Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Giải phẫu bệnh – Đề 1

Xâm lấn màng đáy là đặc điểm của ung thư biểu mô xâm lấn, không phải loạn sản. Loạn sản là những thay đổi tiền ung thư ở biểu mô, bao gồm tăng sản tế bào đáy, mất cực tính tế bào, và thay đổi tỉ lệ nhân/tế bào chất (nhân lớn, đậm màu). Loạn sản chưa xâm lấn màng đáy, còn khu trú trong biểu mô.

Xét nghiệm Pap smear là một xét nghiệm tế bào học, trong đó các tế bào được thu thập từ bề mặt cổ tử cung và kiểm tra dưới kính hiển vi để phát hiện các tế bào bất thường hoặc ung thư. Sinh thiết là lấy một mẫu mô lớn hơn để kiểm tra. Giải phẫu tử thi là khám nghiệm tử thi. Mô bệnh học nghiên cứu mô bệnh phẩm đã được xử lý và nhuộm.

Vi khuẩn Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn) là nguyên nhân phổ biến nhất của viêm phổi thùy, một dạng viêm phổi cấp tính ảnh hưởng đến toàn bộ một hoặc nhiều thùy phổi. Virus cúm thường gây viêm phổi kẽ hoặc viêm phế quản phổi. Nấm Aspergillus gây viêm phổi ở người suy giảm miễn dịch. Hóa chất độc hại có thể gây viêm phổi hóa học.

Độ biệt hóa trong ung thư đề cập đến mức độ tế bào ung thư giống với tế bào gốc bình thường của mô mà ung thư phát sinh. Ung thư biệt hóa tốt (well-differentiated) gần giống tế bào bình thường và thường ít ác tính hơn ung thư biệt hóa kém (poorly-differentiated) hoặc không biệt hóa (undifferentiated/anaplastic) mà ít giống tế bào bình thường và có xu hướng ác tính hơn, di căn nhanh hơn. Kích thước và mức độ lan rộng liên quan đến giai đoạn ung thư. Tốc độ tăng trưởng là một yếu tố khác nhưng không trực tiếp liên quan đến độ biệt hóa.

Thoái hóa mỡ (ví dụ, gan nhiễm mỡ) là một dạng tổn thương tế bào có khả năng hồi phục nếu nguyên nhân gây bệnh (ví dụ, nghiện rượu, béo phì) được loại bỏ sớm. Các loại hoại tử (đông đặc, hóa lỏng, hoại thư) đều là các dạng chết tế bào không hồi phục. Hoại tử đông đặc thường gặp trong nhồi máu cơ tim. Hoại tử hóa lỏng thường gặp trong nhiễm trùng não. Hoại thư là hoại tử mô trên diện rộng, thường có nhiễm trùng.

Tất cả các đáp án trên đều có thể được sử dụng trong chẩn đoán bệnh bạch cầu và lymphoma. Sinh thiết hạch bạch huyết giúp chẩn đoán lymphoma hạch. Xét nghiệm tủy xương quan trọng trong chẩn đoán bệnh bạch cầu và lymphoma tủy xương. Xét nghiệm công thức máu có thể gợi ý các bất thường về tế bào máu, hướng tới chẩn đoán các bệnh lý này. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định một hoặc kết hợp nhiều xét nghiệm.

Xơ hóa là đặc điểm của quá trình lành vết thương và viêm mạn tính, không phải là dấu hiệu chính của viêm cấp tính. Các dấu hiệu chính của viêm cấp tính là sưng, nóng, đỏ, đau và mất chức năng (tumor, calor, rubor, dolor, functio laesa). Xơ hóa xảy ra sau giai đoạn viêm, khi mô bị tổn thương được thay thế bằng mô sẹo.

Ung thư biểu mô tại chỗ (carcinoma in situ) là giai đoạn sớm nhất của ung thư biểu mô, khi các tế bào ung thư chỉ khu trú ở lớp biểu mô và chưa xâm lấn qua màng đáy. Đây là giai đoạn tiền xâm lấn và có khả năng chữa khỏi cao nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Các lựa chọn khác mô tả các giai đoạn tiến triển hơn của ung thư.

Sinh thiết cắt bỏ (excisional biopsy) hoặc bệnh phẩm phẫu thuật (surgical specimen) cho phép đánh giá toàn bộ cấu trúc mô của một cơ quan hoặc tổn thương sau khi phẫu thuật cắt bỏ. Các loại sinh thiết khác (kim, nội soi) chỉ lấy một mẫu nhỏ, không đại diện cho toàn bộ tổn thương hoặc cơ quan. Tế bào học dịch màng phổi là xét nghiệm tế bào học, không đánh giá cấu trúc mô.

Xét nghiệm hóa mô miễn dịch (IHC) sử dụng kháng thể để phát hiện các protein đặc hiệu (kháng nguyên) trong tế bào và mô. Điều này giúp xác định nguồn gốc tế bào, phân loại ung thư, và xác định các dấu ấn sinh học có giá trị tiên lượng hoặc điều trị. Đánh giá hình thái tế bào là mục tiêu của mô bệnh học truyền thống. Đếm và đo kích thước tế bào không phải là ứng dụng chính của IHC.

Tăng tính thấm thành mạch máu là cơ chế chính gây phù trong viêm. Các chất trung gian hóa học của viêm làm giãn mạch và tăng tính thấm mao mạch, cho phép protein huyết tương và dịch thoát ra khỏi mạch máu vào mô kẽ, gây phù. Các lựa chọn khác không phải là cơ chế chính gây phù viêm: áp suất thẩm thấu keo và áp suất thủy tĩnh có vai trò trong cân bằng dịch nhưng không phải là yếu tố quyết định trong phù viêm; giảm tính thấm thành mạch máu sẽ làm giảm phù.

Bạch cầu đa nhân trung tính là tế bào viêm chủ đạo trong giai đoạn cấp tính của viêm, đáp ứng nhanh chóng với các tín hiệu hóa học và thực bào các tác nhân gây bệnh. Lympho bào và tương bào thường liên quan đến viêm mạn tính và đáp ứng miễn dịch đặc hiệu. Đại thực bào tham gia cả viêm cấp và mạn tính nhưng nổi bật hơn ở giai đoạn sau của viêm cấp và viêm mạn tính.

Bệnh amyloidosis là một nhóm bệnh lý đặc trưng bởi sự tích tụ bất thường của protein amyloid (một loại protein bất thường, không hòa tan) trong mô và cơ quan. Sự tích tụ này làm rối loạn cấu trúc và chức năng của cơ quan bị ảnh hưởng. Các lựa chọn khác không phải là cơ chế chính của amyloidosis: thiếu enzyme chuyển hóa protein có thể dẫn đến các bệnh tích tụ khác. Phản ứng tự miễn dịch và nhiễm trùng mạn tính có thể là nguyên nhân thứ phát gây amyloidosis trong một số trường hợp, nhưng không phải cơ chế chính.

Sự co rút tế bào và phân mảnh nhân có trật tự là đặc điểm của apoptosis (chết tế bào theo chương trình), không phải hoại tử. Hoại tử đặc trưng bởi sự phá vỡ màng tế bào, giải phóng nội dung tế bào, bao gồm enzyme tiêu thể, vào môi trường xung quanh, gây ra phản ứng viêm. Apoptosis là quá trình chết tế bào sạch sẽ, không gây viêm.

Xơ gan là giai đoạn cuối của nhiều bệnh gan mạn tính, đặc trưng bởi sự thay thế mô gan bình thường bằng mô sẹo (xơ hóa) và các nốt tân sinh (nốt tái tạo). Điều này làm rối loạn cấu trúc và chức năng gan. Viêm gan cấp tính là viêm gan đột ngột. Sự tích tụ mỡ trong gan là gan nhiễm mỡ. Tắc nghẽn đường mật gây ứ mật.

Xơ vữa động mạch bắt đầu bằng tổn thương ở lớp áo trong (intima) của thành mạch máu. Tổn thương nội mạc mạch máu tạo điều kiện cho sự tích tụ lipid, tế bào viêm và các thành phần khác, dẫn đến hình thành mảng xơ vữa. Lớp áo giữa chủ yếu chứa tế bào cơ trơn và sợi đàn hồi. Lớp áo ngoài là lớp ngoài cùng của thành mạch máu.

Xét nghiệm FISH (lai huỳnh quang tại chỗ) là một kỹ thuật giải phẫu bệnh phân tử được sử dụng để phát hiện tái sắp xếp gen, khuếch đại gen, mất đoạn gen và bất thường số lượng nhiễm sắc thể (ví dụ, trisomy, monosomy) trong tế bào và mô. Đột biến điểm gen thường được phát hiện bằng các kỹ thuật khác như PCR hoặc giải trình tự gen. Biểu hiện protein được đánh giá bằng hóa mô miễn dịch hoặc Western blot. Hoạt động enzyme được đo bằng các xét nghiệm hóa sinh.

Hoại tử tế bào là quá trình chết tế bào bệnh lý, không phải là cơ chế tham gia vào quá trình lành vết thương. Các cơ chế chính của lành vết thương bao gồm tăng sinh mạch máu mới (tạo mạch để cung cấp dinh dưỡng và oxy cho vùng tổn thương), tổng hợp collagen (để tạo mô sẹo và củng cố vết thương), và co rút vết thương (để giảm kích thước vết thương).

Mô liên kết, đặc biệt là mô sợi, thay thế mô bị tổn thương trong quá trình lành vết thương để tạo thành sẹo. Quá trình này được gọi là xơ hóa. Mô biểu mô có thể tái tạo trong một số trường hợp nhưng sẹo chủ yếu là mô liên kết. Mô thần kinh và mô cơ ít có khả năng tái tạo và thường được thay thế bằng mô sẹo khi bị tổn thương nặng.

Viêm cầu thận (glomerulonephritis) là tình trạng viêm và tổn thương chủ yếu ở cầu thận, đơn vị lọc máu của thận. Tổn thương cầu thận làm suy giảm chức năng lọc của thận. Ống thận, mô kẽ thận và bể thận là các cấu trúc khác của thận, bị tổn thương trong các bệnh lý khác nhau.

Đa hình thái nhân (nuclear pleomorphism) mô tả sự thay đổi về kích thước và hình dạng của nhân tế bào, thường là sự biến đổi lớn về kích thước, hình dạng không đều, màng nhân dày, chất nhiễm sắc thô. Đây là một trong những đặc điểm hình thái của tế bào ác tính. Tăng sinh tế bào là sự tăng số lượng tế bào. Hoạt động phân bào tăng cao (tăng chỉ số phân bào) cũng là đặc điểm của tế bào ác tính. Xâm lấn tế bào viêm vào nhân không phải là định nghĩa của đa hình thái nhân.

Viêm hạt là một dạng đặc biệt của viêm mạn tính, đặc trưng bởi sự hình thành u hạt, là tập hợp các đại thực bào biến đổi (tế bào dạng biểu mô), tế bào lympho và đôi khi có tế bào khổng lồ đa nhân. Viêm mủ đặc trưng bởi sự hình thành mủ. Viêm thanh dịch đặc trưng bởi dịch tiết loãng. Viêm xơ đặc trưng bởi sự tăng sinh mô liên kết.

Đại thực bào đóng vai trò trung tâm trong viêm mạn tính. Chúng có chức năng thực bào các tác nhân gây viêm, giải phóng các chất trung gian hóa học điều hòa viêm, và quan trọng nhất là tham gia vào quá trình giải quyết viêm và sửa chữa mô, bao gồm cả xơ hóa. Bạch cầu đa nhân trung tính chủ yếu trong viêm cấp. Tế bào mast tham gia vào phản ứng dị ứng và viêm cấp. Tế bào lympho B tham gia vào đáp ứng miễn dịch dịch thể.

Sarcoma là loại ung thư có nguồn gốc từ tế bào trung mô, tức là các tế bào của mô liên kết (ví dụ, xương, sụn, cơ, mỡ, mạch máu). Ung thư biểu mô có nguồn gốc từ tế bào biểu mô (lớp lót bề mặt và tuyến). Lymphoma và bạch cầu là ung thư của hệ tạo máu và bạch huyết.

Tăng sản là sự tăng số lượng tế bào, nhưng vẫn trong khuôn khổ kiểm soát và có thể hồi phục khi nguyên nhân kích thích được loại bỏ. Dị sản và loạn sản là những thay đổi tế bào bất thường có thể tiến triển thành ung thư. U tân sinh, theo định nghĩa, đã là sự tăng sinh tế bào không kiểm soát và thường là ung thư hoặc tiền ung thư.

Đột biến gen APC (Adenomatous Polyposis Coli) rất thường gặp trong ung thư đại trực tràng và đóng vai trò quan trọng trong con đường tín hiệu Wnt, con đường điều hòa tăng trưởng và biệt hóa tế bào. TP53 là gen ức chế khối u phổ biến nhất bị đột biến trong nhiều loại ung thư, nhưng không đặc hiệu cho ung thư đại trực tràng như APC. BRCA1 liên quan đến ung thư vú và ung thư buồng trứng. RB (Retinoblastoma) liên quan đến u nguyên bào võng mạc và một số loại ung thư khác.

Quá mẫn loại III (phản ứng phức hợp miễn dịch) liên quan đến việc hình thành phức hợp kháng nguyên-kháng thể trong tuần hoàn. Các phức hợp này lắng đọng trong mô (ví dụ, mạch máu, cầu thận), kích hoạt bổ thể và gây viêm, tổn thương mô. Quá mẫn loại I là phản ứng dị ứng tức thì qua trung gian IgE. Quá mẫn loại II là phản ứng độc tế bào qua trung gian kháng thể IgG hoặc IgM. Quá mẫn loại IV là phản ứng quá mẫn muộn qua trung gian tế bào T.

Cầu sừng (keratin pearls) là đặc điểm mô học của ung thư biểu mô tế bào vảy (squamous cell carcinoma), không phải ung thư biểu mô tuyến. Ung thư biểu mô tuyến đặc trưng bởi hình thành cấu trúc tuyến bất thường (có thể kém biệt hóa hoặc biệt hóa tốt), có thể sản xuất chất nhầy, và có nhân quái dị (đa hình thái nhân). Cầu sừng là sự tích tụ keratin trong tế bào ung thư biểu mô tế bào vảy.

Apoptosis là quá trình chết tế bào theo chương trình, cần thiết cho sự phát triển và cân bằng nội môi của mô. Hoại tử là chết tế bào bệnh lý do tổn thương. Dị sản và loạn sản là những thay đổi tiền ung thư nhưng không phải là hình thức chết tế bào.

Nhồi máu cơ tim (NMCT) xảy ra chủ yếu do hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch vành do xơ vữa động mạch. Sự tắc nghẽn này làm giảm hoặc ngừng hoàn toàn dòng máu đến một vùng cơ tim, dẫn đến thiếu máu cục bộ và hoại tử cơ tim. Viêm cơ tim là viêm cơ tim, có thể do nhiễm trùng hoặc tự miễn. Suy tim sung huyết là tình trạng tim không đủ khả năng bơm máu đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Rối loạn nhịp tim có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm NMCT nhưng không phải là nguyên nhân chính.