskov Substitution Principle, Interface Segregation Principle, và Dependency Inversion Principle. 'Don't Repeat Yourself (DRY)' là một nguyên tắc lập trình tốt quan trọng nhưng không nằm trong bộ nguyên tắc SOLID cụ thể. Nó bổ trợ cho các nguyên tắc SOLID nhưng không phải là một trong số chúng.

Phương thức khởi tạo (constructor) là một phương thức đặc biệt được gọi tự động khi một đối tượng của lớp được tạo ra. Nó được sử dụng để khởi tạo trạng thái ban đầu của đối tượng, tức là gán giá trị ban đầu cho các thuộc tính.

'Đa kế thừa' (multiple inheritance) là khả năng một lớp kế thừa đồng thời từ nhiều lớp cha. Mặc dù mang lại sự linh hoạt, nó có thể dẫn đến vấn đề 'diamond problem' (vấn đề hình thoi) khi có sự xung đột về tên phương thức hoặc thuộc tính từ các lớp cha khác nhau trong sơ đồ kế thừa hình thoi.

Quan hệ 'is-a' (là một loại) thể hiện mối quan hệ kế thừa, khi một lớp con 'là một loại' của lớp cha. Ví dụ, 'Xe hơi is-a Vehicle'. Kế thừa (Inheritance) là cơ chế chính để hiện thực hóa quan hệ này trong OOP.

'NullPointerException' xảy ra khi chương trình cố gắng truy cập hoặc thao tác với một đối tượng tham chiếu mà giá trị của tham chiếu đó là null (không trỏ đến bất kỳ đối tượng nào). Điều này thường xảy ra khi một biến đối tượng chưa được khởi tạo hoặc đã bị gán giá trị null.

Ghi đè phương thức (Method Overriding) cho phép lớp con định nghĩa lại cách thực hiện của một phương thức đã được định nghĩa ở lớp cha. Nạp chồng phương thức là định nghĩa nhiều phương thức cùng tên nhưng khác tham số trong cùng một lớp. Đa hình thời gian biên dịch liên quan đến nạp chồng phương thức. Đóng gói là che giấu thông tin.

Kế thừa (Inheritance) được sử dụng khi có mối quan hệ 'is-a' và muốn tái sử dụng mã nguồn từ lớp cha cho lớp con. Nó giúp tránh lặp lại mã và tạo cấu trúc phân cấp lớp rõ ràng. Các lựa chọn khác mô tả các nguyên tắc OOP khác hoặc tình huống không phù hợp với kế thừa.

Tính đóng gói (encapsulation) giúp kiểm soát quyền truy cập vào các thành phần bên trong của đối tượng (thuộc tính và phương thức). Bằng cách sử dụng các mức độ truy cập (ví dụ: private, protected, public), nó bảo vệ dữ liệu khỏi bị truy cập và sửa đổi không mong muốn từ bên ngoài, tăng tính an toàn và ổn định của chương trình.

Trong nhiều trường hợp, 'composition' (kết hợp) được ưu tiên hơn 'inheritance' (kế thừa) vì nó mang lại tính linh hoạt cao hơn, giảm sự phụ thuộc giữa các lớp, và tránh các vấn đề phức tạp liên quan đến kế thừa (như 'diamond problem'). Composition phù hợp khi muốn tái sử dụng mã nguồn bằng cách 'kết hợp' chức năng từ các lớp khác nhau mà không nhất thiết phải tạo ra quan hệ 'is-a'.

'Design patterns' (mẫu thiết kế) là các giải pháp thiết kế đã được kiểm chứng và tái sử dụng cho các vấn đề phổ biến trong thiết kế phần mềm hướng đối tượng. Chúng giúp cải thiện cấu trúc mã nguồn, tăng tính tái sử dụng, dễ bảo trì và mở rộng, và giúp các nhà phát triển giao tiếp hiệu quả hơn về các giải pháp thiết kế.

Kỹ thuật 'composition' (kết hợp) là một cách để tái sử dụng mã nguồn trong OOP bằng cách tạo ra các đối tượng phức tạp từ các đối tượng đơn giản hơn thông qua quan hệ 'has-a'. Thay vì kế thừa, composition ưu tiên việc 'kết hợp' các đối tượng lại với nhau để tạo ra chức năng phức tạp hơn.

Đóng gói (Encapsulation) là nguyên tắc che giấu thông tin và triển khai bên trong của đối tượng, chỉ cung cấp giao diện công khai để tương tác. Kế thừa là tạo lớp mới từ lớp đã có, Đa hình là khả năng đối tượng thuộc nhiều lớp khác nhau có thể phản ứng khác nhau với cùng một thông điệp, Trừu tượng là tập trung vào những đặc điểm thiết yếu của đối tượng mà bỏ qua chi tiết không cần thiết.

Tính trừu tượng hóa dữ liệu (data abstraction) tập trung vào việc ẩn đi cách dữ liệu được lưu trữ và tổ chức bên trong, và chỉ cung cấp các phương thức (giao diện) để truy cập và thao tác dữ liệu. Điều này giúp người dùng không cần quan tâm đến chi tiết triển khai phức tạp, mà chỉ cần sử dụng giao diện đã được định nghĩa.

Phương thức 'getter' (lấy giá trị) và 'setter' (thiết lập giá trị) là các phương thức truy cập được sử dụng để kiểm soát việc truy cập và sửa đổi các thuộc tính của đối tượng. Chúng giúp thực hiện tính đóng gói bằng cách cho phép kiểm tra và xử lý dữ liệu trước khi gán hoặc trả về giá trị thuộc tính.

'Message passing' (truyền thông điệp) trong OOP mô tả cách các đối tượng tương tác với nhau. Khi một đối tượng cần thực hiện một hành động trên một đối tượng khác, nó sẽ gửi một 'thông điệp' đến đối tượng đó bằng cách gọi một phương thức của đối tượng đó.

Nguyên tắc 'Open/Closed Principle' (OCP) khuyến khích thiết kế sao cho các thực thể phần mềm (như lớp, module, hàm) nên mở cho mở rộng (có thể thêm chức năng mới) nhưng đóng cho sửa đổi (không cần sửa đổi mã nguồn hiện có để thêm chức năng mới). Điều này thường đạt được thông qua kế thừa và interface.

Trước Java 8, interface chỉ chứa khai báo phương thức (không triển khai), trong khi lớp trừu tượng có thể chứa cả phương thức trừu tượng và phương thức đã được triển khai. Từ Java 8 trở đi, interface có thể có phương thức default và static có triển khai, nhưng điểm khác biệt chính vẫn là lớp trừu tượng hướng đến sự kế thừa và tái sử dụng hành vi chung, còn interface hướng đến định nghĩa hợp đồng và đa kế thừa giao diện (multiple interface inheritance).

Nguyên tắc 'Single Responsibility Principle' (SRP) phát biểu rằng một lớp (hoặc module, hàm) chỉ nên có một và chỉ một lý do để thay đổi. Điều này giúp lớp trở nên dễ hiểu, dễ bảo trì và giảm nguy cơ ảnh hưởng đến các phần khác của hệ thống khi có thay đổi.

Lập trình hướng đối tượng tập trung vào tổ chức và cấu trúc mã nguồn, giúp tái sử dụng, giảm độ phức tạp và dễ bảo trì, mở rộng. Tuy nhiên, nó không trực tiếp tăng tốc độ thực thi chương trình; thậm chí trong một số trường hợp có thể chậm hơn so với lập trình hướng thủ tục do chi phí khởi tạo đối tượng và gọi phương thức.

Lập trình hướng đối tượng (OOP) tiếp cận việc giải quyết vấn đề bằng cách mô hình hóa thế giới thực thành các đối tượng. Chương trình OOP được xây dựng dựa trên việc tạo ra các đối tượng, định nghĩa hành vi và trạng thái của chúng, và thiết lập tương tác giữa các đối tượng này để giải quyết vấn đề.

Lớp (class) là bản thiết kế hoặc khuôn mẫu định nghĩa cấu trúc và hành vi chung cho một tập hợp các đối tượng. Đối tượng là thể hiện cụ thể của lớp. Phương thức khởi tạo là một phần của lớp, không phải vai trò của lớp. Lớp không phải là biến toàn cục.

Tính đa hình (polymorphism) cho phép các đối tượng thuộc các lớp khác nhau phản ứng khác nhau khi nhận cùng một thông điệp hoặc lệnh gọi phương thức. Điều này tạo ra sự linh hoạt và khả năng mở rộng trong thiết kế phần mềm.