Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Module da – cơ xương khớp – Đề 7

Dây chằng chéo trước (ACL) là một trong bốn dây chằng chính của khớp gối, có chức năng quan trọng nhất là hạn chế sự di chuyển ra trước quá mức của xương chày so với xương đùi. Rách ACL thường gây mất vững khớp gối, đặc biệt khi xoay và đổi hướng nhanh.

Khớp hoạt dịch được đặc trưng bởi các thành phần: sụn khớp, bao khớp (gồm màng xơ và màng hoạt dịch), dịch khớp, và dây chằng (ngoài bao khớp). Đĩa đệm gian đốt sống là cấu trúc của khớp sụn sợi, không phải khớp hoạt dịch.

Ống Havers là kênh trung tâm của hệ thống Havers (osteon) trong xương đặc, chứa mạch máu, thần kinh và mạch bạch huyết, đảm bảo dinh dưỡng và điều khiển chức năng cho các tế bào xương trong osteon. Tế bào xương nằm trong ổ xương (lacunae), tủy xương đỏ nằm trong xương xốp, và chất nền xương do tế bào tạo xương tạo ra.

Các biến chứng sớm của gãy xương (xảy ra trong vòng vài giờ đến vài ngày sau gãy) bao gồm sốc, tổn thương mạch máu thần kinh, hội chứng khoang, nhiễm trùng (gãy hở),... Can lệch (malunion) là biến chứng muộn (xảy ra sau khi xương đã liền nhưng không đúng vị trí giải phẫu).

Các yếu tố nguy cơ chính của loãng xương bao gồm tuổi cao, giới nữ (do mãn kinh và giảm estrogen), tiền sử gia đình, chủng tộc (da trắng, châu Á), hút thuốc lá, lạm dụng rượu, thiếu canxi và vitamin D,... Thừa cân béo phì thực tế có thể có tác dụng bảo vệ xương phần nào do tăng trọng lượng cơ thể tạo áp lực lên xương, kích thích tạo xương.

Cơ trơn (smooth muscle) không có vân ngang, được tìm thấy ở thành các cơ quan nội tạng, mạch máu,... và được điều khiển bởi hệ thần kinh tự chủ (không ý thức). Cơ vân và cơ tim có vân ngang, cơ vân thường được điều khiển ý thức (hệ thần kinh soma), cơ tim tự động (hệ thần kinh tự chủ nhưng có đặc điểm riêng).

Chụp X-quang thường quy là phương pháp chẩn đoán hình ảnh đầu tiên và phổ biến nhất để xác định gãy xương, do nhanh chóng, dễ thực hiện, chi phí thấp và có thể phát hiện hầu hết các loại gãy xương. CT scan, MRI và siêu âm có thể được sử dụng trong một số trường hợp đặc biệt hoặc để đánh giá tổn thương mô mềm kèm theo.

Lớp biểu bì là lớp ngoài cùng của da, bao gồm lớp sừng, lớp bóng (chỉ có ở da dày), lớp hạt, lớp gai và lớp đáy. Lớp trung bì nằm dưới lớp biểu bì, là một lớp khác của da.

Colchicine là thuốc kháng viêm đặc hiệu, thường được sử dụng để điều trị cơn gút cấp tính, giúp giảm nhanh triệu chứng đau và viêm. Allopurinol là thuốc giảm acid uric máu, dùng để dự phòng cơn gút tái phát. Methotrexate và hydroxychloroquine là thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp và các bệnh tự miễn khác.

Bó bột cẳng tay - bàn tay (short arm cast) thường được sử dụng cho gãy xương cẳng tay ở trẻ em và người lớn không di lệch hoặc sau nắn chỉnh, cho phép cử động khuỷu tay và bàn tay trong giới hạn, giúp duy trì chức năng và giảm cứng khớp so với bó bột cánh tay - bàn tay (long arm cast) bất động cả khuỷu tay.

Lực co cơ vân được tạo ra nhờ cơ chế trượt sợi (sliding filament theory). Trong đó, sợi actin và myosin trượt lên nhau, làm ngắn sarcomere (đơn vị co cơ) và toàn bộ sợi cơ. Collagen và elastin chủ yếu tạo độ bền và đàn hồi cho cơ, màng tế bào cơ (sarcolemma) dẫn truyền xung động thần kinh.

Khớp cầu và ổ (ball and socket joint) như khớp vai và khớp háng cho phép cử động ở nhiều mặt phẳng và trục, bao gồm xoay, gấp, duỗi, dạng, khép và xoay vòng. Các loại khớp khác có phạm vi cử động hạn chế hơn.

Tế bào Merkel là tế bào cảm giác ở lớp đáy của biểu bì, liên quan đến cảm nhận xúc giác nhẹ và khả năng phân biệt hai điểm chạm gần nhau. Các chức năng khác thuộc về tế bào melanocyte (melanin), tế bào keratinocyte (keratin) và tế bào Langerhans (trình diện kháng nguyên).

Loãng xương (osteoporosis) là bệnh lý do mất cân bằng trong quá trình tu sửa xương, khi quá trình hủy xương (do tế bào hủy xương) diễn ra nhanh hơn quá trình tạo xương (do tế bào tạo xương), dẫn đến giảm mật độ xương và tăng nguy cơ gãy xương.

Xét nghiệm RF, Anti-CCP, CRP, ESR là các xét nghiệm máu quan trọng hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi viêm khớp dạng thấp (đánh giá tình trạng viêm và yếu tố tự miễn). Đo mật độ xương DEXA được sử dụng để đánh giá loãng xương, không phải xét nghiệm đặc hiệu cho viêm khớp dạng thấp.

Vitamin D đóng vai trò then chốt trong việc hấp thu canxi từ ruột vào máu và tham gia vào quá trình khoáng hóa xương, giúp xương chắc khỏe. Thiếu vitamin D dẫn đến giảm hấp thu canxi, gây ra còi xương ở trẻ em và loãng xương ở người lớn.

Đơn vị vận động là đơn vị chức năng cơ bản của hệ cơ xương khớp, bao gồm một neuron thần kinh vận động alpha và tất cả các sợi cơ vân mà neuron đó chi phối. Khi neuron vận động kích thích, tất cả các sợi cơ trong đơn vị vận động sẽ co đồng thời.

Đơn vị pilosebaceous bao gồm nang lông, tuyến bã nhờn và cơ dựng lông. Tuyến mồ hôi eccrine là một cấu trúc độc lập, không thuộc đơn vị này và có chức năng tiết mồ hôi để điều hòa nhiệt độ cơ thể.

Gãy xương bệnh lý (pathologic fracture) là gãy xương xảy ra ở xương đã bị yếu đi do bệnh lý nền, như loãng xương, ung thư xương, di căn xương,... Gãy xương đốt sống do ho nhẹ ở người loãng xương là ví dụ điển hình của gãy xương bệnh lý, do lực tác động rất nhẹ không đủ gây gãy xương ở người bình thường.

Tế bào hủy xương (osteoclast) là tế bào đa nhân lớn, có nguồn gốc từ dòng tủy xương, chuyên biệt trong việc hủy chất nền xương và giải phóng khoáng chất, đóng vai trò quan trọng trong tu sửa, tái tạo và duy trì cân bằng canxi trong xương.

Sụn trong (hyaline cartilage) là loại sụn phổ biến nhất, có mặt ở sụn khớp, sụn sườn, sụn khí quản,... Đặc điểm của sụn trong là ít tế bào sụn (chondrocyte) và chất nền ngoại bào chiếm ưu thế, giàu collagen loại II, giúp sụn chịu lực nén và trượt tốt.

Phẫu thuật kết hợp xương là các phương pháp dùng các vật liệu như đinh, nẹp, vít, khung cố định ngoài để cố định vững chắc các đầu xương gãy, giúp xương liền nhanh và đúng vị trí. Bó bột là phương pháp bất động xương gãy bên ngoài, không phải phẫu thuật kết hợp xương.

Bệnh gút (gout) là bệnh lý do rối loạn chuyển hóa purin, dẫn đến tăng acid uric trong máu. Khi nồng độ acid uric quá cao, các tinh thể muối urat (monosodium urate) lắng đọng trong khớp và các mô xung quanh, gây ra viêm khớp cấp tính và mạn tính.

Nguyên tắc điều trị gãy xương bao gồm nắn chỉnh xương, bất động xương để cố định vị trí gãy và tạo điều kiện liền xương, và phục hồi chức năng sớm sau khi xương lành để tránh cứng khớp và yếu cơ. Kéo dài thời gian bất động quá mức có thể gây tác dụng ngược như cứng khớp và teo cơ, nên cần phục hồi chức năng sớm.

Lớp trung bì lưới chứa chủ yếu sợi collagen loại I, sắp xếp dày đặc và định hướng, tạo nên độ bền và khả năng chịu lực kéo, căng của da. Sợi elastin cũng có mặt nhưng ít hơn, đóng vai trò chính trong độ đàn hồi.

Màu sắc da chủ yếu được quyết định bởi loại và lượng melanin (eumelanin và pheomelanin) do tế bào melanocyte sản xuất, chứ không phải số lượng tế bào melanocyte. Độ dày biểu bì và lưu lượng máu cũng góp phần ảnh hưởng đến màu da (ví dụ da hồng hào khi mạch máu giãn, da tái khi lớp sừng dày).

Triệu chứng 'co cứng khớp buổi sáng' kéo dài (trên 30 phút), sưng đau khớp đối xứng, đặc biệt ở khớp nhỏ bàn tay và bàn chân là dấu hiệu điển hình của viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis), một bệnh tự miễn hệ thống.

Thoái hóa khớp gối (osteoarthritis) thường gây đau khớp kiểu cơ học (đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ), cứng khớp buổi sáng ngắn (<30 phút), tiếng lục cục khớp. Sưng nóng đỏ đau khớp cấp tính gợi ý viêm khớp nhiễm trùng hoặc gút hơn là thoái hóa khớp.

Lưới nội chất trơn (sarcoplasmic reticulum - SR) ở tế bào cơ vân chuyên biệt hóa thành hệ thống dự trữ và giải phóng ion calci (Ca2+). Ca2+ là yếu tố quan trọng khởi động quá trình co cơ khi có xung động thần kinh và được bơm trở lại SR để kết thúc co cơ.

Sợi actin (sợi mảnh) trong cơ vân được cấu tạo bởi protein actin, tropomyosin và troponin. Myosin là protein chính của sợi myosin (sợi dày) và tương tác với actin để tạo lực co cơ, nhưng không phải là thành phần cấu trúc của sợi actin.