Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Sức khỏe và môi trường – Đề 6

Khí thải từ phương tiện giao thông (xe máy, ô tô, xe tải...) là nguồn chính gây ô nhiễm không khí ở các đô thị do mật độ giao thông cao và lượng lớn chất thải độc hại.

Kim loại nặng (chì, thủy ngân) là tác nhân hóa học gây ô nhiễm nguồn nước, không phải tác nhân sinh học. Các lựa chọn còn lại đều là tác nhân sinh học (vi sinh vật gây bệnh).

Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) là tổ chức khoa học hàng đầu thế giới chuyên đánh giá và đưa ra các báo cáo toàn diện về biến đổi khí hậu, nguyên nhân, tác động và giải pháp ứng phó. Các tổ chức khác có liên quan đến sức khỏe và môi trường nhưng không phải là cơ quan chính về biến đổi khí hậu.

Xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường là biện pháp gốc rễ để ngăn chặn ô nhiễm nguồn nước. Các biện pháp khác không giải quyết được nguồn gốc ô nhiễm hoặc thậm chí làm tình hình tệ hơn (tăng dùng thuốc tẩy rửa).

Suy giảm tầng ozone là vấn đề môi trường toàn cầu chủ yếu do các chất phá hủy tầng ozone (CFCs, HCFCs...), không phải là hậu quả trực tiếp của đô thị hóa. Đô thị hóa gây ra nhiều vấn đề môi trường cục bộ và khu vực như ô nhiễm, mất hệ sinh thái, ùn tắc giao thông, nhưng không trực tiếp gây suy giảm tầng ozone.

Nhựa plastic (đặc biệt là các loại nhựa khó phân hủy như polyethylene, polypropylene) có thời gian phân hủy rất dài, có thể lên đến hàng trăm năm hoặc lâu hơn, gây ô nhiễm môi trường kéo dài và tích tụ trong hệ sinh thái. Các chất liệu khác phân hủy nhanh hơn nhiều.

Mưa axit (do SO2, NOx trong khí quyển) có tính ăn mòn, phá hủy các công trình, ô nhiễm nguồn nước và đất, đồng thời gây kích ứng và tổn thương hệ hô hấp khi con người hít phải. Các tác hại khác không phải là tác động chính của mưa axit.

Phòng bệnh chủ động tập trung vào các biện pháp ngăn ngừa bệnh tật phát sinh ngay từ đầu. Tuyên truyền giáo dục về vệ sinh môi trường và lối sống lành mạnh giúp nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh liên quan đến môi trường. Các lựa chọn khác thuộc về điều trị hoặc ứng phó khi bệnh đã xảy ra.

Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là quy trình bắt buộc đối với các dự án có quy mô lớn, tiềm ẩn nguy cơ gây tác động tiêu cực đáng kể đến môi trường và sức khỏe con người, thường là các dự án công nghiệp, khai thác tài nguyên, cơ sở hạ tầng lớn. Các dự án nhỏ lẻ hoặc có tác động môi trường không đáng kể thường không yêu cầu ĐTM.

Sulfur dioxide (SO2) là chất khí độc hại được thải ra chủ yếu từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là than đá và dầu mỏ có chứa sulfur. SO2 khi kết hợp với hơi nước trong khí quyển tạo thành axit sulfuric (H2SO4), gây ra mưa axit. CO2, CH4, N2O là khí nhà kính, chủ yếu gây biến đổi khí hậu.

Dấu chân sinh thái đo lường tổng diện tích đất và nước cần thiết để cung cấp tài nguyên và hấp thụ chất thải cho một cá nhân, cộng đồng, hoặc hoạt động cụ thể. Nó phản ánh nhu cầu về tài nguyên thiên nhiên và áp lực lên môi trường.

Đun sôi nước là biện pháp đơn giản, hiệu quả nhất để tiêu diệt hầu hết các vi sinh vật gây bệnh trong nước, giảm nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm qua đường nước. Uống kháng sinh dự phòng không được khuyến khích và có thể gây kháng kháng sinh. Nước đóng chai có thể không đảm bảo chất lượng ở mọi nơi. Tránh nước mưa không liên quan trực tiếp đến bệnh truyền nhiễm từ nguồn nước sinh hoạt.

Tàu điện ngầm chạy bằng điện, không phát thải trực tiếp khí thải gây ô nhiễm không khí và tiếng ồn tại đô thị, vận chuyển được số lượng lớn hành khách, giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm so với các phương tiện khác. Xe buýt xăng vẫn gây ô nhiễm, ô tô cá nhân gây ùn tắc và ô nhiễm cao, máy bay tiêu thụ nhiều nhiên liệu và gây ô nhiễm không khí trên diện rộng.

Năng lượng mặt trời (và các năng lượng tái tạo khác như gió, nước) được coi là năng lượng sạch vì không tạo ra khí thải nhà kính hoặc các chất ô nhiễm đáng kể trong quá trình hoạt động. Các loại năng lượng khác đều gây ô nhiễm môi trường ở các mức độ khác nhau.

Hóa chất bảo vệ thực vật có thể tồn dư trong thực phẩm (rau, quả, thịt...), ô nhiễm nguồn nước (do rửa trôi từ đồng ruộng), và phát tán vào không khí (do phun xịt), gây nguy cơ phơi nhiễm cho con người qua nhiều con đường khác nhau. Tiếp xúc trực tiếp và đường hô hấp cũng là các con đường phơi nhiễm, nhưng không đầy đủ bằng lựa chọn 3.

Đốt rừng làm nương rẫy là hành động phá hoại môi trường, gây ô nhiễm không khí, mất rừng và suy thoái đất. Các hành động khác đều là biện pháp bảo vệ môi trường.

Phá rừng góp phần vào biến đổi khí hậu (thông qua giảm hấp thụ CO2 và tăng thải CO2 từ đốt rừng), làm thay đổi môi trường sống của các loài vật, tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người và gây ra các vấn đề sức khỏe liên quan đến biến đổi khí hậu (nắng nóng, thiên tai...). Các lựa chọn khác cũng là hậu quả nhưng không trực tiếp và nghiêm trọng bằng về mặt sức khỏe dài hạn.

Động đất và núi lửa phun trào là các hiện tượng tự nhiên do hoạt động địa chất, không liên quan trực tiếp đến biến đổi khí hậu do con người gây ra. Các hậu quả khác đều là tác động của biến đổi khí hậu.

Bụi mịn PM2.5 và các chất khí độc hại như SO2, NOx, CO... xâm nhập trực tiếp vào đường hô hấp, gây ra các bệnh về phổi, hen suyễn, viêm phế quản và các vấn đề hô hấp khác. Các tác động khác không trực tiếp ảnh hưởng đến hệ hô hấp qua đường khí thở.

Nguyên tắc 3R (Giảm thiểu - Reduce, Tái sử dụng - Reuse, Tái chế - Recycle) tập trung vào việc giảm lượng rác thải phát sinh ngay từ nguồn, kéo dài vòng đời sản phẩm, và biến rác thải thành tài nguyên, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng mục tiêu của 3R.

Carbon monoxide (CO) là chất khí không màu, không mùi, có ái lực với hemoglobin trong máu cao hơn oxy, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu, gây ngộ độc và các vấn đề tim mạch. CO có nhiều trong khói thuốc lá và khí thải xe cộ.

Tắm nắng vào giữa trưa (khi tia UV mạnh nhất) làm tăng nguy cơ phơi nhiễm tia UV quá mức, gây hại cho da và sức khỏe. Các biện pháp khác đều là cách bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.

Tái chế và tái sử dụng rác thải giúp giảm lượng rác thải ra môi trường, tiết kiệm tài nguyên và năng lượng, giảm ô nhiễm. Đây là phương pháp bền vững nhất. Các phương pháp khác gây ô nhiễm môi trường hoặc lãng phí tài nguyên.

Canh tác hữu cơ là phương pháp nông nghiệp bền vững, hạn chế tối đa sử dụng hóa chất tổng hợp (phân bón hóa học, thuốc trừ sâu), bảo vệ đa dạng sinh học, cải thiện độ phì nhiêu của đất và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Các hình thức canh tác khác có nhiều tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe.

Clo (Cl2) là chất khử trùng nước phổ biến và hiệu quả, nhưng nếu dùng quá liều có thể tạo ra các sản phẩm phụ gây hại cho sức khỏe, ví dụ như trihalomethanes (THMs).

Hydrofluorocarbons (HFCs) là nhóm khí nhà kính tổng hợp có tiềm năng làm nóng lên toàn cầu (GWP) rất cao, cao hơn nhiều so với CO2, CH4 và N2O, đặc biệt trong khung thời gian ngắn hạn (20 năm). Mặc dù nồng độ HFCs trong khí quyển thấp hơn CO2, nhưng tác động làm nóng của chúng trên mỗi phân tử là lớn hơn đáng kể.

Chỉ số chất lượng không khí (AQI) là chỉ số tổng hợp, đánh giá mức độ ô nhiễm không khí dựa trên nồng độ của một số chất ô nhiễm chính có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người, bao gồm bụi mịn (PM2.5, PM10), sulfur dioxide (SO2), nitrogen dioxide (NO2), carbon monoxide (CO), và ozone (O3). AQI giúp người dân nhận biết mức độ ô nhiễm và có biện pháp phòng ngừa.

Hiệu ứng nhà kính là hiện tượng khí nhà kính hấp thụ và giữ nhiệt trong bầu khí quyển, gây nóng lên toàn cầu. Các loại ô nhiễm khác không trực tiếp gây ra hiệu ứng này.

Rừng mưa nhiệt đới có diện tích lớn, đa dạng sinh học cao và khả năng quang hợp mạnh mẽ, hấp thụ lượng lớn CO2 và thải ra oxy, đóng vai trò quan trọng trong điều hòa khí hậu toàn cầu và cung cấp oxy cho sự sống. Vì vậy, chúng được ví như 'lá phổi xanh' của Trái Đất.

Ô nhiễm tiếng ồn gây căng thẳng, khó ngủ, rối loạn giấc ngủ, và các vấn đề thần kinh khác. Về lâu dài, có thể dẫn đến các bệnh tim mạch và suy giảm thính lực. Các lựa chọn khác không phải là tác động chính của ô nhiễm tiếng ồn.