Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Miễn dịch – Nhiễm trùng – Đề 9

Tế bào NK (Natural Killer cells) là một loại tế bào lympho nhưng lại thuộc hệ miễn dịch bẩm sinh. Chúng có khả năng tiêu diệt tế bào nhiễm virus và tế bào ung thư mà không cần mẫn cảm trước. Các tế bào lympho T và B thuộc hệ miễn dịch thu được, cần nhận diện kháng nguyên đặc hiệu.

Đại thực bào là APC chuyên nghiệp, thực bào và trình diện kháng nguyên cho tế bào T, kích hoạt cả miễn dịch bẩm sinh và thu được. Tế bào lympho B cũng là APC nhưng vai trò chính là sản xuất kháng thể. Tế bào T hỗ trợ không phải APC mà nhận diện kháng nguyên từ APC. Tế bào mast liên quan đến phản ứng viêm và dị ứng.

Kháng sinh beta-lactam có cơ chế tác dụng chính là ức chế tổng hợp vách tế bào vi khuẩn. Vách tế bào là cấu trúc quan trọng giúp vi khuẩn duy trì hình dạng và chống lại áp lực thẩm thấu. Ức chế tổng hợp vách tế bào khiến vi khuẩn bị yếu và dễ bị tiêu diệt. Các đáp án khác mô tả cơ chế tác dụng của các nhóm kháng sinh khác.

PCR (Polymerase Chain Reaction) là kỹ thuật sinh học phân tử khuếch đại DNA hoặc RNA, cho phép phát hiện và định danh vi sinh vật gây bệnh dựa trên vật liệu di truyền của chúng. Xét nghiệm PCR rất nhạy và đặc hiệu trong chẩn đoán nhiễm trùng. Các đáp án khác mô tả mục đích của các xét nghiệm khác (ELISA, xét nghiệm chức năng miễn dịch, công thức máu).

Miễn dịch cộng đồng xảy ra khi một tỷ lệ đủ lớn dân số được miễn dịch với một bệnh truyền nhiễm (thường thông qua vaccine), tạo ra sự bảo vệ gián tiếp cho những người chưa được miễn dịch (ví dụ trẻ sơ sinh, người suy giảm miễn dịch). Khi tỷ lệ miễn dịch đủ cao, sự lây lan của bệnh trong cộng đồng bị hạn chế. Các đáp án khác mô tả sai cơ chế và điều kiện hoạt động của miễn dịch cộng đồng.

Phản ứng dị ứng típ I được trung gian bởi kháng thể IgE. Khi tiếp xúc với dị nguyên, IgE gắn vào thụ thể trên tế bào mast. Tiếp xúc lần sau với dị nguyên sẽ hoạt hóa tế bào mast giải phóng histamine và các chất trung gian gây dị ứng khác. Các loại kháng thể khác không đóng vai trò chính trong phản ứng này.

Tế bào lympho T gây độc (CTLs hoặc CD8+ T cells) có khả năng nhận diện và tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus hoặc tế bào ung thư bằng cách giải phóng các chất gây độc tế bào như perforin và granzyme. Tế bào B sản xuất kháng thể. Tế bào T hỗ trợ điều hòa miễn dịch. Tế bào mast liên quan đến phản ứng viêm và dị ứng.

Tự miễn dịch là tình trạng hệ miễn dịch nhận diện nhầm các thành phần bình thường của cơ thể (tế bào, mô, cơ quan) là 'kháng nguyên lạ' và tấn công chúng, gây ra các bệnh tự miễn. Các đáp án 1, 2, 3 là mục tiêu bình thường của hệ miễn dịch khỏe mạnh.

IgG là kháng thể chính trong huyết thanh và dịch ngoại bào, có vai trò quan trọng trong miễn dịch thứ phát và miễn dịch thụ động cho trẻ sơ sinh do khả năng qua nhau thai. IgM thường xuất hiện sớm trong đáp ứng miễn dịch. IgA có nhiều ở niêm mạc. IgE liên quan đến dị ứng.

Niêm mạc đường hô hấp có lông chuyển và chất nhầy. Lông chuyển đẩy chất nhầy và các tác nhân gây bệnh bị mắc kẹt trong chất nhầy ra ngoài, giúp làm sạch đường hô hấp. pH acid là cơ chế bảo vệ ở dạ dày. Nhu động ruột giúp loại bỏ chất thải và vi sinh vật ở đường tiêu hóa. Da là hàng rào bảo vệ bên ngoài cơ thể.

Phản ứng quá mẫn muộn típ IV là phản ứng miễn dịch tế bào, chủ yếu được trung gian bởi tế bào lympho T (đặc biệt là tế bào T hỗ trợ Th1). Các tế bào T này giải phóng cytokine, hoạt hóa đại thực bào và gây viêm tại vị trí tiếp xúc kháng nguyên sau 24-72 giờ. Các típ quá mẫn khác (I, II, III) được trung gian bởi kháng thể và phức hợp miễn dịch.

Sau khi mắc các bệnh như sởi, thủy đậu, hệ miễn dịch tạo ra trí nhớ miễn dịch (tế bào nhớ B và T) đặc hiệu với virus gây bệnh. Khi tái nhiễm, đáp ứng miễn dịch thứ phát sẽ được kích hoạt nhanh chóng và mạnh mẽ, thường ngăn chặn bệnh phát triển hoặc làm bệnh nhẹ hơn. Miễn dịch thụ động là nhận kháng thể từ ngoài. Miễn dịch bẩm sinh không tạo trí nhớ. Virus không tự suy yếu để tạo miễn dịch lâu dài.

Tiêm vaccine đầy đủ giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng, do đó KHÔNG phải là yếu tố nguy cơ. Các yếu tố khác (suy dinh dưỡng, tuổi cao, bệnh mạn tính) đều làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng khả năng nhiễm trùng.

Virus HIV tấn công và phá hủy chủ yếu tế bào lympho T hỗ trợ (CD4+), là tế bào trung tâm điều hòa đáp ứng miễn dịch. Sự suy giảm tế bào CD4+ dẫn đến suy giảm miễn dịch nghiêm trọng, gây ra AIDS. Các tế bào khác cũng bị ảnh hưởng nhưng tế bào CD4+ là mục tiêu chính và quan trọng nhất.

Sốc nhiễm trùng là biến chứng nặng của nhiễm trùng huyết, đặc trưng bởi phản ứng viêm toàn thân quá mức. Các chất trung gian viêm (cytokine) được giải phóng ồ ạt gây giãn mạch lan rộng, tăng tính thấm thành mạch, dẫn đến tụt huyết áp nghiêm trọng và suy đa tạng. Các đáp án khác không phải là nguyên nhân chính gây sốc nhiễm trùng.

Lysosome là bào quan chứa enzyme thủy phân. Trong thực bào, lysosome kết hợp với phagosome chứa vi sinh vật tạo thành phagolysosome. Enzyme thủy phân trong lysosome sẽ tiêu hóa và phá hủy vi sinh vật. Các đáp án khác mô tả các bước khác của quá trình thực bào, nhưng vai trò cụ thể của lysosome là tiêu hóa.

Kháng sinh là thuốc điều trị nhiễm khuẩn bằng cách trực tiếp tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Vaccine là biện pháp phòng bệnh bằng cách kích thích hệ miễn dịch tạo ra trí nhớ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây bệnh trong tương lai. Các đáp án khác mô tả sai chức năng của kháng sinh và vaccine.

Sản xuất kháng thể đặc hiệu là cơ chế của miễn dịch thu được (miễn dịch dịch thể), cần có sự nhận diện kháng nguyên đặc hiệu và phát triển trí nhớ miễn dịch. Các đáp án còn lại (thực bào, bổ thể, viêm) là các cơ chế của miễn dịch bẩm sinh, hoạt động nhanh chóng và không đặc hiệu.

Nhiễm trùng huyết là tình trạng nhiễm trùng toàn thân nghiêm trọng. Xét nghiệm công thức máu (đếm bạch cầu) và CRP (chất chỉ điểm viêm) thường được sử dụng để đánh giá mức độ viêm và nhiễm trùng trong cơ thể, hỗ trợ chẩn đoán nhiễm trùng huyết. Các xét nghiệm khác không đặc hiệu cho nhiễm trùng huyết.

Hiện tượng 'thoát khỏi' miễn dịch (immune escape) là khả năng của virus biến đổi kháng nguyên bề mặt của chúng (thường thông qua đột biến) để tránh bị nhận diện và tấn công bởi kháng thể và tế bào miễn dịch đã được tạo ra từ trước đó. Đây là cơ chế giúp virus tồn tại và gây nhiễm trùng kéo dài. Các đáp án khác không mô tả đúng hiện tượng 'thoát khỏi' miễn dịch.

Đáp ứng miễn dịch thứ phát xảy ra khi cơ thể gặp lại kháng nguyên đã từng tiếp xúc trước đó. Do có tế bào nhớ, đáp ứng thứ phát diễn ra nhanh hơn, mạnh hơn, sản xuất nhiều kháng thể hơn và chủ yếu là IgG (trong khi đáp ứng nguyên phát chủ yếu là IgM). Các đáp án khác mô tả sai đặc điểm của đáp ứng thứ phát.

Liệu pháp miễn dịch trong ung thư nhằm mục đích tăng cường hoặc điều chỉnh hệ miễn dịch của bệnh nhân để nó có thể nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư một cách hiệu quả hơn. Các phương pháp khác (hóa trị, xạ trị) trực tiếp tấn công tế bào ung thư, không phải là liệu pháp miễn dịch. Thay thế tế bào ung thư là khái niệm không chính xác trong điều trị ung thư.

Miễn dịch thụ động nhân tạo là miễn dịch có được do nhận kháng thể từ nguồn ngoài cơ thể một cách chủ động, ví dụ tiêm huyết thanh chứa kháng thể (như huyết thanh kháng độc tố uốn ván). Miễn dịch sau mắc bệnh sởi và sau tiêm vaccine là miễn dịch chủ động. Miễn dịch từ mẹ sang con là thụ động tự nhiên.

Interferon (IFN) là cytokine được sản xuất bởi tế bào bị nhiễm virus. IFN có tác dụng chính là ngăn chặn sự nhân lên của virus trong tế bào, bảo vệ các tế bào lân cận khỏi bị nhiễm virus. IFN không trực tiếp tiêu diệt virus, không hoạt hóa tế bào B, và sốt là phản ứng toàn thân, không phải vai trò chính của IFN.

Vaccine tạo ra trí nhớ miễn dịch bằng cách kích thích hệ miễn dịch tạo ra đáp ứng miễn dịch nguyên phát 'giả', từ đó hình thành tế bào nhớ. Khi gặp lại tác nhân gây bệnh thực sự, hệ miễn dịch sẽ có đáp ứng thứ phát nhanh và mạnh hơn. Miễn dịch thụ động là nhận kháng thể từ nguồn ngoài. Miễn dịch bẩm sinh là cơ chế bảo vệ tự nhiên, không đặc hiệu. Phản ứng viêm là một phần của đáp ứng miễn dịch nhưng không phải nguyên lý chính của vaccine.

pH acid dạ dày là một hàng rào hóa học quan trọng của hệ tiêu hóa, có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi sinh vật xâm nhập qua thức ăn, nước uống. Hàng rào da bảo vệ bề mặt cơ thể. Phản ứng viêm toàn thân là đáp ứng khi nhiễm trùng lan rộng, không phải cơ chế ngăn chặn xâm nhập ban đầu. Miễn dịch tế bào là một phần của đáp ứng miễn dịch nhưng không trực tiếp ngăn chặn xâm nhập qua đường tiêu hóa bằng pH acid.

Tái hoạt hóa nhiễm trùng là sự bùng phát trở lại của một nhiễm trùng tiềm ẩn (latent infection) sau một thời gian không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ. Virus herpes và lao là ví dụ điển hình của nhiễm trùng có thể tái hoạt hóa. Các đáp án khác không mô tả đúng ý nghĩa của 'tái hoạt hóa'.

Miễn dịch tự nhiên, không đặc hiệu bao gồm các hàng rào vật lý, hóa học và tế bào miễn dịch bẩm sinh. Các đáp án 1, 2, 4 thuộc miễn dịch thu được, đặc hiệu.

Histamine là chất trung gian hóa học chính gây giãn mạch và tăng tính thấm thành mạch trong phản ứng viêm sớm, dẫn đến các triệu chứng điển hình. IL-2 kích thích tăng sinh tế bào T. IFN-γ hoạt hóa đại thực bào và tăng cường trình diện kháng nguyên. TNF-α gây viêm toàn thân và có nhiều vai trò khác trong miễn dịch.

ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) là xét nghiệm miễn dịch enzyme, dựa trên phản ứng kháng nguyên-kháng thể để phát hiện và định lượng kháng thể hoặc kháng nguyên đặc hiệu trong mẫu bệnh phẩm. Các đáp án 1, 2, 4 liên quan đến các phương pháp xét nghiệm khác (PCR, huyết học).