Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Giáo dục học đại cương – Đề 1

Văn hóa học đường bao gồm các giá trị, chuẩn mực, mối quan hệ, phong cách ứng xử... trong nhà trường, có vai trò quan trọng trong việc xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, tích cực, thân thiện, tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển toàn diện của học sinh.

Phương pháp 'Bàn tay nặn bột' (Learning by doing/ Inquiry-based learning) là phương pháp dạy học tích cực, trong đó học sinh được đặt vào vai trò nhà khoa học, tự mình tiến hành các hoạt động quan sát, thí nghiệm, nghiên cứu để khám phá kiến thức mới, từ đó phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu khoa học.

Phương pháp dạy học tích cực đặt người học vào vị trí trung tâm, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo, tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, khám phá, tìm tòi kiến thức, khác với phương pháp truyền thống thụ động.

Giáo dục học tập trung nghiên cứu quá trình giáo dục như một hoạt động sư phạm có mục đích, hướng đến sự phát triển nhân cách, khác với quá trình phát triển tự nhiên hay các lĩnh vực khác.

Bản chất xã hội của giáo dục thể hiện ở tính lịch sử và sự gắn bó mật thiết của nó với sự phát triển của xã hội loài người. Giáo dục không chỉ là hoạt động cá nhân mà còn là nhu cầu và sản phẩm của xã hội.

Mục tiêu cơ bản nhất của giáo dục là phát triển toàn diện nhân cách, bao gồm cả trí tuệ, đạo đức, thể chất, thẩm mỹ và các năng lực khác, vượt lên trên mục tiêu hẹp hơn như truyền thụ kiến thức chuyên môn hay đào tạo nhân lực cho kinh tế.

Đánh đập, xúc phạm nhân phẩm học sinh là hình thức kỷ luật phản giáo dục, gây tổn thương về thể chất và tinh thần, đi ngược lại mục tiêu giáo dục nhân cách. Các hình thức khác có thể được sử dụng một cách thận trọng và phù hợp.

Mục tiêu giáo dục là yếu tố quan trọng nhất, nó xác định phương hướng, đích đến của quá trình giáo dục và chi phối việc lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức, phương tiện giáo dục. Các yếu tố khác đều phải phục vụ mục tiêu giáo dục.

E-learning giúp cá nhân hóa quá trình học tập, người học có thể học mọi lúc, mọi nơi, theo tốc độ và phong cách riêng, lựa chọn nội dung phù hợp với nhu cầu và trình độ của mình. Các lợi ích khác có thể có nhưng không phải là trọng tâm và đặc trưng nhất của E-learning.

Giáo dục gia đình là hình thức giáo dục đầu tiên và quan trọng nhất, đặt nền móng cho sự hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống, giá trị sống của mỗi người. Gia đình có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đến sự phát triển của trẻ em.

Nội dung giáo dục bao gồm tất cả những gì cần được truyền thụ và lĩnh hội trong quá trình giáo dục, đó là hệ thống tri thức, kỹ năng, thái độ, giá trị... mà người học cần đạt được. Các yếu tố khác như phương pháp, cơ sở vật chất, hình thức tổ chức là thuộc về phương tiện, điều kiện giáo dục.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, thị trường lao động liên tục thay đổi, đòi hỏi giáo dục phải nhanh chóng thích ứng, cập nhật chương trình, phương pháp để đào tạo ra nguồn nhân lực đáp ứng được nhu cầu mới. Đây là một thách thức lớn, bên cạnh các thách thức khác về nguồn lực, chất lượng...

Giáo dục thường xuyên (Continuing Education) tập trung vào việc cung cấp cơ hội học tập cho người lớn, những người đã đi làm hoặc không còn trong độ tuổi đến trường, có nhu cầu học tập để cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng, hoặc học tập suốt đời.

Phương pháp Ơ-ri-xtic (Heuristic) chú trọng sử dụng hệ thống câu hỏi gợi mở để dẫn dắt học sinh tự tìm tòi, khám phá kiến thức, từ đó phát triển năng lực tư duy độc lập, sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề.

Giáo dục khai phóng (Liberal Education) tập trung vào việc cung cấp một nền tảng kiến thức rộng và sâu, phát triển tư duy phản biện, khả năng học tập độc lập, sáng tạo và các kỹ năng mềm cần thiết cho cuộc sống và sự nghiệp, không chỉ đơn thuần là đào tạo nghề nghiệp.

Giáo dục công dân hướng đến việc hình thành công dân có phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm, năng lực công dân, có khả năng tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội, xây dựng cộng đồng và đất nước, không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ pháp luật.

Hạn chế lớn nhất của phương pháp truyền thống là tính thụ động của học sinh. Học sinh chủ yếu tiếp thu kiến thức một cách thụ động, ít có cơ hội tương tác, phản biện, đặt câu hỏi, dẫn đến hạn chế sự phát triển tư duy sáng tạo và khả năng tự học.

Đánh giá thường xuyên, liên tục (đánh giá quá trình) chú trọng theo dõi, ghi nhận sự tiến bộ của học sinh trong suốt quá trình học tập, sử dụng nhiều hình thức đa dạng như quan sát, vấn đáp, bài tập, dự án... để có cái nhìn toàn diện hơn về năng lực học sinh.

Học sinh là chủ thể của quá trình giáo dục vì mọi hoạt động giáo dục đều hướng đến sự phát triển của học sinh. Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn, còn chương trình và cơ sở vật chất là phương tiện, điều kiện hỗ trợ quá trình giáo dục.

Nguyên tắc này tập trung vào việc gắn kết học tập với thực hành, lý thuyết với ứng dụng, đảm bảo người học không chỉ nắm vững kiến thức mà còn có khả năng vận dụng vào thực tế cuộc sống và lao động.

Tự học có hướng dẫn là hình thức tổ chức dạy học mà trong đó người học đóng vai trò trung tâm, chủ động tìm tòi, khám phá kiến thức dưới sự hướng dẫn, định hướng của giáo viên. Các hình thức khác có thể ít chú trọng hơn đến sự tự chủ của người học.

Giáo dục hòa nhập (Inclusive Education) là mô hình giáo dục đảm bảo mọi trẻ em, đặc biệt là trẻ em khuyết tật, đều có quyền được học tập trong môi trường giáo dục chung, được tôn trọng và hỗ trợ để phát triển tối đa tiềm năng của mình, không bị phân biệt đối xử.

Yếu tố 'Đầu vào' của hệ thống giáo dục là những yếu tố ban đầu, có sẵn trước khi quá trình giáo dục diễn ra, như trình độ, năng lực, thể chất, tinh thần của học sinh khi bắt đầu quá trình học tập. Các yếu tố khác như phương pháp, giáo viên, cơ sở vật chất thuộc về quá trình và điều kiện giáo dục.

Theo Tháp nhu cầu Maslow, nhu cầu tự thể hiện là nhu cầu cao nhất, thể hiện mong muốn được phát triển tối đa tiềm năng, khẳng định bản thân. Trong giáo dục, mục tiêu cao nhất là giúp người học phát triển toàn diện và đạt đến đỉnh cao của sự phát triển cá nhân.

Môi trường giáo dục thường được hiểu là không gian vật chất, xã hội và sư phạm trực tiếp tác động đến quá trình giáo dục. Tình hình kinh tế - xã hội là yếu tố vĩ mô, ảnh hưởng đến giáo dục nhưng không trực tiếp thuộc môi trường giáo dục tại các cơ sở giáo dục.

Nguyên tắc này yêu cầu giáo viên phải nhận thức rõ sự khác biệt về tâm sinh lý, trình độ, sở thích, hoàn cảnh... của từng học sinh để có phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp, tạo điều kiện cho mọi học sinh phát triển tốt nhất.

Đàm thoại (hay còn gọi là vấn đáp, đối thoại) được coi là phương pháp cốt lõi vì nó tạo ra sự tương tác giữa người dạy và người học, kích thích tư duy, giúp người học chủ động tham gia vào quá trình nhận thức và khám phá kiến thức.

Hoạt động trải nghiệm nhấn mạnh việc học qua làm, qua thực hành, giúp người học vận dụng kiến thức vào thực tế, phát triển các kỹ năng thực tiễn, kỹ năng sống, hình thành thái độ, giá trị sống tích cực, không chỉ dừng lại ở việc củng cố kiến thức lý thuyết.

Chức năng chính của đánh giá là cung cấp thông tin phản hồi về quá trình và kết quả dạy học, từ đó giúp giáo viên và học sinh điều chỉnh, cải tiến phương pháp và nội dung để nâng cao chất lượng giáo dục. Xếp loại chỉ là một phần nhỏ trong đánh giá.

Quan điểm hiện đại xem giáo viên là người tạo điều kiện, hướng dẫn, hỗ trợ để học sinh chủ động, tích cực tham gia vào quá trình học tập, phát huy tối đa tiềm năng của bản thân, chứ không chỉ là người truyền thụ kiến thức một chiều.