Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kế toán công – Đề 13

Theo định nghĩa phổ biến, nợ công bao gồm các khoản nợ của Chính phủ trung ương, nợ được Chính phủ bảo lãnh và nợ của chính quyền địa phương. Nợ của doanh nghiệp nhà nước, hộ gia đình hoặc tổng nợ nền kinh tế là các khái niệm rộng hơn và không đồng nhất với nợ công.

Hệ số thanh toán hiện hành là chỉ tiêu tài chính phổ biến để đánh giá khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của một đơn vị. Tỷ lệ này cho biết đơn vị có đủ tài sản ngắn hạn để trang trải các nghĩa vụ nợ ngắn hạn hay không. Các chỉ tiêu khác không trực tiếp phản ánh khả năng thanh toán ngắn hạn.

Kiểm toán nhà nước là cơ quan độc lập, có chức năng kiểm tra, đánh giá tính tuân thủ pháp luật, tính kinh tế, hiệu lực và hiệu quả trong quản lý và sử dụng tài chính công, tài sản công, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của hệ thống kế toán công.

Điểm khác biệt cốt lõi giữa hai phương pháp là thời điểm ghi nhận giao dịch. Dồn tích dựa trên thời điểm phát sinh giao dịch, còn tiền mặt dựa trên thời điểm dòng tiền vào ra. Kế toán công hiện đại thường hướng tới áp dụng phương pháp dồn tích để phản ánh trung thực và đầy đủ hơn tình hình tài chính.

Dự toán ngân sách (hay dự toán thu, chi) là kế hoạch tài chính được lập trước, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, làm căn cứ để thực hiện các hoạt động thu, chi trong một năm ngân sách hoặc một giai đoạn nhất định. Dự toán là khâu quan trọng trong quản lý tài chính công.

Kiểm toán hoạt động (hay kiểm toán hiệu quả) là loại hình kiểm toán tập trung vào đánh giá việc sử dụng nguồn lực có đạt được mục tiêu đề ra hay không, có tiết kiệm, hiệu quả và hiệu lực hay không. Đây là một nội dung quan trọng trong kiểm toán công, bên cạnh kiểm toán tài chính và kiểm toán tuân thủ.

Mục tiêu chính của kế toán công là đảm bảo sự minh bạch, trách nhiệm giải trình và tuân thủ pháp luật trong quản lý và sử dụng nguồn lực công, tập trung vào phục vụ lợi ích công cộng chứ không phải lợi nhuận.

Công ty cổ phần niêm yết thuộc khu vực kế toán doanh nghiệp (tư nhân), trong khi Ủy ban nhân dân tỉnh, bệnh viện công lập và trường đại học công lập đều là các đơn vị thuộc khu vực kế toán công.

Trong kế toán công, 'Quỹ' là một công cụ kế toán đặc thù, dùng để tách biệt và theo dõi các nguồn lực (tiền, tài sản) được hình thành và sử dụng cho các mục đích cụ thể, theo quy định hoặc quyết định của cơ quan có thẩm quyền (ví dụ: Quỹ dự trữ tài chính, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ).

Trong thời đại công nghệ số, việc công khai thông tin tài chính trên cổng thông tin điện tử (website) của các đơn vị, cơ quan nhà nước trở nên phổ biến và hiệu quả nhất. Hình thức này giúp thông tin dễ dàng tiếp cận đến đông đảo người dân và các đối tượng quan tâm.

Thặng dư ngân sách (hay bội chi ngân sách âm) xảy ra khi tổng các khoản thu ngân sách trong kỳ lớn hơn tổng các khoản chi ngân sách trong cùng kỳ. Đây là trạng thái tài chính tích cực, cho thấy ngân sách có khả năng tích lũy.

Quốc hội (và Hội đồng nhân dân các cấp ở địa phương) có vai trò quan trọng trong việc quyết định các vấn đề lớn về ngân sách nhà nước, bao gồm phê duyệt dự toán ngân sách hàng năm và phê chuẩn quyết toán ngân sách sau khi kết thúc năm ngân sách. Đây là chức năng giám sát tối cao của cơ quan dân cử đối với tài chính công.

Báo cáo quản trị nội bộ doanh nghiệp thuộc về kế toán quản trị trong doanh nghiệp, không nằm trong hệ thống báo cáo tài chính bắt buộc của kế toán công. Các báo cáo còn lại (quyết toán ngân sách, Bảng cân đối kế toán, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ) là các báo cáo tài chính chủ yếu trong kế toán công.

Chi thường xuyên là các khoản chi có tính chất lặp đi lặp lại, đảm bảo hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó trả lương cho cán bộ, công chức là một cấu phần quan trọng.

Trong bối cảnh xã hội ngày càng quan tâm đến tính minh bạch và hiệu quả của khu vực công, yêu cầu về trách nhiệm giải trình của các đơn vị kế toán công ngày càng cao. Đây là một thách thức lớn đòi hỏi kế toán công phải liên tục đổi mới và nâng cao chất lượng thông tin cung cấp.

Thâm hụt ngân sách kéo dài có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực cho nền kinh tế, như tăng nguy cơ lạm phát do tăng cung tiền, tăng nợ công do phải vay bù đắp thâm hụt, và giảm nguồn lực dành cho đầu tư phát triển do phải ưu tiên trả nợ và lãi vay.

Nguyên tắc nhất quán yêu cầu các đơn vị kế toán phải áp dụng ổn định các chính sách và phương pháp kế toán đã lựa chọn từ kỳ này sang kỳ khác. Điều này giúp đảm bảo tính so sánh được của thông tin tài chính qua thời gian và tránh việc thay đổi tùy tiện làm sai lệch kết quả.

Quyết toán ngân sách nhà nước là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh toàn bộ quá trình thực hiện thu, chi ngân sách nhà nước trong một năm ngân sách đã kết thúc. Quyết toán ngân sách được lập để đánh giá kết quả thực hiện ngân sách so với dự toán và làm cơ sở cho việc quản lý, điều hành ngân sách các năm sau.

Kế toán viên công thường phải đối mặt với xung đột lợi ích do phải phục vụ nhiều đối tượng khác nhau với các lợi ích đôi khi không thống nhất (ví dụ: tuân thủ quy định nhà nước, đáp ứng nhu cầu thông tin của người dân, đảm bảo hoạt động hiệu quả của đơn vị). Đây là một thách thức đạo đức quan trọng trong nghề nghiệp.

Bệnh viện công lập tự chủ tài chính được phép cung cấp các dịch vụ khám chữa bệnh và thu phí theo quy định, do đó có thể phát sinh doanh thu. Các đơn vị hành chính nhà nước như Văn phòng Quốc hội, Bộ Tài chính, Ủy ban nhân dân phường chủ yếu hoạt động bằng nguồn ngân sách và ít hoặc không có doanh thu.

Phương pháp khấu hao đường thẳng (hay tuyến tính) phân bổ đều giá trị phải khấu hao của tài sản cố định vào chi phí trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản đó. Đây là phương pháp đơn giản và phổ biến trong kế toán công.

Nguyên tắc trọng yếu nhấn mạnh rằng thông tin kế toán cần tập trung vào những khía cạnh quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến việc đánh giá và ra quyết định của người sử dụng thông tin, không nhất thiết phải chi tiết tất cả mọi thứ.

Theo chuẩn mực kế toán công, tài sản cố định được xác định dựa trên hai tiêu chí chính: thời gian sử dụng dự kiến trên 1 năm và có giá trị đủ lớn theo quy định hiện hành. Định nghĩa này tương tự như trong kế toán doanh nghiệp, nhưng áp dụng cho khu vực công.

Xu hướng quốc tế hóa và hội nhập đang thúc đẩy việc áp dụng các chuẩn mực kế toán công quốc tế (IPSAS) ngày càng rộng rãi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. IPSAS được coi là bộ chuẩn mực tiên tiến, giúp nâng cao chất lượng và khả năng so sánh của thông tin tài chính công.

Mục tiêu cốt lõi tạo nên sự khác biệt lớn nhất giữa hai loại hình kế toán này. Kế toán công hướng tới minh bạch, trách nhiệm giải trình trong sử dụng nguồn lực công, phục vụ lợi ích xã hội, trong khi kế toán doanh nghiệp tập trung vào hiệu quả kinh doanh và lợi nhuận cho chủ sở hữu.

Kiểm soát chi tiêu công hiệu quả đòi hỏi phải có một hệ thống quản lý ngân sách chặt chẽ, minh bạch từ khâu lập dự toán, thực hiện đến kiểm tra, giám sát. Quy trình này cần đảm bảo chi tiêu đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.

Trong kế toán công, do các đơn vị không hướng tới lợi nhuận và không có chủ sở hữu theo nghĩa tư nhân, khái niệm 'Vốn chủ sở hữu' thường được thay thế bằng 'Nguồn kinh phí hoạt động' hoặc 'Nguồn vốn' để phản ánh nguồn lực tài chính được sử dụng cho hoạt động của đơn vị.

Ứng dụng công nghệ thông tin (như số hóa dữ liệu, hệ thống thông tin kế toán) và tăng cường công khai dữ liệu tài chính công là những giải pháp hiệu quả để nâng cao tính minh bạch, giúp người dân và các bên liên quan dễ dàng tiếp cận và giám sát thông tin.

Ngân sách nhà nước là một kế hoạch tài chính mang tính pháp lý, thể hiện toàn bộ các khoản thu và chi của nhà nước trong một năm tài chính, đã được cơ quan có thẩm quyền (Quốc hội, Hội đồng nhân dân) phê duyệt. Đây là công cụ quan trọng để nhà nước thực hiện các chức năng kinh tế, xã hội.

Mục lục Ngân sách Nhà nước là công cụ quan trọng để phân loại và quản lý các khoản thu, chi ngân sách một cách có hệ thống, giúp việc lập, chấp hành và quyết toán ngân sách được thống nhất và hiệu quả.