Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Cận lâm sàng hệ tim mạch – Đề 13

Chụp cộng hưởng từ tim (Cardiac MRI) sử dụng từ trường mạnh và sóng radio để tạo ảnh, không sử dụng bức xạ ion hóa (tia X). Các phương pháp còn lại (X-quang tim phổi, CCTA, chụp mạch vành) đều sử dụng tia X, là bức xạ ion hóa.

Rối loạn vận động vùng (wall motion abnormality) trên siêu âm tim mô tả tình trạng một vùng cơ tim nào đó co bóp kém hơn so với bình thường, hoặc không co bóp, hoặc thậm chí co bóp ngược chiều. Đây là dấu hiệu gợi ý thiếu máu cơ tim cục bộ hoặc tổn thương cơ tim.

Troponin là protein cấu trúc đặc hiệu cho tế bào cơ tim. Khi tế bào cơ tim bị tổn thương (như trong nhồi máu cơ tim), Troponin được giải phóng vào máu và có thể đo được, giúp chẩn đoán và đánh giá mức độ tổn thương cơ tim.

CK-MB tăng cao trong máu khá sớm sau nhồi máu cơ tim, thường bắt đầu tăng trong vòng 3-6 giờ, đạt đỉnh trong 12-24 giờ và trở về bình thường trong vòng 48-72 giờ. Troponin có thời gian tăng và duy trì cao hơn CK-MB.

hs-CRP là một marker viêm toàn thân. Mức độ hs-CRP tăng cao phản ánh tình trạng viêm mạn tính trong cơ thể, có liên quan chặt chẽ đến quá trình xơ vữa động mạch, một yếu tố nguy cơ chính của bệnh tim mạch.

Trong chẩn đoán viêm cơ tim, cả ECG, siêu âm tim và đặc biệt là MRI tim đều có vai trò quan trọng. ECG có thể phát hiện các thay đổi ST-T không đặc hiệu, rối loạn nhịp tim. Siêu âm tim có thể thấy chức năng tim giảm, buồng tim giãn. MRI tim có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn trong việc phát hiện viêm cơ tim, nhờ khả năng phát hiện phù nề cơ tim và tổn thương cơ tim.

CCTA là một kỹ thuật không xâm lấn hoặc ít xâm lấn hơn so với chụp mạch vành xâm lấn (thường qua đường động mạch bẹn hoặc quay). CCTA không cần đưa catheter vào động mạch vành, do đó giảm nguy cơ biến chứng như chảy máu, tổn thương mạch máu, hay phản ứng dị ứng thuốc cản quang.

Siêu âm tim là một phương pháp thăm dò hình ảnh không xâm lấn, sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh tim. Các phương pháp còn lại (đặt catheter Swan-Ganz, đo áp lực động mạch xâm lấn, thông tim phải) đều là các thủ thuật xâm lấn, cần đưa các dụng cụ vào mạch máu hoặc buồng tim.

Chỉ số ABI (tỷ lệ giữa huyết áp cổ chân và huyết áp cánh tay) là một xét nghiệm đơn giản và không xâm lấn, được sử dụng để đánh giá mức độ hẹp tắc của động mạch chi dưới, giúp chẩn đoán và theo dõi bệnh động mạch ngoại biên.

ECG Holter là phương pháp theo dõi điện tim liên tục trong 24-48 giờ, lý tưởng để phát hiện các rối loạn nhịp tim thoáng qua hoặc không thường xuyên mà điện tâm đồ thông thường có thể bỏ sót.

Điện tâm đồ (ECG) cung cấp thông tin về hoạt động điện học của tim, bao gồm nhịp tim, khoảng QT, trục điện tim, sóng P, phức bộ QRS, sóng T... Tuy nhiên, ECG không thể đánh giá trực tiếp chức năng co bóp của tim, do đó không thể đo được phân suất tống máu thất trái (EF). EF cần được đánh giá bằng các phương pháp hình ảnh khác như siêu âm tim, MRI tim.

Nghiệm pháp gắng sức điện tim trên thảm lăn chủ yếu đánh giá khả năng gắng sức của bệnh nhân và quan trọng nhất là phát hiện các dấu hiệu thiếu máu cơ tim xuất hiện khi gắng sức (thay đổi ST-T trên ECG, đau ngực), giúp chẩn đoán bệnh động mạch vành.

Khoảng QT trên ECG (thời gian từ bắt đầu phức bộ QRS đến kết thúc sóng T) biểu thị thời gian tái cực tâm thất. Giá trị bình thường của khoảng QT phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tuổi, giới tính và đặc biệt là nhịp tim. Khoảng QT thường ngắn hơn khi nhịp tim nhanh và dài hơn khi nhịp tim chậm. Vì vậy, thường sử dụng khoảng QT hiệu chỉnh theo nhịp tim (QTc).

Chụp mạch vành là phương pháp 'tiêu chuẩn vàng' để đánh giá trực tiếp hệ thống động mạch vành, giúp xác định chính xác vị trí, số lượng và mức độ hẹp tắc của các nhánh động mạch vành, từ đó có kế hoạch can thiệp phù hợp.

Nghiệm pháp gắng sức tim mạch (thường là nghiệm pháp gắng sức điện tim hoặc siêu âm tim gắng sức) chủ yếu được sử dụng để phát hiện tình trạng thiếu máu cơ tim xảy ra khi gắng sức. Khi gắng sức, nhu cầu oxy của cơ tim tăng lên. Ở bệnh nhân có hẹp động mạch vành, lưu lượng máu đến cơ tim không đủ đáp ứng nhu cầu, dẫn đến thiếu máu cơ tim và có thể biểu hiện trên ECG hoặc siêu âm tim.

Siêu âm tim qua thực quản (TEE) sử dụng đầu dò siêu âm nhỏ, được đưa qua miệng vào thực quản, vị trí rất gần tim. Điều này giúp thu được hình ảnh tim rõ nét và chi tiết hơn so với siêu âm tim qua thành ngực (TTE), đặc biệt trong đánh giá các cấu trúc phía sau tim như tâm nhĩ trái, van hai lá, van ba lá, động mạch chủ ngực.

Stent mạch vành là một ống lưới kim loại nhỏ, được đặt vào vị trí động mạch vành bị hẹp trong quá trình can thiệp mạch vành qua da (PCI). Mục đích chính của stent là mở rộng lòng mạch vành bị hẹp, giúp khôi phục lưu thông máu đến cơ tim.

Theo các hướng dẫn hiện hành, giá trị huyết áp trung bình 24 giờ bình thường khi đo bằng ABPM là < 130/80 mmHg (một số hướng dẫn cũ hơn có thể dùng < 130/85 mmHg). Các lựa chọn khác không phản ánh giá trị huyết áp trung bình 24h bình thường.

Phân suất tống máu (EF) là tỷ lệ phần trăm thể tích máu được tống ra khỏi tâm thất trái (hoặc phải) trong mỗi nhịp tim. EF là chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng co bóp của tim, đặc biệt là thất trái. EF bình thường thường > 50-55%.

Đoạn ST chênh lên trên ECG là dấu hiệu đặc trưng của nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên (STEMI), một tình trạng cấp cứu tim mạch do tắc nghẽn hoàn toàn động mạch vành, gây thiếu máu cơ tim nghiêm trọng.

Sóng P đại diện cho quá trình khử cực của tâm nhĩ, dẫn đến sự co bóp của tâm nhĩ và bơm máu xuống tâm thất.

BNP (B-type Natriuretic Peptide) là một marker sinh học tim mạch rất nhạy trong việc đánh giá tình trạng suy tim. Nồng độ BNP giảm khi tình trạng suy tim cải thiện và ngược lại. Do đó, BNP thường được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị suy tim, đặc biệt là khi sử dụng thuốc lợi tiểu để giảm gánh nặng thể tích tuần hoàn.

Digoxin là một glycoside tim, không được sử dụng để tạo gắng sức trong siêu âm tim gắng sức. Dobutamine, Adenosine và Dipyridamole là các tác nhân dược lý thường được sử dụng để tạo gắng sức tim mạch trong siêu âm tim gắng sức khi bệnh nhân không thể thực hiện gắng sức bằng vận động.

Khoảng PR trên ECG biểu thị thời gian dẫn truyền xung động từ nhĩ xuống thất. Khoảng PR kéo dài (> 0.20 giây hoặc > 5 ô nhỏ) là dấu hiệu của block nhĩ thất độ 1, tình trạng dẫn truyền nhĩ thất bị chậm lại nhưng vẫn còn dẫn truyền 1:1.

Mệt mỏi cơ bắp chân là lý do chủ quan và thường gặp, không phải là tiêu chí ngừng nghiệm pháp gắng sức theo hướng dẫn y khoa. Các lý do khác (đau ngực, tăng huyết áp quá mức, thay đổi ECG có ý nghĩa thiếu máu cơ tim) là các tiêu chí ngừng nghiệm pháp do nguy cơ cho bệnh nhân.

ECG là công cụ rất hiệu quả trong việc phát hiện và phân loại các loại rối loạn nhịp tim khác nhau (nhịp nhanh, nhịp chậm, ngoại tâm thu, rung nhĩ, cuồng nhĩ, block nhĩ thất...). Trong khi đó, ECG ít nhạy trong việc phát hiện trực tiếp các bệnh lý van tim, suy tim tâm trương hay bệnh cơ tim phì đại (mặc dù có thể có các dấu hiệu gợi ý).

Doppler màu trong siêu âm tim đặc biệt hữu ích trong việc hình dung và định lượng dòng máu, giúp đánh giá chức năng van tim (hẹp hở van) và các dòng chảy bất thường trong tim.

BNP là một hormone peptide được giải phóng từ tâm thất khi bị căng giãn. Nồng độ BNP trong máu tăng cao là dấu hiệu quan trọng của suy tim, giúp chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi điều trị suy tim.

Nghiệm pháp bàn nghiêng được sử dụng để chẩn đoán ngất do thần kinh phế vị (vasovagal syncope) hoặc ngất do hạ huyết áp tư thế. Bằng cách thay đổi tư thế bệnh nhân từ nằm sang đứng trên bàn nghiêng, nghiệm pháp này có thể kích thích phản xạ thần kinh phế vị quá mức, gây hạ huyết áp và nhịp tim chậm, dẫn đến ngất ở những bệnh nhân có cơ địa nhạy cảm.

Xạ hình tưới máu cơ tim (Myocardial Perfusion Scan) là một kỹ thuật y học hạt nhân sử dụng chất phóng xạ (thường là Technetium-99m hoặc Thallium-201) để đánh giá lưu lượng máu đến cơ tim. Kỹ thuật này giúp phát hiện các vùng cơ tim bị thiếu máu (ví dụ do hẹp động mạch vành).