Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Tài chính quốc tế – Đề 11

Với vai trò 'người cho vay cuối cùng', IMF cung cấp các khoản vay khẩn cấp cho các quốc gia thành viên đang đối mặt với khủng hoảng cán cân thanh toán hoặc khủng hoảng tiền tệ. Mục đích là ngăn chặn khủng hoảng lan rộng và ổn định hệ thống tài chính quốc tế.

Hệ thống Bretton Woods (1944-1973) thiết lập một cơ chế tỷ giá hối đoái cố định có điều chỉnh, trong đó đồng đô la Mỹ được neo giá vào vàng (35 USD/ounce vàng), và các đồng tiền khác neo giá vào đồng đô la Mỹ. Các quốc gia thành viên có thể điều chỉnh tỷ giá trong trường hợp mất cân bằng cơ bản cán cân thanh toán.

Trong điều kiện toàn cầu hóa tài chính và vốn di chuyển tự do, dòng vốn đầu tư quốc tế có xu hướng tìm kiếm lợi nhuận cao hơn (sau khi điều chỉnh rủi ro). Do đó, vốn thường chảy từ các nước có lãi suất thấp sang các nước có lãi suất cao hơn, để tận dụng chênh lệch lãi suất.

Khủng hoảng tài chính châu Á 1997-1998 chủ yếu do dòng vốn đầu tư nước ngoài ngắn hạn (vốn đầu cơ) chảy vào các nền kinh tế mới nổi trong khu vực quá lớn, tạo ra bong bóng tài sản. Khi niềm tin suy giảm, dòng vốn này rút ra đột ngột, gây ra khủng hoảng tỷ giá, phá sản và suy thoái kinh tế.

Cơ chế tỷ giá neo (hay tỷ giá cố định có điều chỉnh) là cơ chế mà ngân hàng trung ương can thiệp để duy trì tỷ giá hối đoái ở một mức cố định hoặc trong một biên độ dao động hẹp so với một đồng tiền tham chiếu hoặc rổ tiền tệ. Mục tiêu là ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát.

Cơ chế neo tiền tệ (currency board) là một hình thức cực đoan của chế độ tỷ giá hối đoái cố định. Trong cơ chế này, đồng nội tệ được neo cố định vào một đồng tiền ngoại tệ mạnh (đồng tiền neo) và được đảm bảo bằng dự trữ ngoại hối tương ứng. Cơ chế này thường được sử dụng để kiểm soát lạm phát và tạo sự ổn định tiền tệ.

Vietcombank là một ngân hàng thương mại của Việt Nam, hoạt động chủ yếu trong phạm vi quốc gia. Các tổ chức BIS, ADB, IMF là các tổ chức tài chính quốc tế lớn, hoạt động trên phạm vi toàn cầu hoặc khu vực, với mục tiêu thúc đẩy hợp tác tiền tệ, tài chính và phát triển kinh tế quốc tế.

Hiệu ứng J-curve mô tả rằng sau phá giá, cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn do giá trị nhập khẩu tính bằng đồng nội tệ tăng lên ngay lập tức (hiệu ứng giá cả), trong khi lượng xuất nhập khẩu điều chỉnh chậm hơn. Sau một thời gian, khi lượng điều chỉnh đủ lớn (theo điều kiện Marshall-Lerner), cán cân thương mại sẽ cải thiện.

Rủi ro chuyển đổi ngoại tệ (hay rủi ro kế toán) phát sinh khi một công ty đa quốc gia có các công ty con ở nước ngoài và phải hợp nhất báo cáo tài chính của các công ty con này về đồng tiền báo cáo của công ty mẹ. Sự biến động tỷ giá hối đoái sẽ ảnh hưởng đến giá trị quy đổi của tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của các công ty con, từ đó ảnh hưởng đến báo cáo tài chính hợp nhất.

Thị trường ngoại hối là nơi diễn ra các giao dịch mua bán ngoại tệ. Chức năng chính của nó là tạo điều kiện cho việc chuyển đổi tiền tệ giữa các quốc gia, giúp các doanh nghiệp và cá nhân thực hiện các giao dịch thương mại, đầu tư và tài chính quốc tế một cách thuận lợi.

WTO tập trung vào thúc đẩy tự do hóa thương mại hàng hóa và dịch vụ thông qua việc giảm thiểu các rào cản thương mại, thiết lập luật chơi chung và giải quyết tranh chấp thương mại. Mặc dù không trực tiếp hoạt động trong lĩnh vực tài chính, nhưng việc thúc đẩy thương mại quốc tế ổn định và minh bạch góp phần vào sự ổn định của hệ thống tài chính quốc tế.

Thuyết ngang bằng lãi suất (interest rate parity - IRP) cho rằng trong điều kiện không có арбитраж và vốn di chuyển tự do, chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia phải bằng với mức thay đổi kỳ vọng của tỷ giá hối đoái. Điều này đảm bảo rằng lợi nhuận điều chỉnh rủi ro từ việc đầu tư vào các tài sản tương tự ở các quốc gia khác nhau là như nhau.

Chỉ số Big Mac Index, được tạp chí The Economist công bố, so sánh giá của bánh Big Mac (một sản phẩm tương đối đồng nhất) ở các quốc gia khác nhau. Nó được sử dụng như một cách đơn giản và hài hước để minh họa cho lý thuyết sức mua tương đương (PPP), cho thấy liệu các đồng tiền có đang ở mức 'đúng' so với nhau hay không.

Khủng hoảng nợ công xảy ra khi một quốc gia mất khả năng thanh toán hoặc từ chối thanh toán các khoản nợ công của mình, thường dẫn đến suy thoái kinh tế, bất ổn tài chính và có thể lan rộng ra các quốc gia khác.

Rủi ro tỷ giá giao dịch phát sinh do sự biến động tỷ giá hối đoái giữa thời điểm giao dịch quốc tế được thỏa thuận (ví dụ, ký hợp đồng) và thời điểm thanh toán thực tế. Sự khác biệt tỷ giá này có thể ảnh hưởng đến giá trị đồng tiền quy đổi và lợi nhuận của giao dịch.

Ngân hàng Thế giới ban đầu được thành lập năm 1944 với mục tiêu chính là tái thiết các quốc gia châu Âu sau Thế chiến II. Sau này, mục tiêu đã mở rộng sang hỗ trợ phát triển kinh tế và giảm nghèo trên toàn thế giới.

Trong hệ thống tỷ giá thả nổi hoàn toàn, tỷ giá hối đoái được xác định bởi lực lượng thị trường, tức là tương quan giữa cung và cầu ngoại tệ. Khi cầu ngoại tệ tăng hoặc cung giảm, giá trị đồng nội tệ giảm và ngược lại.

Rủi ro quốc gia là rủi ro liên quan đến việc đầu tư hoặc kinh doanh ở một quốc gia cụ thể, bao gồm rủi ro chính trị (ví dụ, thay đổi chính sách, xung đột), rủi ro kinh tế (ví dụ, suy thoái, lạm phát), rủi ro chuyển đổi ngoại tệ (khả năng hạn chế chuyển đổi lợi nhuận về nước). Rủi ro hoạt động (operating risk) thường liên quan đến các yếu tố nội tại của doanh nghiệp, không phải rủi ro quốc gia.

Điều kiện Marshall-Lerner khẳng định rằng phá giá tiền tệ sẽ cải thiện cán cân thương mại nếu tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu theo giá cả (tính theo giá trị tuyệt đối) lớn hơn 1. Điều này đảm bảo rằng khi giá tương đối thay đổi do phá giá, lượng thay đổi sẽ đủ lớn để vượt qua hiệu ứng giá cả.

Lý thuyết sức mua tương đương (PPP) cho rằng tỷ giá hối đoái nên điều chỉnh sao cho một rổ hàng hóa và dịch vụ giống nhau có giá trị tương đương khi quy đổi sang cùng một đồng tiền ở các quốc gia khác nhau. Do đó, PPP dự đoán tỷ giá hối đoái thực tế (đã điều chỉnh theo lạm phát) sẽ có xu hướng bằng 1 trong dài hạn.

Hoán đổi tiền tệ (currency swap) là một thỏa thuận giữa hai bên để trao đổi dòng tiền bằng hai loại tiền tệ khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định. Công cụ này thường được sử dụng để quản lý rủi ro tỷ giá và rủi ro lãi suất, cũng như để huy động vốn bằng ngoại tệ hoặc chuyển đổi cơ cấu nợ.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là tỷ giá được niêm yết trên thị trường ngoại hối, thể hiện số lượng đơn vị tiền tệ nước ngoài có thể đổi được cho một đơn vị tiền tệ trong nước tại một thời điểm cụ thể. Nó chưa tính đến sự khác biệt về mức giá (lạm phát) giữa các quốc gia.

Khái niệm 'thiên nga đen' (black swan), được Nassim Nicholas Taleb giới thiệu, dùng để chỉ các sự kiện bất ngờ, có xác suất xảy ra rất thấp, nhưng khi xảy ra lại gây ra những tác động cực kỳ lớn và rất khó dự đoán trước. Trong tài chính quốc tế, khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 có thể được coi là một ví dụ về sự kiện 'thiên nga đen'.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá cố định và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tiền tệ mở rộng (ví dụ, tăng cung tiền) ban đầu sẽ làm giảm lãi suất trong nước. Tuy nhiên, do tỷ giá cố định, ngân hàng trung ương phải can thiệp thị trường ngoại hối để duy trì tỷ giá mục tiêu. Khi lãi suất trong nước giảm xuống dưới lãi suất thế giới, vốn sẽ chảy ra, gây áp lực giảm giá đồng nội tệ. Để giữ tỷ giá cố định, ngân hàng trung ương phải bán ngoại tệ và mua vào đồng nội tệ, làm giảm cung tiền, triệt tiêu tác động mở rộng tiền tệ ban đầu. Do đó, chính sách tiền tệ trở nên vô hiệu, sản lượng và tỷ giá hối đoái không đổi.

Điểm khác biệt chính giữa FPI và FDI là mức độ kiểm soát và quản lý doanh nghiệp. FDI là hình thức đầu tư mà nhà đầu tư nước ngoài có quyền kiểm soát và quản lý hoạt động của doanh nghiệp. Trong khi đó, FPI (ví dụ, mua cổ phiếu, trái phiếu) thường không kèm theo quyền kiểm soát này.

Nguyên tắc bất khả thi bộ ba (hay bộ ba bất khả thi) cho rằng một quốc gia chỉ có thể chọn tối đa hai trong ba mục tiêu sau: tự do luân chuyển vốn, tỷ giá hối đoái cố định và chính sách tiền tệ độc lập. Việc theo đuổi cả ba mục tiêu cùng lúc sẽ dẫn đến mâu thuẫn và bất ổn kinh tế vĩ mô.

Eurozone là một liên minh kinh tế và tiền tệ vì các quốc gia thành viên không chỉ có thị trường chung (tự do di chuyển hàng hóa, dịch vụ, vốn và lao động) mà còn sử dụng chung một đồng tiền (Euro) và có chính sách tiền tệ chung do Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) điều hành.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng (ví dụ, tăng chi tiêu chính phủ) sẽ làm tăng lãi suất trong nước. Do vốn di chuyển hoàn hảo, lãi suất trong nước không thể cao hơn lãi suất thế giới, nên vốn sẽ chảy vào, làm tăng cầu ngoại tệ và khiến đồng nội tệ lên giá. Sự lên giá này làm giảm xuất khẩu ròng, triệt tiêu tác động kích thích sản lượng ban đầu của chính sách tài khóa. Do đó, sản lượng không đổi, nhưng tỷ giá hối đoái tăng (đồng nội tệ lên giá).

Chứng chỉ tiền gửi (CD) là một sản phẩm tiền gửi ngân hàng truyền thống, không phải là công cụ phái sinh. Các hợp đồng kỳ hạn, tương lai và quyền chọn tiền tệ là các công cụ phái sinh được sử dụng để quản lý rủi ro tỷ giá hối đoái hoặc đầu cơ.

Cán cân vãng lai ghi lại các giao dịch về hàng hóa, dịch vụ, thu nhập từ đầu tư (lợi nhuận, lãi vay...) và chuyển giao vãng lai (viện trợ, kiều hối...). Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thuộc cán cân vốn và tài chính, không phải cán cân vãng lai.