Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế đại cương – Đề 12

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, doanh nghiệp là người chấp nhận giá, do đó doanh thu biên (MR) bằng giá thị trường (P). Doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận khi sản xuất ở mức sản lượng mà tại đó chi phí biên (MC) bằng doanh thu biên (MR), tức là MC = P.

Ngoại ứng tiêu cực (tác động ngoại lai tiêu cực) xảy ra khi hoạt động kinh tế của một bên (sản xuất hoặc tiêu dùng) gây ra chi phí hoặc thiệt hại cho một bên thứ ba không liên quan trực tiếp đến giao dịch đó. Ví dụ: ô nhiễm môi trường từ nhà máy gây hại cho sức khỏe cộng đồng.

Thị trường độc quyền có rào cản gia nhập ngành cao nhất, thường là tuyệt đối. Rào cản này có thể đến từ quyền kiểm soát nguồn lực độc quyền, bằng sáng chế, quy định pháp luật, hoặc lợi thế kinh tế theo quy mô lớn, khiến các doanh nghiệp khác khó hoặc không thể gia nhập thị trường.

Đường cầu thị trường thể hiện tổng cầu của tất cả người tiêu dùng. Để có được đường cầu thị trường, ta cộng số lượng cầu của từng cá nhân tại mỗi mức giá cụ thể, tức là cộng theo chiều ngang.

Để giảm cung tiền, ngân hàng trung ương bán ra trái phiếu chính phủ trên thị trường mở. Khi các ngân hàng thương mại và công chúng mua trái phiếu, tiền sẽ chảy từ hệ thống ngân hàng về ngân hàng trung ương, làm giảm lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế.

Khi cầu tăng, nó đẩy giá và sản lượng cân bằng lên. Khi cung giảm, nó đẩy giá cân bằng lên và sản lượng cân bằng xuống. Do cả hai tác động cùng đẩy giá lên, giá cân bằng chắc chắn tăng. Tuy nhiên, tác động lên sản lượng cân bằng là không xác định, phụ thuộc vào độ lớn tương đối của sự thay đổi cầu và cung.

Hình dạng chữ U của đường ATC là do sự kết hợp của AFC giảm dần (vì chi phí cố định được chia đều cho sản lượng lớn hơn) và AVC tăng dần (do quy luật năng suất biên giảm dần). Ban đầu, khi sản lượng tăng, AFC giảm nhanh hơn AVC tăng, làm ATC giảm. Sau đó, AVC tăng nhanh hơn AFC giảm, làm ATC bắt đầu tăng lên.

Quy luật năng suất biên giảm dần (law of diminishing marginal returns) nói rằng trong ngắn hạn, khi giữ các yếu tố đầu vào khác cố định và chỉ tăng một yếu tố đầu vào biến đổi, năng suất biên của yếu tố biến đổi đó cuối cùng sẽ giảm xuống sau một điểm nào đó. Ban đầu năng suất có thể tăng, nhưng sau đó sẽ giảm dần.

GDP danh nghĩa được tính theo giá hiện hành (giá thị trường tại năm tính toán), bao gồm cả tác động của lạm phát. GDP thực tế được điều chỉnh theo lạm phát, sử dụng giá cố định của năm gốc, để phản ánh sự thay đổi thực sự về sản lượng hàng hóa và dịch vụ.

Khan hiếm là vấn đề kinh tế cơ bản, xuất phát từ việc nguồn lực có hạn trong khi nhu cầu của con người là vô hạn. Kinh tế học nghiên cứu cách xã hội phân bổ các nguồn lực khan hiếm này.

Đường Phillips ban đầu mô tả mối quan hệ nghịch biến ngắn hạn giữa lạm phát và thất nghiệp: khi lạm phát cao thì thất nghiệp thấp, và ngược lại. Tuy nhiên, mối quan hệ này có thể không ổn định trong dài hạn và có thể bị dịch chuyển do kỳ vọng lạm phát.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là tỷ lệ mà tại đó một đồng tiền có thể được trao đổi với một đồng tiền khác. Nó đơn giản là giá của một đồng tiền được biểu thị bằng đồng tiền khác, ví dụ: bao nhiêu đồng Việt Nam đổi được 1 đô la Mỹ.

Có ba phương pháp chính để tính GDP: phương pháp chi tiêu (tổng chi tiêu cuối cùng), phương pháp thu nhập (tổng thu nhập của các yếu tố sản xuất), và phương pháp sản xuất (tổng giá trị gia tăng). 'Phương pháp lạm phát' không phải là một phương pháp tính GDP; lạm phát là một yếu tố kinh tế vĩ mô khác.

Các mục tiêu kinh tế vĩ mô chính thường bao gồm: tăng trưởng kinh tế, ổn định giá cả (kiểm soát lạm phát), việc làm đầy đủ (thất nghiệp thấp), và cán cân thanh toán quốc tế ổn định. Phân phối thu nhập hoàn toàn bình đẳng là một mục tiêu xã hội quan trọng, nhưng trong thực tế, hầu hết các nền kinh tế thị trường không đặt mục tiêu này ở vị trí ưu tiên hàng đầu trong các mục tiêu kinh tế vĩ mô, mà tập trung hơn vào giảm bất bình đẳng ở mức độ nhất định.

Lạm phát do cầu kéo xảy ra khi tổng cầu (AD) trong nền kinh tế tăng quá nhanh, vượt quá khả năng cung ứng của nền kinh tế ở mức toàn dụng nhân công. Điều này dẫn đến tình trạng 'quá nhiều tiền đuổi theo quá ít hàng hóa', đẩy mức giá chung lên.

Chính sách tài khóa sử dụng thuế và chi tiêu chính phủ để tác động đến nền kinh tế. Lãi suất là công cụ của chính sách tiền tệ, do ngân hàng trung ương điều hành, không phải chính sách tài khóa.

Các yếu tố sản xuất truyền thống trong kinh tế học bao gồm: lao động, vốn, đất đai (tài nguyên thiên nhiên) và đôi khi là năng lực quản lý kinh doanh (entrepreneurship). Công nghệ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến năng suất của các yếu tố sản xuất, nhưng bản thân nó thường không được coi là một yếu tố sản xuất cơ bản mà là một yếu tố thúc đẩy tăng trưởng.

Mục tiêu chính của chính sách tiền tệ thường là ổn định giá cả, tức là kiểm soát lạm phát ở mức mục tiêu. Mặc dù chính sách tiền tệ cũng có thể tác động đến tăng trưởng và việc làm, nhưng ổn định giá cả thường được coi là ưu tiên hàng đầu.

Lợi thế so sánh, khái niệm cốt lõi trong lý thuyết thương mại quốc tế của David Ricardo, dựa trên sự khác biệt về chi phí cơ hội giữa các quốc gia. Một quốc gia có lợi thế so sánh trong sản xuất một hàng hóa nếu chi phí cơ hội sản xuất hàng hóa đó (tính bằng lượng hàng hóa khác phải từ bỏ) thấp hơn so với quốc gia khác.

Hàng rào phi thuế quan là các biện pháp hạn chế thương mại không phải là thuế quan. Chúng bao gồm hạn ngạch nhập khẩu (giới hạn số lượng), tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định về vệ sinh dịch tễ, thủ tục hành chính phức tạp, và nhiều biện pháp khác.

Tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên là mức thất nghiệp tồn tại trong dài hạn khi nền kinh tế hoạt động ở mức sản lượng tiềm năng. Nó bao gồm thất nghiệp ma sát và thất nghiệp cơ cấu, không bao gồm thất nghiệp chu kỳ. Nó không phải là 0% vì luôn có sự dịch chuyển lao động và cơ cấu kinh tế thay đổi.

Giá của chính hàng hóa đó chỉ gây ra sự di chuyển dọc theo đường cầu (thay đổi lượng cầu), không làm dịch chuyển toàn bộ đường cầu. Các yếu tố khác như thu nhập, giá hàng hóa liên quan, và kỳ vọng đều là các yếu tố quyết định cầu và làm dịch chuyển đường cầu.

Khi đồng nội tệ mất giá, hàng hóa xuất khẩu của quốc gia trở nên rẻ hơn đối với người nước ngoài, làm tăng xuất khẩu. Đồng thời, hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt hơn đối với người trong nước, làm giảm nhập khẩu. Theo điều kiện Marshall-Lerner (thường được giả định là thỏa mãn trong dài hạn), điều này có xu hướng cải thiện cán cân thương mại.

Giá trị tuyệt đối của hệ số co giãn cầu theo giá là 2, lớn hơn 1. Điều này cho thấy cầu là co giãn nhiều (elastic). Khi giá thay đổi 1%, lượng cầu sẽ thay đổi 2% theo hướng ngược lại.

Độ co giãn của cầu theo giá (PED) định nghĩa là phần trăm thay đổi trong lượng cầu chia cho phần trăm thay đổi trong giá. Nó đo lường mức độ nhạy cảm của lượng cầu đối với sự thay đổi giá cả.

Chi phí cơ hội là giá trị của lựa chọn tốt nhất bị bỏ qua. Trong trường hợp này, đó là thu nhập tiềm năng và kinh nghiệm làm việc nếu chọn đi làm thay vì học đại học. Học phí và chi phí sinh hoạt là chi phí trực tiếp, không phải chi phí cơ hội.

Vai trò chính của WTO là thúc đẩy tự do hóa thương mại bằng cách giảm thiểu các rào cản thương mại, thiết lập luật lệ thương mại quốc tế, và cung cấp cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại giữa các quốc gia thành viên để đảm bảo thương mại diễn ra suôn sẻ và công bằng.

Tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc có nghĩa là các ngân hàng thương mại phải giữ lại một phần lớn hơn trong số tiền gửi của họ dưới dạng dự trữ, do đó giảm lượng tiền mà họ có thể cho vay. Điều này làm giảm khả năng tạo tiền của hệ thống ngân hàng, dẫn đến giảm cung tiền và làm tăng lãi suất (do lượng tiền cho vay ít hơn).

Sản phẩm công cộng có hai đặc điểm chính: không có tính cạnh tranh (việc một người tiêu dùng không làm giảm lượng sản phẩm có sẵn cho người khác) và không loại trừ (không thể hoặc chi phí cao để ngăn cản người không trả tiền sử dụng). Ví dụ điển hình là quốc phòng, đèn đường.

Trong mô hình tổng cung - tổng cầu (AD-AS) ngắn hạn, một sự gia tăng của tổng cầu (dịch chuyển đường AD sang phải) sẽ dẫn đến sự di chuyển dọc theo đường tổng cung ngắn hạn (SRAS) lên phía trên, làm tăng cả mức giá chung và sản lượng (GDP thực tế).