Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kháng sinh – Đề 15

Kháng sinh là các chất đặc biệt nhắm mục tiêu vi khuẩn, khác với thuốc kháng virus (cho virus) hoặc thuốc kháng nấm (cho nấm). Định nghĩa chính xác tập trung vào khả năng ức chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn.

Các sản phẩm từ sữa chứa canxi có thể tương tác với một số kháng sinh như Tetracycline, tạo thành phức hợp không hấp thu, làm giảm hấp thu và hiệu quả của kháng sinh. Nên uống Tetracycline cách xa thời điểm dùng các sản phẩm từ sữa.

Tự ý sử dụng kháng sinh không đúng cách là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh. Việc này không chỉ làm giảm hiệu quả điều trị cho cá nhân mà còn góp phần làm gia tăng vi khuẩn kháng thuốc trong cộng đồng, gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng.

Kháng sinh chỉ có tác dụng đối với nhiễm trùng do vi khuẩn, không có hiệu quả đối với nhiễm trùng do virus như cảm cúm, cảm lạnh thông thường, hoặc viêm họng do virus. Sử dụng kháng sinh trong trường hợp nhiễm virus là không hợp lý và không mang lại lợi ích, đồng thời còn góp phần vào tình trạng kháng kháng sinh.

Rifampicin là một trong những kháng sinh chủ chốt được sử dụng trong phác đồ điều trị bệnh lao (tuberculosis), thường được phối hợp với các thuốc khác như isoniazid, pyrazinamide và ethambutol.

Fluoroquinolone hoạt động bằng cách ức chế enzyme Topoisomerase (DNA gyrase và Topoisomerase IV) của vi khuẩn, là các enzyme quan trọng trong quá trình sao chép, phiên mã và sửa chữa DNA của vi khuẩn.

Kháng sinh Beta-lactam (như penicillin, cephalosporin) hoạt động bằng cách can thiệp vào quá trình tổng hợp peptidoglycan, thành phần thiết yếu của vách tế bào vi khuẩn, dẫn đến vỡ tế bào.

Chương trình quản lý sử dụng kháng sinh nhằm mục đích tối ưu hóa việc sử dụng kháng sinh, đảm bảo sử dụng đúng thuốc, đúng liều, đúng thời gian và đúng chỉ định, để giảm thiểu tình trạng kháng kháng sinh và cải thiện kết quả điều trị. Tăng cường sử dụng kháng sinh phổ rộng không phải là mục tiêu mà ngược lại cần hạn chế.

Vancomycin là một kháng sinh glycopeptide thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn Gram dương, đặc biệt là các chủng kháng methicillin (MRSA). Aminoglycoside và tetracycline có phổ kháng khuẩn rộng hơn, còn polymyxin thường dùng cho vi khuẩn Gram âm.

Kháng chéo xảy ra khi cơ chế kháng thuốc đối với một kháng sinh cũng tạo ra sự kháng thuốc đối với các kháng sinh khác có cấu trúc hoặc cơ chế tác động tương tự, thường gặp trong cùng một nhóm kháng sinh.

MIC (Minimum Inhibitory Concentration) là nồng độ ức chế tối thiểu, thể hiện nồng độ thấp nhất của kháng sinh có khả năng ức chế sự phát triển có thể nhìn thấy được của vi khuẩn trong điều kiện in vitro. MIC càng thấp thì kháng sinh càng hiệu quả.

Liệu pháp kháng sinh dự phòng (prophylactic) là việc sử dụng kháng sinh trước khi có dấu hiệu nhiễm trùng để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng, thường áp dụng trong các tình huống có nguy cơ nhiễm trùng cao như phẫu thuật hoặc tiếp xúc với nguồn bệnh.

Cơ chế bơm đẩy là một cơ chế kháng kháng sinh, trong đó vi khuẩn sử dụng các bơm màng tế bào để chủ động đẩy kháng sinh ra khỏi tế bào, làm giảm nồng độ kháng sinh bên trong tế bào và giảm hiệu quả của thuốc.

Sử dụng kháng sinh không hợp lý (ví dụ: khi không cần thiết, không đúng liều lượng, hoặc không đủ thời gian) tạo áp lực chọn lọc, thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn kháng thuốc và làm giảm hiệu quả của kháng sinh trong tương lai.

Đối với nhiễm trùng nhẹ do vi khuẩn (ví dụ: cảm lạnh thông thường, viêm họng do virus), hệ thống miễn dịch của cơ thể thường có thể tự chống lại nhiễm trùng. Trong những trường hợp này, việc nghỉ ngơi, uống đủ nước, và theo dõi triệu chứng là quan trọng hơn việc sử dụng kháng sinh ngay lập tức, vì kháng sinh không có tác dụng đối với nhiễm trùng virus và việc sử dụng không cần thiết có thể góp phần vào kháng kháng sinh.

Erythromycin (thuộc nhóm Macrolide) là một kháng sinh không thuộc nhóm Beta-lactam và có thể được sử dụng thay thế cho penicillin ở bệnh nhân dị ứng penicillin, đặc biệt khi nhiễm trùng nhạy cảm với macrolide. Cephalexin (Cephalosporin) cũng là Beta-lactam và có nguy cơ dị ứng chéo với penicillin ở một số bệnh nhân. Amoxicillin và Piperacillin đều là penicillin và chống chỉ định ở người dị ứng penicillin.

Ciprofloxacin là một kháng sinh Fluoroquinolone thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu không biến chứng và có biến chứng. Amphotericin B là thuốc kháng nấm, Ganciclovir là thuốc kháng virus, và Isoniazid là thuốc điều trị lao.

Tetracycline có thể gây ra các tác dụng phụ như răng bị đổi màu vĩnh viễn và chậm phát triển xương ở thai nhi và trẻ em dưới 8 tuổi, do đó thường chống chỉ định cho phụ nữ có thai và trẻ em trong độ tuổi này.

Kháng sinh đường uống có thể gây ra các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa do ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột, dẫn đến các triệu chứng như tiêu chảy, buồn nôn, hoặc đau bụng.

Vi khuẩn kháng đa kháng sinh (Multidrug-resistant - MDR) kháng với nhiều loại kháng sinh, khiến việc điều trị nhiễm trùng trở nên khó khăn, lựa chọn điều trị hạn chế, thời gian điều trị kéo dài và tỷ lệ tử vong có thể tăng cao.

Phổ kháng khuẩn của kháng sinh đề cập đến phạm vi các loại vi khuẩn mà kháng sinh đó có khả năng ức chế hoặc tiêu diệt. Kháng sinh có phổ rộng tác động lên nhiều loại vi khuẩn, trong khi phổ hẹp chỉ tác động lên một số loại nhất định.

Aminoglycoside là nhóm kháng sinh hiệu quả nhưng có thể gây độc tính trên thận (gây suy thận) và độc tính trên thính giác (gây điếc hoặc giảm thính lực), đặc biệt khi sử dụng liều cao hoặc kéo dài.

Tác dụng hiệp đồng (synergy) của kháng sinh là khi hai hoặc nhiều kháng sinh được sử dụng cùng nhau và hiệu quả điều trị kết hợp của chúng mạnh hơn tổng hiệu quả khi sử dụng từng kháng sinh riêng lẻ. Điều này có thể hữu ích trong điều trị các nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc.

Sử dụng kháng sinh phổ rộng một cách không cần thiết và thường xuyên góp phần làm tăng tình trạng kháng kháng sinh. Các biện pháp kiểm soát kháng kháng sinh hiệu quả bao gồm vệ sinh tốt, sử dụng kháng sinh hợp lý theo chỉ định, và phát triển kháng sinh mới.

Chloramphenicol có thể gây ra hội chứng hồng ban xám ở trẻ sơ sinh, một tác dụng phụ nghiêm trọng do khả năng chuyển hóa và thải trừ thuốc ở trẻ sơ sinh còn kém, dẫn đến tích tụ thuốc và gây độc tính.

Vancomycin là một kháng sinh phổ hẹp, chủ yếu có tác dụng trên vi khuẩn Gram dương, đặc biệt là các chủng kháng methicillin. Amoxicillin, Ciprofloxacin và Tetracycline là các kháng sinh phổ rộng, có tác dụng trên nhiều loại vi khuẩn khác nhau.

Azithromycin là một kháng sinh nhóm Macrolide, trong khi Penicillin, Cephalosporin và Carbapenem đều là các nhóm kháng sinh Beta-lactam, có cấu trúc vòng beta-lactam đặc trưng.

Kháng kháng sinh thường phát sinh khi vi khuẩn phát triển các cơ chế để vô hiệu hóa hoặc giảm tác dụng của kháng sinh. Thay đổi cấu trúc đích mà kháng sinh nhắm vào là một cơ chế kháng phổ biến, ngăn kháng sinh liên kết và hoạt động hiệu quả.

Macrolide là nhóm kháng sinh hoạt động bằng cách gắn vào ribosome của vi khuẩn và ức chế quá trình tổng hợp protein, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.

Kháng sinh đồ là xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để xác định độ nhạy cảm của một chủng vi khuẩn cụ thể với các loại kháng sinh khác nhau. Kết quả giúp bác sĩ lựa chọn kháng sinh phù hợp và hiệu quả nhất để điều trị nhiễm trùng.