Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Cơ khí đại cương – Đề 4

Má phanh (hoặc guốc phanh) là bộ phận trực tiếp tạo ra lực ma sát lên đĩa phanh hoặc trống phanh khi hệ thống phanh được kích hoạt. Bàn đạp phanh là bộ phận điều khiển, xi lanh phanh chính tạo áp suất thủy lực, và dầu phanh là môi chất truyền áp suất.

Mô men uốn là một ngoại lực tác dụng lên dầm, gây ra ứng suất trong dầm, nhưng không phải là một thông số trực tiếp đặc trưng cho trạng thái ứng suất tại một điểm. Ứng suất pháp, ứng suất tiếp và ứng suất chính là các thành phần ứng suất hoặc các giá trị đặc trưng của tenxơ ứng suất tại một điểm.

Ổ lăn đỡ chặn (thrust ball bearing or angular contact ball bearing) được thiết kế để chịu đồng thời cả tải trọng hướng kính (vuông góc với trục) và tải trọng hướng trục (song song với trục). Ổ lăn đỡ chủ yếu chịu tải hướng kính, ổ lăn chặn chịu tải hướng trục, và ổ trượt thường chịu tải hướng kính nhưng ma sát lớn hơn ổ lăn.

Công suất (power) là đại lượng vật lý đo tốc độ thực hiện công, tức là lượng công thực hiện được trong một đơn vị thời gian. Công suất cho biết máy móc hoặc hệ thống làm việc nhanh hay chậm. Các lựa chọn khác mô tả công, năng lượng hoặc lực, không phải công suất.

Tỉ số truyền trong hệ thống truyền động xích được xác định bởi tỉ số giữa số răng của đĩa xích bị dẫn và số răng của đĩa xích chủ động. Số răng quyết định tốc độ quay của các trục. Các yếu tố khác như đường kính, chiều rộng xích và vật liệu có ảnh hưởng đến độ bền và khả năng truyền lực, nhưng không trực tiếp xác định tỉ số truyền.

Trong cơ cấu trục khuỷu thanh truyền, trục khuỷu (crankshaft) là bộ phận thực hiện chuyển động quay tròn. Piston chuyển động tịnh tiến trong xi lanh, thanh truyền liên kết piston và trục khuỷu, biến đổi chuyển động tịnh tiến của piston thành chuyển động quay của trục khuỷu.

Vít me - đai ốc là cơ cấu cơ khí dùng để biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến (ví dụ: trong máy tiện, bàn ren) hoặc ngược lại (ví dụ: cơ cấu lái ô tô). Bánh răng truyền chuyển động quay giữa các trục, ổ bi giảm ma sát trong chuyển động quay, và lò xo dự trữ năng lượng đàn hồi.

Titan và hợp kim titan nổi tiếng với độ bền kéo cao, vượt trội so với nhôm, thép các bon thấp và gang xám. Mặc dù thép cường độ cao có thể đạt độ bền kéo tương đương hoặc cao hơn, trong các lựa chọn này, titan là vật liệu có độ bền kéo cao nhất.

Dập vuốt sâu (deep drawing) là phương pháp gia công kim loại tấm phổ biến để tạo ra các chi tiết dạng hộp, cốc, hoặc hình dạng phức tạp khác từ tấm kim loại. Tiện và phay chủ yếu gia công các chi tiết dạng trục và khối, khoan tạo lỗ.

Thép đàn hồi là loại vật liệu chuyên dụng để chế tạo lò xo do có tính đàn hồi cao, khả năng biến dạng đàn hồi lớn và độ bền mỏi tốt. Gang giòn, nhôm mềm và đồng có tính đàn hồi kém hơn và không phù hợp để làm lò xo chịu lực.

Mối ghép hàn là mối ghép không tháo được, vì để tháo rời cần phải phá hủy liên kết hàn. Các mối ghép ren, then và bằng vít là các mối ghép tháo được, có thể tháo rời mà không phá hủy các chi tiết ghép.

Ứng suất (stress) được định nghĩa là nội lực phát sinh trong vật liệu để chống lại ngoại lực tác dụng, được tính trên một đơn vị diện tích mặt cắt ngang. Nó thể hiện cường độ của nội lực phân bố trên diện tích đó. Các lựa chọn khác mô tả lực, biến dạng hoặc khả năng chịu lực chung chung, chứ không phải định nghĩa chính xác về ứng suất.

Watt (W) là đơn vị đo công suất trong hệ SI, được định nghĩa là Joule trên giây (J/s). Joule là đơn vị đo công và năng lượng, Newton là đơn vị đo lực, và Pascal là đơn vị đo áp suất.

Điều kiện Grashof là một tiêu chí quan trọng trong thiết kế cơ cấu bốn khâu bản lề, xác định khả năng cơ cấu có tồn tại cơ cấu tay quay - con lắc (crank-rocker) hoặc cơ cấu tay quay - tay quay (double-crank) hay không, dựa trên chiều dài các khâu. Nó không liên quan trực tiếp đến độ bền, bôi trơn hay kích thước tối đa.

Công cơ học (A) được tính bằng tích của lực (F) và quãng đường dịch chuyển (s) theo phương của lực, khi lực không đổi và cùng phương với dịch chuyển. Công thức là A = F * s.

Mô men quán tính (moment of inertia) là đại lượng đặc trưng cho mức độ quán tính của vật thể trong chuyển động quay, tương tự như khối lượng trong chuyển động tịnh tiến. Nó thể hiện khả năng chống lại sự thay đổi trạng thái chuyển động quay của vật thể. Khối lượng đặc trưng cho quán tính tịnh tiến, mô men lực gây ra chuyển động quay, và vận tốc góc là đại lượng động học.

Ma sát lăn xuất hiện khi một vật thể tròn (ví dụ: bánh xe, bi) lăn trên bề mặt một vật khác. Ma sát trượt xảy ra khi hai bề mặt trượt lên nhau, ma sát nghỉ ngăn cản chuyển động khi vật đang đứng yên, và ma sát nhớt liên quan đến chất lưu.

Mô men xoắn (torque) được đo bằng đơn vị Newton mét (N.m) trong hệ SI. Mô men xoắn là tích của lực và khoảng cách vuông góc từ điểm đặt lực đến trục quay. Newton là đơn vị lực, Pascal là đơn vị áp suất, và Joule là đơn vị năng lượng/công.

Trong cơ cấu tay quay thanh lắc, thanh lắc là bộ phận thực hiện chuyển động lắc, một dạng chuyển động tịnh tiến qua lại có giới hạn. Tay quay thực hiện chuyển động quay tròn, khâu dẫn thường là tay quay, và giá đỡ là khâu cố định.

Độ dai (Toughness) là khả năng vật liệu hấp thụ năng lượng biến dạng, cả đàn hồi và dẻo, trước khi gãy hoặc nứt. Độ dai thể hiện sự kết hợp giữa độ bền và độ dẻo. Các lựa chọn khác chỉ thể hiện một phần của khả năng chịu tải hoặc biến dạng của vật liệu.

Vật liệu compozit được tạo thành từ hai thành phần chính: vật liệu nền (matrix) và vật liệu cốt (reinforcement). Vật liệu nền bao bọc và liên kết vật liệu cốt, còn vật liệu cốt gia cường và cải thiện tính chất cơ học của vật liệu compozit.

Con đội (follower) là bộ phận trong cơ cấu cam tiếp xúc trực tiếp với biên dạng cam. Khi cam quay, biên dạng cam tác động lên con đội, truyền chuyển động cho con đội. Cam là bộ phận tạo chuyển động, trục cam là trục quay cam, và vòng bi có thể được sử dụng để giảm ma sát nhưng không trực tiếp nhận chuyển động từ cam.

Máy bơm ly tâm hoạt động dựa trên định luật Bernoulli, nguyên lý bảo toàn năng lượng trong chất lưu. Khi chất lỏng đi qua bánh công tác quay, vận tốc tăng lên và áp suất giảm, sau đó động năng được chuyển hóa thành thế năng áp suất, giúp chất lỏng được đẩy đi. Định luật Pascal liên quan đến áp suất trong chất lưu tĩnh, nguyên lý Archimedes liên quan đến lực đẩy Archimedes, và định luật Hooke liên quan đến vật liệu đàn hồi.

Khớp nối vạn năng (U-joint) được thiết kế đặc biệt để truyền chuyển động quay giữa hai trục có góc lệch nhau. Các loại khớp nối khác như khớp nối cứng, khớp nối mềm (thường cho trục gần như thẳng hàng), và khớp nối răng không phù hợp hoặc không hiệu quả trong trường hợp này.

Vận tốc là đại lượng vectơ, có cả độ lớn và hướng. Công, năng lượng và công suất là các đại lượng vô hướng, chỉ có độ lớn mà không có hướng.

Bánh răng trụ răng thẳng hoặc răng nghiêng được sử dụng để truyền chuyển động giữa hai trục song song. Bánh răng côn dùng cho trục vuông góc hoặc giao nhau, bánh răng trục vít và hypoid dùng cho trục chéo nhau.

Mỏi kim loại là hiện tượng suy giảm độ bền của vật liệu khi chịu tác dụng của tải trọng thay đổi theo chu kỳ (tải trọng động) trong thời gian dài. Tải trọng tĩnh không đổi, tải trọng va đập mạnh và nhiệt độ cao có thể gây ra các dạng phá hủy khác, nhưng nguyên nhân chính của mỏi là tải trọng chu kỳ.

Cộng hưởng cơ học xảy ra khi tần số của ngoại lực cưỡng bức tác dụng lên hệ dao động bằng hoặc rất gần với tần số dao động riêng của hệ. Khi đó, biên độ dao động của hệ tăng lên đột ngột và rất lớn.

Định luật Hooke phát biểu rằng trong giới hạn đàn hồi, ứng suất (stress) tỉ lệ thuận với biến dạng (strain). Điều này có nghĩa là khi ứng suất tăng, biến dạng cũng tăng theo tỉ lệ tương ứng, và ngược lại.

Độ cứng (Hardness) là khả năng vật liệu chống lại biến dạng dẻo cục bộ trên bề mặt khi bị tác dụng bởi một vật thể khác cứng hơn. Các lựa chọn khác mô tả các tính chất cơ học khác nhau nhưng không trực tiếp đặc trưng cho khả năng chống biến dạng dẻo như độ cứng.